جذب گردشگری در ایران و درآمدزایی از این بخش پرسود همواره یکی از مواردی بوده که سال هاست روی آن تمرکز شده، اما متاسفانه دستاوردی برایمان نداشته است.
یکی از فعالیت های درآمدزا در هر کشوری می تواند گردشگری باشد. این حوزه یکی از بخش هایی است که با پیشرفت فناوری و ارتباطات می تواند درآمدهای زیادی با خود به همراه آورد. در ایران متاسفانه ارتباطات و فناوری و گردشگری در کنار یکدیگر حرکت نمی کنند. ایران کشوری با ظرفیت های بالا در حوزه گردشگری است و این می تواند منبعی درآمدزا باشد؛ البته به شرطی که بتوان به درستی از آن بهره برد.
فریال مستوفی، عضو اتاق بازرگانی درباره گردشگری به عنوان کسب و کاری پر سود در دنیای جدید توضیح می دهد.
- جذب گردشگری در ایران و درآمدزایی از این بخش پرسود همواره یکی از مواردی بوده که سال هاست روی آن تمرکز شده، اما متاسفانه دستاوردی برایمان نداشته است. این در حالی است که برخی کشورها مانند ترکیه توانستند از این بخش درآمدهایی چند برابر درآمدهای ما به دست آورند. شما بخش گردشگری در ایران را چطور ارزیابی می کنید؟
گردشگری به دلیل اینکه توسعه صنایع دیگری را با خود به همراه می آورد بخش درآمدزایی است. اگر تصمیم گرفتیم که به بخش گردشگری خود اهمیت بدهیم باید زیرساخت های آن را آماده کنیم. ایرانی ها پس از آلمانی ها و گرجی ها، سومین کشور «صادرکننده گردشگر» به آسیای صغیر شمرده می شوند. پس از ترکیه، کشورهای حاشیه خلیج فارس قرار دارند که به دلیل نزدیکی و ارزان بودن مسافرت، مورد توجه گردشگران ایرانی قرار می گیرند. این کشورهای کم وسعت توانسته اند به حدی در صنعت گردشگری موفق شوند که رقم حضور ایرانیان در این کشورها، سالانه بیش از 700 هزار نفر، برآورد می شود. ترکیه در سال های اخیر توانسته زیرساخت ها را آماده کند، اما متاسفانه ما نتوانستیم در این بخش پیشرفت قابل توجهی داشته باشیم. یکی از زیرساخت های اساسی حمل ونقل است که باید در این بخش سرمایه گذاری شود.
به طورکلی ایران دارای ظرفیت های بالقوه ای است که بر اساس آن می توانیم به خوبی گردشگران را جذب کنیم. ایران یکی از کهن ترین کشورهای دنیاست و گردشگران علاقه زیادی به مشاهده آثار باستانی ما دارند. از نظر جغرافیایی نیز کشورمان از معدود کشورهایی است که چهار فصل را همزمان در خود جای داده است. به عنوان مثال، یک گردشگر می تواند در یک شهر شنا و در شهری دیگر اسکی کند. در حال حاضر بسیاری از کشورهای منطقه درگیر جنگ و تنش های داخلی هستند و همین موضوع به خودی خود توجه گردشگران خارجی را به سمت ایران معطوف کرده است. در حال حاضر بسیاری ازگردشگران خارجی به دلیل شرایط خاصی که هم اکنون کشور ترکیه به خاطر بمبگذاری های تروریستی با آن مواجه شده، علاقه زیادی برای سفر به ایران ازخود نشان داده اند. ایجاد زیرساخت های گردشگری نیز نیازمند سرمایه گذاری مناسب است و لازم است در این رابطه تغییراتی در قوانین و واگذاری امکانات به سرمایه گذاران به ویژه به بخش های خصوصی صورت گیرد.
- در هر بازه زمانی ما شاهد آن هستیم که یک بخش برای کشورهای مختلف درآمدزایی می کند. در مدت زمانی مشخص کشاورزی یکی از اصلی ترین منابع درآمدی در بسیاری از کشورها بود، اما امروز گردشگری و مشاغل مربوط به آی تی جای کشاورزی را گرفته است. چه مشکلات و محدودیت هایی در کشورمان وجود دارد که نمی توانیم مانند برخی کشورها از بخش گردشگری درآمدهای افسانه ای به دست بیاوریم؟
بعد از برجام، گردشگری ایران بیش از گذشته در جهان مطرح شد. البته بیشتر کسانی که به ایران آمدند برای مسائل اقتصادی و نشست های سرمایه گذاری بود. یکی از مشکلاتی که برای جذب گردشگر در ایران وجود دارد مشکل کمبود هتل بوده است. ابتدا باید وضعیت کشورمان را از همه نظر بسنجیم. باید ببینیم که چه نوع گردشگرانی علاقه مند هستند به ایران بیایند.ما در برخی بخش ها محدودیت هایی داریم که در نهایت احترام به آنها نمی توانیم مانند کشورهای دیگر جذب گردشگر داشته باشیم.
