شرکت روستاییان در تصمیم سازی، برنامه ریزی و اجرای طرح های راهبردی روستا یکی از بهترین راه های پیاده سازی #توسعه #پایدار در این مناطق است.
بررسی پروژه های توانمندسازی اجرا شده در مناطق مختلف کشور نشان می دهد که شرکت روستاییان در تصمیم سازی، برنامه ریزی و اجرای طرح های راهبردی روستا یکی از بهترین راه های پیاده سازی توسعه پایدار در این مناطق است.
به بازدید منطقه چهل چای در بخش مینودشت استان گلستان رفتیم، منطقه ای که یکی از طرح های توانمندسازی زنان اجرا شده بود. گرگ و میش غروب وارد روستای قلعه قافه شدیم، در کلبه بوم گردی میزبانان منتظر بودند؛ 2 دهیار و 2 توسعه یار صنایع دستی منطقه ای.
در پی گپ و گفت شبانه، اعظم از برنامه ریزی هایش برای توسعه تجارت گیاهان دارویی در منطقه گفت، معصومه جزییات طرح های احیای جنگل های هیرکانی را تشریح کرد، عصمت از نمایشگاه فرش های دستباف گفت که تولیدات زنان منطقه را برای نمایش برده بود و راضیه از بودجه هایی که در راه توسعه عمرانی روستا خرج کرده بود، حرف میزد.
به میزبانان مان نگاه می کردم، در مقابل من دخترکان خجالتی و آسیب پذیر روستایی نبودند، بلکه زنانی نشسته بودند هم قد و اندازه من، که رویاهایشان وسعت رویاهای من را می پوشاند و برنامه هایشان به آینده نگری من طعنه میزد.
در گشتی که در اطراف روستا داشتیم، ایده هایشان را در رابطه با ساختارهای اشتباه سیستم های آبرسانی منطقه می گفتند و من هر لحظه بیشتر باور می کردم که توسعه روستا باید به دست خود روستاییان اتفاق بیوفتد. اگر شهرنشینان خودخواهی و زیاده طلبی خود را از دامن روستاها پاک کنند و تصمیم سازی و اجرا را به اهالی هر منطقه بسپارند بی شک برنامه هایی سازگار با فرهنگ، امکانات و بوم منطقه، اجرا خواهد شد.
گرفتن قدرت و فرصت تصمیم گیری از روستاییان و اقدام به تصویب قوانین در شهرها، به طور کلی باعث تعمیم دادن برنامه های یکسان به اقلیم ها و فرهنگ های بسیار متفاوت می شود. این رویکرد دو نتیجه می تواند داشته باشد، در اولین دستاورد اگر جامعه محلی در مقابل تغییرات بی ربط با محیط و فرهنگ خود مقابله کند، برنامه ها محکوم به شکست است و در نتیجه دوم اگر برنامه ها برای اجرایی شدن موفق به تغییر فرهنگ و بوم منطقه شوند در واقع پایداری را از بین برده اند، که باز هم نوعی شکست در طی زمان است.
بهترین رویکرد در برنامه ریزی های مربوط به روستاها، برنامه هایی است که به خرده فرهنگ ها، میکرواقلیم ها و حفظ پایداری مناطق توجه کافی داشته باشند. و اگر قرار است چنین برنامه هایی برای استان هایی مانند گلستان با اقلیم ها، قوم ها و فرهنگ های بسیار متنوع نوشته شود، لازم است مناطق تک به تک بررسی شده و برای هر منطقه برنامه ای جداگانه نوشته شود، که از لحاظ مالی و امکان سنجی عملا غیرممکن است. اما اگر بپذیریم با توانمند سازی جامعه روستایی، آن ها برای کارهای جمعی، تصمیم سازی و اجرا به خود اعتماد می کنند، آنوقت خواهیم دید بدون دخالت شهرنشینان و دولت، این جوامع در مسیری پویا و پایدار اقدام به توسعه خود و همراهی و تعامل با جوامع محلی اطراف خود خواهند کرد.
دیگر زمان حکومت و قانون نویسی از پایتخت گذشته است و باید بپذیریم تنها کاری که لازم است برای روستاییان انجام دهیم توانمندسازی و حمایت های بودجه ای و تسهیلاتی است.
