استان #خراسان شمالی دارای ظرفیت های بسیاری در #گردشگری است و باید برای استفاده از آن در قالب طرح های گردشگری فرهنگ سازی شود.
"سرپرست معاونت گردشگری، اداره کل میراث فرهنگی استان خراسان شمالی"بوی نان تازه، صدای خوش پرندگان، سرک پر حرارت خورشید از لا به لای درختان و پنجره ها، صدای آواز چوپان و حرکت موزن گوسفندان به مقصد کوه و دشت و ... نویدبخش صبحی زیبا در یک روستا برای گردشگری است که مقصدش، رسیدن به همین زیبایی های به ظاهر ساده است.
زندگی پیچیده شهری، به شدت سازمان یافته، بی نام (تصنعی و فشرده)، استرس زا و ... همه و همه چیزهایی که آدمی را از اصل زندگی دور کرده، زمینه ساز توجه بیشتر افراد به نواحی روستایی شده است، هرچند در کشور ما هم عبارت گردشگری روستایی چندان ناآشنا نیست، اما می توان گفت کمتر قابل لمس بوده است.
یکی از انواع گردشگری که روز به روز طرفداران بیشتری پیدا می کند، گردشگری روستایی است و به نظر می رسد روستاها در آینده به یکی از مهم ترین مقاصد گردشگران تبدیل شوند. گردشگری روستایی را شامل انواع گردشگری با برخورداری از تسهیلات و خدمات رفاهی در نواحی روستایی می دانند، که امکان بهره مندی از منابع طبیعی و جاذبه های طبیعت را همراه با شرکت در زندگی روستایی و کار در مزرعه و کشاورزی، فراهم می آورد.
از آنجا که ماهیت صنعت گردشگری ایجاد اشتغال و درآمد، متنوع سازی اقتصاد، مشارکت جمعی و استفاده از منابع محلی است، در انتخاب مناطق نمونه محصولاتی از قبیل صنایع دستی، محصولات محلی، غذاهای سنتی و ... باید جزء شاخص های گردشگری در نظر گرفته شود و برای آن برنامه ریزی کرد، چرا که رونق مداوم گردشگری یک منطقه به صرف داشتن جاذبه های طبیعی و یا تاریخی نتیجه مطلوب را نخواهد داد، هم چنین باید اضافه کرد که فروش صنایع دستی و سایر محصولات محلی است که افزایش درآمد منطقه را تحت تاثیر قرار می دهد و ساکنین منطقه را در جذب و حفظ گردشگر متعهد تر می سازد.
گردشگری روستایی می تواند ضمن رشد در اقتصاد روستایی، مکمل فعالیت های کشاورزی و دامداری روستاها باشد، از آنجا که بخش اعظم مشکلات عقب ماندگی و توسعه نیافتگی گردشگری روستایی به فقدان اگاهی از این صنعت بر می گردد، آموزش و آگاهی بخشی به مردم باید در اولویت قرار گیرد، زیرا برنامه ریزی درست گردشگری ضمن خنثی سازی محدودیت ها و مشکلات فوق می تواند به توسعه روستایی و در نهایت توسعه ملی منجر شود.
اجاره دادن کلبه های روستایی که بر اساس رسوم محلی مزین شده اند به بازدیدکنندگان، یا تدارک خدمات مورد نیاز آن ها در نواحی روستایی، اردو زدن گردشگران در مزارع و بهره برداری از خدمات و فعالیت های جانبی شامل دوچرخه سواری، قدم زدن، اسب سواری و مانند این، فعالیت هایی است که روستاهای بهره مند از این فرصت اقتصادی آن را به کار گرفته و اجرایی کرده اند.
یک کارشناس جهانگردی در خصوص گردشگری روستایی گفت: گردشگری روستایی می تواند منبع جدید درآمد برای روستاییان و به ویژه روستاییان کشورهای در حال توسعه باشد و تا اندازه ای مشکلات آن ها را حل کند و یا تقلیل دهد.
هادی بزم آرا افزود: این امر مستلزم مدیریت و برنامه ریزی خاصی است تا گردشگران علاوه بر دیدن مناظر و چشم اندازهای طبیعی آن نقاط، با آداب و رسوم و فرهنگ آن روستا نیز آشنا شوند. بدین ترتیب گردشگران به خرید محصولات روستا از قبیل صنایع دستی، محصولات محلی، غذاهای سنتی و ... علاقه مند می شوند و این به معنی افزایش درآمد روستاییانی است که به طور مستقیم یا غیرمستقیم در این صنعت فعالیت می کنند.
