19 مارس 2024 - 07:05
آرامگاه «سر قبر آقا»

ماجرای گنبد رازآلود «بقعه سر قبر آقا»

23 اکتبر 2016 - 14:00 dsfr.ir/h18qv

بقعه سر قبر آقا

بقعه سر قبر آقا تقریبا 3000 متر مربع مساحت دارد و شخصیت هایی چون سید مهدی امامی، ناظم الاطبا، سعید نفیسی و ... در آن آرمیده اند.

در میان آن همه ازدحام و هیاهوی خیابان مولوی با گنبد بزرگ فیروزه ای اش آرام جا خوش کرده است. وقت هایی که از چهارراه سیروس به سمت خیابان مولوی حرکت می کنید، در لابلای دود غلیظی حتما آن را خواهید دید. با اینکه محیط بزرگی با عنوان «باغ فردوس» احاطه اش کرده و از ایوان و رواق و آینه کاری چیزی کم ندارد اما سهم تهرانی ها از آن فقط همین گنبد فیروزه ای پر گرد و غبار است. سال های سال است که کسی اجازه ندارد آنجا را ببیند.

بقعه را همه سر به هواهایی که در مولوی و چهارراه سیروس تردد می کنند، دیده اند اما اغلب مردم فکر می کنند که گنبد، متعلق به یک مسجد است. خیلی از آنهایی هم که بقعه «سر قبر آقا» را می شناسند، موفق نشده اند وارد باغ شوند. در سبز و بزرگ بقعه را قفل بزرگی زده اند. زنگ در را هم از جا درآورده اند که حتی اگر دلتان هم بخواهد، راهی برای ورود نداشته باشید.

داخل این بقعه «حاج میرزا ابوالقاسم تهرانی» آرام گرفته است که امام جمعه تهران در عصر فتحعلی شاه، محمدشاه و ناصرالدین شاه قاجار بوده است. او را «میرزا ابوالقاسم امام جمعه» صدا می کردند و یکی از روحانیون با نفوذ زمان خودش محسوب می شده است. البته به غیر از میرزا ابوالقاسم چهره های دیگری هم پیش از او و پس از او در این آرامگاه دفن شدند اما او از آنجا که نزد مردم و شاه عزیز بود، پس از فوتش شاه قاجار دستور داد که برای این آرامگاه گنبد و بقعه با شکوه تری بسازند. از آن زمان این محل قبرستان بزرگی بود که مردم برای زیارت اهل قبور به آنجا می رفتند و اسمش را گذاشته بودند، سر قبر آقا ...

این مکان در دولت محمود احمدی نژاد به عنوان «موزه مطبوعات» معرفی شد؛ موزه ای که عمر چندانی نداشت و فقط یک ماه فعالیت کرد. مالک اصلی این مکان اداره اوقاف است که در واقع در آن مدت زمان یک ماهه، آن را به موزه مطبوعات اجاره داده بود.

حالا سال های سال از درگذشت میرزا ابوالقاسم امام جمعه و دفن او در آرامگاه «سر قبر آقا» گذشته اما در محله مولوی هنوز کم و بیش هستند کسانی که او را می شناسند اما با اینکه سال هاست در جوار بقعه اش کار و کاسبی می کنند، نتوانسته اند بقعه را از نزدیک ببینند. گنبد بقعه حالا پر از کبوترهایی است که فضله هایشان کم کم دارد رنگ و روی آن را از بین می برد.

isna.ir

درباره این مکان حرف و حدیث های زیادی وجود دارد؛ مثلا برخی می گویند در زمان های خیلی قدیم زنان نازا به «قبر آقا» متوسل می شدند تا حاجت بگیرند. بعضی ها می گویند که طلاکاری های بقعه دزدیده شده و برخی دیگر هم می گویند این شایعه است و طلاکاری ها سر جایش هست.

وقتی از حسن آقا که چند سالی است مغازه مواد شوینده در جوار بقعه «سر قبر آقا» دارد، می پرسم که آیا تا به حال وارد بقعه شده اید یا خیر؟ می گوید: «کسی رو اینجا راه نمی دن. خیلی ساله که درش بسته ست. شاید 10 سال یا 20 سال، شایدم بیشتر. هر کسی هم که اومده و رفته تو پارتی داشته، یعنی از یه جایی نامه آورده. نگهبانش یه پیرمرده ست. گاهی وقتا میاد بیرون می شینه. بهش بگو خبرنگاری، شاید رات بده.»

صحبت حسن آقا درباره معرفی نامه حقیقت دارد. گفته می شود بعضی از افرادی که می توانند از بقعه بازدید کنند باید از اداره اوقاف معرفی نامه داشته باشند تا پیرمرد سرایدار اجازه ورود به آنها بدهد.

آقا ابوالفضل هم خودش می گوید که بیشتر از 10 سال است در خط پل چوبی  چهارراه سیروس رانندگی می کند. وقتی بقعه را با دست به او نشان می دهم، با لبخندی می گوید: «این همه سال دارم تو این مسیر می رم و میام، هیچ وقت ندیده بودمش. یعنی دیده بودما اما بهش توجه نداشتم. حالا مگه چی هست که انقدر پیگیر، دنبالشی؟»

اهالی خیابان مولوی انگار زیاد هم علاقه ندارند از «سرقبر آقا» بگویند و یا اینکه دلشان بخواهد وارد بقعه شوند. البته آقا جلال که یکی از قدیمی های محله است، می گوید: «چند سال پیش رفتم اونجا رو دیدم. خبری نیست دخترم. اونجا پر از قبره. البته چند سال پیش شنیدم که نزدیک بود یه بخش از طلاکاریای بقعه رو بدزدن اما نشد. اونجا انقدر کسی رو راه ندادن که دیگه متروکه شده.»

اما مریم که یک فعال در حوزه میراث فرهنگی است، توانسته است یک بار از محوطه داخلی بقعه بازدید کند. او درباره اوضاع «سرقبر آقا» می گوید: «محوطه بقعه یه حوض بزرگ داره که کاملا با لجن پوشیده شده. اونجا پر از سنگ قبرهای قدیمیه که البته خیلی هاشون دیگه کنده شدن. برق و آب نداره و بی سر و سامانه. کاملا ساکت و متروک.»

بقعه سر قبر آقا تقریبا 3000 متر مربع مساحت دارد و شخصیت هایی چون سید مهدی امامی، ناظم الاطبا، سعید نفیسی و ... در آن آرمیده اند.

« دنیای سفر » این نوشته را از « ایسنا » آورده است. واکاوی، پی گیری، نگارش و آفرینش، شایسته سپاسگزاری است.
1