حس مکان مقوله ای مهم و نو در صنعت گردشگری دنیاست که با خلق تجربه و برقراری ارتباط معنوی و عاطفی بین گردشگران و بناهای تاریخی باعث حس تعلق خاطر و احترام در گردشگران نسبت به مقصدشان می شود و بی توجهی به آن می تواند ایران را به مقصد یک باره گردشگران تبدیل کند.
یک خانواده آلمانی که همگی کفش هایشان را به دست گرفته و چهار نفری کوچه های گلین بافت تاریخی یزد را به شکلی طواف می کنند و واضح است که می خواهند زمین تاریخی یزد را با تمام وجود لمس کنند اما آنچنان غرق در لذت آرامش این بافت تاریخی هستند که متوجه نگاه های متعجب دور و برشان نمی شوند.
این که یک خانواده گردشگر با پای برهنه در بافت تاریخی یزد قدم می زنند و در مقابل مناره های آبی رنگ مسجد جامع یزد، دست به سینه می ایستند و سکوت می کنند، قطعاً به دلیل برقراری پیوند عاطفی آنها با روح و حس بناهای ابن بافت جهانی است؛ پیوند و احساسی که مطمئناً تجربه ی دوباره اش بار دیگر آنها را به سوی این سرزمین کویری بازخواهد آورد.
ایجاد حس مکان مقوله ای جدید در گردشگری
محسن حاجی سعید رییس هیات مدیره کانون راهنمایان گردشگری کشور، با اشاره به اهمیت مقوله حس مکان به عنوان یک شیوه جدید در مدیریت گردشگری، اظهار می کند: در دنیا خلق تجربه، جایگزین محصول در گردشگری شده به عبارتی قبلاً با ارائه یک بسته سفر، گردشگر را به یک نقطه می بردند و لذت سفر محدود به یک عکس یادگاری می شد اما امروز برای جلب رضایت گردشگر خلق تجربه در برنامه های سفر پیش بینی می شود.
در این مقوله عواطف گردشگر چنان با محل و محدوده گردشگری گره می خورد که او را برای دومین یا چندمین بار نیز به آنجا می کشاند و اینجاست که می توان گفت گردشگر با مقوله حس مکان درگیر می شود.
حاجی سعید در مورد تجربه چنین شیوه ای در گردشگری کشورمان خاطرنشان می کند: هر چند برخی در زمینه ایجاد حس مکان برای گردشگران کشورمان موفق عمل کرده اند اما بطور کلی در این مقوله مهم و نوین گردشگری هنوز دچار مشکل و ضعف هستیم.
وی با اشاره به مقوله ی امنیت به عنوان یکی از مهم ترین عوامل ایجاد حس مکان در بناها و بافت های تاریخی، تاکید می کند: خوشبختانه این مهم در بافت تاریخی یزد بسیار پررنگ است و اطمینان خاطری که به دنبال آن در گردشگران ایجاد می شود به آنها حس تعلق خاطر می دهد.
رییس هیات مدیره کانون راهنمایان گردشگری کشور با بیان این که بسیاری از مکان های شاخص کشور مانند تخت جمشید نیز در این زمینه موفق نبوده اند، می گوید: هر چند تخت جمشید یکی از شاخص ترین اماکن تاریخی کشورمان است اما هنوز در این زمینه برنامه ریزی نشده لذا باید اداره کل میراث فرهنگی استان فارس به طور جدی نسبت به ایجاد حس مکان در گردشگران در این بنای مهم اقدام کند، البته می توان برای ایجاد این حس از ابزارهای مدرن و موزه های اینتراکتیو یا موزه های تعاملی استفاده کرد.
وی ارائه خدمات حرفه ای و استاندارد را از ضرورت های تعلق بیشتر فرد به مکان و تقویت حس مکان در گردشگران برمی شمارد و در این مورد تصریح می کند: در میدان نقش جهان و بناهای اطراف آن به واسطه نوع معماری، عظمت میدان و فروشگاه های متنوع صنایع دستی، حس مکان بسیار قوی است اما متاسفانه زمانی که گردشگران به دنبال آرامش، لذت بصری، قدم زدن در بازار و ثبت لحظات زیبا در ذهن خود است با افرادی مواجه می شود که به شکل غیرحرفه ای اقدام به هدایت آنها به فروشگاه صنایع دستی خودشان می کنند و اینجاست که حس مکان تحت تاثیر اقدام ناصحیح دست فروشان و بازاریابان قرار می گیرد.