بزم آرا تاکید کرد: بطور کلی جریان گردشگری روستایی را می توان از دو جهت مورد توجه قرار داد از یک جهت برای محیط های روستایی و پیرامون آنها این فرصت را مهیا می کند تا گردشگران فارغ از هیاهوی شهری و تکنولوژی در بطن سنتی روستا زمانی را به فراغت بگذرانند و از دیگر سو در کنارآن اقتصاد روستایی وابسته به زمین می تواند راه های تنفس دیگری را تجربه کند.
وی با بیان اینکه، گردشگری روستایی باید به صورت یک شیوه زندگی بر پایه عقاید مربوط به جوامع روستایی درک شود و سرچشمه بیشتر جاذبه های روستایی فرهنگ مردم ساکن در آن منطقه است افزود: این نوع گردشگری که می تواند شامل اردو زدن، اقامت در منازل اجاره ای، گشت و شکار در حیات وحش، بازاریابی صنایع دستی، جشنواره های فرهنگی، ورزش های ماجراجویانه، راهپیمایی، بازدید از مکان های تاریخی، جشنواره های موسیقی و در واقع هر گونه فعالیت تفریحی در نواحی روستایی انجام شود ابزار و سیاستی برای باز ساخت اقتصاد روستایی است.
بزم آرا گفت: گردشگری روستایی با چالش های بسیاری در هویت بازاریابی رو به روست، دلیل مهمی که موجب محدود شدن گردشگری روستایی شده، کم بودن قدرت کشش عناصر روستایی و ناتوانی آن در رقابت با دیگر بازارهای گردشگری است. اینجاست که نقش زیرساخت ها و برنامه ریزی مسئولان برای تحقق آن مشهودتر می شود.
گردشگری صنعت پولساز
پیام مهنانی، صاحب یکی از دفاتر و آژانس های گردشگری خراسان شمالی گفت: گردشگری صنعت پولساز و محرک اقتصاد منطقه است. وی که 4 سال است بصورت حرفه ای در این حوزه فعال شده است افزود: برای شروع کار تعدادی روستا و افراد مرتبط و فعال در این حوزه را شناسایی و با دریافت مجوز و حمایت های میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری وارد این حرفه شدیم.
مهنانی با اشاره به اینکه خراسان شمالی جاذبه های بسیاری برای گردشگری دارد بیان داشت: برای جذب گردشگر نیاز به ایجاد زیرساخت هایی است که دستگاه های متولی برای بهره مندی استان از این صنعت باید اقدام کنند تا بازاریابی دفاتر موثر باشد.
وی گفت: هدف ما جذب گردشگر به مقصد خراسان شمالی است و نه فقط ارائه خدمات به گردشگران عبوری که ماندگاری کمتری دارند.
مهنانی که به عنوان کارآفرین برتر در سال گذشته معرفی شده است بیان داشت: شاید در نگاه نخست، فعالیتم برای 2 نفر فرصت شغلی مستقیم ایجاد کرد اما در حقیت 50 نفر از فرصت هایی که این دو نفر در دفتر گردشگری فراهم می کنند فعالیت اقتصادی یافته اند.
وی با بیان اینکه ما با استان هایی که از 30 تا 40 سال پیش زیرساخت های گردشگری را فراهم و بازاریابی لازم را انجام داده اند توان برابری و رقابت نداریم گفت: اما این بدان معنا نیست که باید بنشینیم و دست روی دست بگذاریم بلکه ما هم باید این زیرساخت ها را ایجاد کنیم تا در زمان کمتری به توانمندی استان های موفق در این حوزه برسیم.
وی فعالیت تورهای گردشگری بدون مجوز را آفت فعالیت دفاتر رسمی و مجوزدار برشمرد و گفت: چون متولیان این تورها دغدغه این حوزه را ندارند با قیمت های ارزان تر اقدام به اجرای تور می کنند که روند کار دفاتر دارای مجوز با توجه به پرداخت مالیات و هزینه های داشتن یک مجوز منافات دارد و دفاتر از این حوزه ضربه می خورند. وی بر نقش رسانه ها در رونق این صنعت پول ساز تاکید کرد و گفت: رسانه ها با تبین ضرورت استفاده از تورها و دفاتر دارای مجوز که در سطح استان 25 واحد آن فعال است می توانند به این صنعت کمک کنند.