ما نباید توقع داشته باشیم گردشگران به منظور استفاده از سواحل ما جذب شوند. در حال حاضر ما چند نوع گردشگر می توانیم داشته باشیم. ابتدا اولویت با گردشگرانی است که به دنبال بازدید ازآثار باستانی و تاریخی ما بوده و دیگری گردشگران زیارتی ما هستند. سومین محل جذب گردشگر نهادهای سلامت کشورمان است. به طور کلی وضعیت پزشکی در ایران بسیار بهتر از کشورهای همسایه است. ما می توانیم گردشگران بخش سلامت داشته باشیم. به طور نمونه، بیماری به دلیل هزینه بالا در کشورهای اروپایی به ایران می آید. بنابراین باید بتوانیم گردشگرانی را که علاقه مند به ورود به ایران هستند ابتدا شناسایی کرده و سپس برای حضور آنها زیرساخت ها را فراهم کنیم.
- با توجه به اینکه به گردشگران سلامت اشاره کردید این بخش تا چه میزان می تواند به بهبود گردشگری کمک کند و چه افق هایی برای این بخش در نظر داریم؟
در ابتدا لازم می دانم توضیح دهم که گردشگری که امروز به عنوان یک صنعت قلمداد می شود، گونه های متعددی دارد که ازجمله آنها می توان به گردشگری تفریحی، مجازی، درمانی، مذهبی، ورزشی و... اشاره کرد. گردشگری درمانی یا گردشگری سلامت برای بهره گیری از آب های گرم معدنی یا برای بهره گیری از امکانات تشخیصی و درمانی مثل درمانگاه ها و بیمارستان های کشورهای دارای این ظرفیت تعریف شده است. باید در نظر داشته باشیم که اگر گردشگران سلامت را در کشورمان پذیرفتیم باید مراکز درمانی و تمام زیرساخت ها را برای آنها فراهم آوریم. پزشکی در آمریکا هزینه زیادی دارد و هند توانسته بسیاری از بیمارانی را که نمی توانند هزینه بالای پزشکی در آمریکا را بپردازند جذب کند. هند مراکزی پزشکی پیشرفته ای راه اندازی کرده است که در آن همان خدماتی را که در ایالات متحده ارائه می شود، ارائه می کند. با این اقدام توانسته درآمد بالایی به دست آورد.
ایران نیز درافق 1404 باید یکی ازقطب های گردشگری سلامت باشد و این مهم جز با کسب الزامات وتلاش زیاد میسر نمی شود. در کشورهای در حال توسعه به دلیل پایین بودن هزینه های درمانی نگاه ویژه ای به گردشگری سلامت وجود دارد و به دلیل اتکا به منابع انسانی توان رقابتی ایران دراین زمینه افزایش می یابد. بهبود کیفیت تجهیزات پزشکی، کاهش هزینه های درمانی و تعرفه گذاری درحوزه بین المللی یکی از اهداف مهم وغیرقابل انکار درحوزه جذب گردشگری سلامت درکشور است.
- در دولت یازدهم یکی از اقداماتی که در دستور کار قرار گرفت، ایجاد مناطق آزاد جدید و توسعه آنها بود. به نظر شما افزایش تعداد این مناطق و گسترش سطح خدمات آنها تا چه اندازه می تواند در پیشرفت گردشگری در کشورمان اثرگذار باشد؟
در برنامه ششم درخواست شده تا هفت منطقه آزاد و دوازده منطقه ویژه اقتصادی به کشور اضافه شوند. در حال حاضر تعداد زیادی منطقه آزاد در اختیارداریم، اما زیربناهای گردشگری در این مناطق به خوبی فراهم نشده است. با سرمایه گذاری روی زیرساخت های مناطقی که ظرفیت مناسب دارند، می توانیم چندین منطقه را به صورت تخصصی به عنوان نمونه آماده کنیم و تعدادی از آنها را به صنعت گردشگری اختصاص دهیم. در خاتمه باید اضافه کنم که یکی دیگر از عوامل نقش آفرین در رونق صنعت گردشگری، تبلیغات است. متاسفانه در این زمینه برنامه ریزی جامعی وجود ندارد، بنابراین می بایست از رسانه ها و رویدادهای بین المللی بهره کافی ببریم.
« دنیای سفر » این نوشته را از « روزنامه آرمان » آورده است. واکاوی، پی گیری، نگارش و آفرینش، شایسته سپاسگزاری است.
