چگونه برای یک کارگاه صنایع دستی مجوز بگیریم؟

سازمان میراث فرهنگی دستورالعمل های مورد نیاز برای حوزه هنرهای سنتی و صنایع دستی را به ادارات خود در سراسر ایران ابلاغ کرده است.

سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری، متولی اصلی صنایع دستی در ایران است. بدیهی است تمامی هنرمندان حوزه صنایع دستی مجوزات لازم را باید از این سازمان دریافت کنند. یکی از مباحث مهم در این حوزه، تولید است. تولید بدون انبوه سازی مفهوم اقتصادی و بازاری نخواهد داشت. سازمان میراث فرهنگی دستورالعمل های مورد نیاز برای این بخش را به ادارات خود در سراسر ایران ابلاغ کرده است.

آن گونه که وب سایت سازمان میراث فرهنگی بیان می کند، در راستای شفاف سازی، رفع ابهامات و جلوگیری از اعمال سلیقه استان ها در زمینه صدور مجوزها، برخی از شرایط و ضوابط صدور جواز تاسیس و پروانه تولید کارگاهی برای ایجاد واحدهای تولیدی اصلاح شد. برای تحقق این امر دستورالعمل های قبلی مورد بازبینی قرار گرفت و ضوابط مورد نیاز در قالب دستورالعمل جدید تهیه شد. در این دستورالعمل برای رسمیت یافتن تولید، بر مواردی همچون ضرورت رعایت قوانین و مقررات مربوط به احداث و بهره برداری از واحدهای تولیدی، توسط دریافت کنندگان جوازهای تاسیس و پروانه تولید کارگاهی اعم از حقیقی و حقوقی، تاکید شده است.

از نظر این دستورالعمل، محصولات تولید شده می توانند به عنوان کالای سرمایه ای، مصرفی (کاربردی) دارای جنبه های فرهنگی و ملی، برگرفته از باورهای سنتی، زیبا شناختی و متاثر از سابقه تاریخی و ویژگی های جغرافیایی مکان تولید شده باشد که خلاقیت فرد سازنده اثر، در تک تک تولیدات مشهود است. دستورالعمل، در ابتدا به بیان تعاریف پرداخته است؛ از اینکه استادکار، کارآموز، کارگاه و بقیه موارد کیست یا چیست سخن به میان آورده. آنچه که در این نوشتار برای ما اهمیت دارد، چگونگی اخذ مجوز تولیدی برای کارگاه های تولیدات مصنوعات دستی است.

دستورالعمل از یکسری ضوابط عمومی نام می برد که مشابه بقیه شرایط عمومی در سایر سازمان ها و نهادها است؛ مانند اینکه فرد باید تابعیت ایرانی داشته باشد یا عضو یک سازمان دولتی نباشد، اما شرایط اختصاصی متقاضی جواز تاسیس و پروانه تولید کارگاهی عبارت است از:

1. داشتن تمامی شرایط عمومی.
2. داشتن حداقل سن 22 سال و حداکثر سن 61 سال.
3. داشتن توان جسمی و مهارت فنی لازم در رشته مورد تقاضا؛ در صورتی که متقاضی پروانه تولید کارگاهی، دارای مهارت فنی و توانایی لازم برای ساخت محصول در رشته مورد تقاضا نباشد به کارگیری مدیرفنی یا استادکار در کارگاه با شرایط مندرج در این دستورالعمل الزامی است. اما بنا بر این دستورالعمل استاد کار کسی است که به اعتبار دانش فنی یا تجربیات زیادی که کسب کرده، توانایی انجام دادن یک کار فنی شامل کلیه مراحل مربوط به انجام دادن آن کار را داشته باشد و مسوولیت نظارت بر تمام فرآیند تولید در کارگاه را بر عهده می گیرد. همچنین مدیرفنی کارگاه، شخصیت حقیقی است دارای تخصص، تجربه و آشنایی کامل به فرآیند تولید و نیز توانایی ساخت محصول در رشته موردنظر را داشته و مسوولیت نظارت بر تمام فرآیند تولید کارگاه بر عهده اوست.
4. داشتن مدرک تحصیلی مرتبط با یکی از این شرایط: کارشناسی به بالا، کاردانی با 2 سال سابقه تولید، دیپلم با 4 سال سابقه تولید یا داشتن مدرک درجه هنری.
5. داشتن سکونت دائم در شهر و استان محدوده فعالیت.
6. معرفی مکان مناسب فاقد سکونت برای فعالیت کارگاهی با ارائه سند رسمی (مالکیت و بنچاق یا اجاره نامه رسمی) به نام شخصیت حقیقی یا حقوقی.
7. داشتن اساسنامه، مدرک از اداره ثبت شرکت ها و اسناد معتبر از جمله ارائه روزنامه رسمی (الزامی برای متقاضی حقوقی).
8. داشتن طرح توجیهی. طرح توجیهی مطابق با تعریف دستورالعمل سازمان عبارت است از: گزارشی که توجیه پذیری یک طرح را از جنبه های مختلف تولید، فنی و مالی مورد بررسی و مطالعه قرار می دهد. طرح توجیهی همچنین زوایای سرمایه گذاری از قبیل میزان سرمایه گذاری در تولید و وضعیت موجود یک طرح را برای سرمایه گذار روشن می کند تا او بتواند تصمیم گیری راحت و درستی از مسیر انتخاب شده داشته باشد.

دیگر شرایط

بازدید از مراحل پیشرفت فیزیکی دارندگان جواز تاسیس و کارگاه متقاضی پروانه تولید کارگاهی قبل از صدور و تمدید مجوز توسط کارشناس معاونت صنایع دستی و هنرهای سنتی استان الزامی است. هریک از کارگاه های دارنده پروانه تولید کارگاهی ایجاد شده قبل از ابلاغ این دستورالعمل، که ارکان تشکیلات و مجوز آن ها با شرایط مندرج در این دستورالعمل مطابقت ندارد، موظفند ظرف حداکثر یک ماه از تاریخ مراجعه به مرجع صدور مجوز، نسبت به تطبیق وضعیت خود با مفاد آن اقدام کند.

همچنین معرفی مدیر فنی برای کارگاه 11 نفر به بالا یا استادکار برای کارگاه زیر 11 نفر الزامی است. از سوی دیگر، مدیر فنی یا استادکار نمی تواند مدیر فنی یا استادکار بیش از یک کارگاه باشد و موظف است تمام وقت در کارگاه حضور داشته باشد.

در ضمن شخصیت حقوقی دارنده مجوز مکلف است هر گونه تغییر در امور مربوط به مدیریت، شرکا، سهامداران و ... را به اطلاع مرجع صدور مجوز برساند؛ در غیر این صورت، مجوز فعالیت او به تشخیص مرجع صادر کننده باطل می شود.

مرجع صدور مجوز قبل از ابطال مجوزها موظف به ارسال یک بار اخطار کتبی با تعیین مهلت مناسب است در مواردی که پروانه تولید باطل می شود، دارنده پروانه موظف است ظرف مدت 11 روز از تاریخ ابلاغ، مجوز را به مرجع صدور آن مسترد کند. در غیر این صورت بعد از تاریخ اعلام شده، مجوز فاقد ارزش خواهد بود.