مهنانی با اشاره به اینکه نگاه ما به این حوزه کلان است و محدود به جذب گردشگر داخلی نیست بیان داشت: ظرفیت های استان توانایی جذب گردشگر خارجی را به شرط ایجاد زیرساخت ها دارد.
رئیس گروه سرمایه گذاری و تامین منابع اداره کل میراث فرهنگی صنایع دستی و گردشگری خراسان شمالی گفت: در حوزه گردشگری روستایی یا بوم گردی، رویکردهای همسویی از وزارت رفاه و گردشگری عملیاتی شده است.
اربابی اظهار داشت: میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری با رویکرد تحقق بوم گردی با تبدیل خانه های روستایی به واحدهای اقامتی با حفظ معماری سنتی، تزئینات بومی، محلی و فرهنگی روستا، عرضه غذاهای محلی و ... یکی دو سال است که فعالیت خود را آغاز کرده است. وی گردشگری اجتماع محور را رویکرد وزارت رفاه در این حوزه عنوان کرد و بیان داشت: تفاوت گردشگری اجتماع محور با بوم گردی، نگاه توانمندسازی اقشار ضعیف روستاها است که با مشارکت بهزیستی و انتخاب گروه های هدف این نهاد حمایتی، این طرح اجرایی می شود.
اربابی با اشاره به اینکه، این طرح تجربه موفق کشورهای عضو کامسک (کمیته دائمی همکاری های اقتصادی سازمان همکاری اسلامی) است که در سال 2012 در ترکیه، تجربه های موفق در توانمندسازی خانواده های محروم روستایی و کاهش فقر، با اجرای این طرح برای سایر کشورهای عضو مطرح شد.
وی اجرای این طرح را به عنوان فعالیت دوم اقشار ضعیف در حوزه ایجاد واحدهای اقامتی عنوان کرد و گفت: فضاهای مازاد برای ایجاد اقامتگاه در روستاهایی که در مسیر جاده اصلی هستند از سوی این خانواده ها تجهیز می شود و سایت های فعال شده ر این حوزه، این واحدها را در فضای مجازی با ارائه تصاویر، آدرس و برنامه ها به گردشگران معرفی، علاقمندان به اقامت در این فضاها، قبل از رسیدن به این مسیرها اقدام به رزرو آن می کنند.
اربابی با اشاره به اینکه، روستاهای در مسیر جاده توجیه بیشتری در اجرای این طرح دارند افزود: اما این بدین معنا نیست که روستاهای واقع شده در غیر مسیر جاده های اصلی محروم از اجرای این طرح هستند، بلکه نگاه در اجرای این طرح بیشتر دارا بودن جاذبه های طبیعی، تاریخی، تفریحی و ... است. در استان این طرح در یکی دو واحد از جمله اقامتگاه وصال روستای گردشگری روئین اسفراین اجرایی شده و چند پرونده هم در دست اقدام و روستاهای گردشگری در اولویت اجرای این طرح هستند.
اربابی با بیان اینکه این طرح در اکثر روستاهای استان متقاضی دارد بیان داشت: متقاضی این طرح در دو قالب ساخت یا تجهیز تسهیلات دریافت می کند. وی با بیان اینکه سقف تسهیلات دریافتی تا یک میلیارد ریال است است افزود: در زمان تقاضا برای ساخت، صفر تا صد اقامتگاه بر اساس ضوابط و الگوی معماری متناسب با منطقه باید ساخته شود و در تسهیلات تجهیز، فضای مازاد موجود تجهیز شده و مجوز می گیرد. وی یادآور شد: تا 500 میلیون ریال تقاضای تسهیلات در سطح استان تصمیم گیری می شود و برای یک میلیارد ریال در تهران، طرح مصوب می شود.
وی با اشاره به اینکه سالانه در پیک مسافرت ها، در پارک های مسیر جاده های اصلی استان شاهد برافراشته شدن 4 تا 5 هزار چادر مسافرتی هستیم بیان داشت: این ها بازار هدف اقامتگاه های بوم گردی است که برای بالفعل شدن آن باید فرهنگ سازی و اطلاع رسانی شود تا از اقامتگاه های ارزان قیمت روستایی به جای این چادرها استفاده شود. این واحدها درجه بندی می شود و از سوی میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری بر روند فعالیت آن ها نظارت می شود.
بوم گردی در خراسان شمالی جوانه زده است
سرپرست معاونت گردشگری، اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری خراسان شمالی گفت: بوم گردی در استان ما نوپا است و پرونده این طرح ظرف امسال در استان باز و عملیاتی شده است.
مینا هاشمی مرغزار اظهار داشت: این حوزه در نشست های مختلف با شوراها و دهیاران و بخش های مرتبط استان تبین و اهداف و مزایای آن تشریح شد.
وی به افتتاح 5 واحد اقامتگاه بوم گردی در سطح استان ظرف امسال اشاره کرد و بیان داشت: 43 تا 44 پرونده هم در دست اقدام است که تلاش می شود همه پرونده های دارای قابلیت اجرا تا قبل از سال نو مجوز بگیرند تا فعالیت خود را در یک زمان مناسب آغاز کنند.
هاشمی با بیان اینکه مهم ترین مشکل روستائیان علاقمند به ایجاد این واحدها، تامین وثیقه مورد نظر بانک پرداخت کننده تسهیلات است بیان داشت: متولیان بخش خصوصی در قالب اجاره واحدهای مسکونی روستایی یا خرید آن با مشکلات کمتری مواجهند اما برای روستائیان علاقمند به فعالیت در این صنعت باید در سطح کلان کشور تمهیداتی اندیشیده شود. به گفته این مسئول، صدور مجوز اقامتگاه بوم گردی بعد از دریافت استعلامات از چند دستگاه انجام می شود که تسریع پاسخگویی دستگاه های مربوط به روند رو به رشد این واحدها کمک می کند و در این حوزه هنوز به یک زمان ثابت و کوتاه دست نیافته ایم.
وی با اشاره به اینکه استقبال از طرح بوم گردی و ایجاد اقامتگاه های گردشگردی بیش از آنچه تصور می رفت بوده است، گفت: در همین مدت کوتاه دفاتر و آژانس های گردشگری استان موفق به جذب گردشگر خارجی هم شده اند و نقش این دفاتر در جذب گردشگر حیاتی و اثرگذار بوده به نحوی که در مواردی مشاهده شد به همت این دفاتر توقف نیم روزی مسافرانی تبدیل به اقامت 3 و حتی بیشتر آنان در سطح اقامتگاه های استان شده است. دفاتر گردشگری و آژانس ها با دفاتر استان های شمالی و جنوبی ارتباط گرفته اند تا از تجارب آنان برای رونق این صنعت در استان استفاده کنند.
هاشمی بیان داشت: ایجاد یک اقامتگاه به منزله پایان کار ما نیست، نظارت و ارزیابی این واحدها از پیش از افتتاح تا بعد از آغاز فعالیت برای انجام کار در راستای اهداف ایجاد آن ادامه می یابد. این واحدها متناسب با فرهنگ بومی منطقه ساخته یا تجهیز می شود و باید معرف، ظرفیت های استان باشد.
هاشمی با بیان اینکه، استان خراسان شمالی دارای ظرفیت های بسیاری در گردشگری است که ناشناخته باقی مانده و باید برای استفاده از آن در قالب طرح های گردشگری فرهنگ سازی شود، گفت: از سفر مسئولان کلان کشور، میزبانی برنامه ها و جشنواره های کشوری در استان و ... مثل بسیاری از استان ها می توان در حوزه زمینه سازی برای جذب گردشگر با اجرای این نشست ها و برنامه ها در روستاهای گردشگری و دارای جاذبه استان استفاده کرد و به نظر می رسد این رویکرد در استان کمرنگ و نیازمند توجه است.
وی گفت: تجربه استان های دیگر نشان داده است که میزبانی میهمان و مسئولان کشوری در فضاهای گردشگری در جذب گردشگر موثر بوده است و در حقیقت فرصت رایگانی برای تبلیغات این فضاهاست. این صنعت در استان شکل گرفته است و باروری آن نیازمند حمایت و فرهنگ سازی از سوی همه متولیان است.
« دنیای سفر » این نوشته را از « خبرگزاری ایرنا » آورده است. واکاوی، پی گیری، نگارش و آفرینش، شایسته سپاسگزاری است.
