خانه باغ شوکت الملک از بناهای بسیار با ارزش اواخر قاجار - اوایل پهلوی شهر بیرجند در فهرست آثار ملی کشور ثبت شد.
به گزارش روابط عمومی اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری خراسان جنوبی، طاهره مال اندوز مسئول حوزه ثبت آثار تاریخی، فرهنگی، طبیعی و میراث معنوی اداره کل در این خصوص گفت: این اثر یکی از خانه باغ های تاریخی بیرجند است که درمیان چند باغ تاریخی شهر قرار گرفته و تاییدی است بر تجمع باغ های شهر در این منطقه که سیر طراحی باغ ایرانی را از دوره زندیه (ارگ بهارستان که در باغ زرشکی قرار دارد) تا پهلوی (باغ شرقی مجموعه که هم اکنون موسسه خیریه دست های پر توان در آن قرار دارد.) را نشان می دهد.
وی افزود: در سال 1311 ه.ش اولین مدرسه دولتی بیرجند در حسینیه راغبی تاسیس می شود که بعد از مدتی به دلیل کمبود فضا، این مدرسه در محل این خانه باغ دایر می گردد و علاوه بر مدرسه، اداره فرهنگ نیز در آنجا مستقر بوده است. بر اساس خاطرات بزرگانی چون مرحوم پروفسور محمد حسن گنجی، ذبیح ا... ناصح و آقای محمد رضا راغبی و همچنین اسناد موجود در اداره ثبت اسناد و املاک خراسان جنوبی، در زمانی که شاگردان مدرسه شوکتیه فزونی می گیرند این مدرسه به دو مقطع دبستان و دبیرستان تقسیم می شود که دبیرستان شوکتیه به این باغ انتقال می یابد.
مسئول حوزه ثبت آثار تاریخی، فرهنگی، طبیعی و میراث معنوی اداره کل میراث فرهنگی استان گفت: از جمله شاگردان این دبیرستان آقای ابوالحسن آیتی، پروفسور محمد حسن گنجی پدر علم جغرافیا ایران و جهان، دکتر غلامحسین شکوهی پدر علم تعلیم و تربیت ایران، دکتر محمود رفیعی، دکتر محمدرضا راشد محصل، دکتر جمال رضایی، دکتر محمد رضا بهنیا، دکتر اسداله ناصح، محمدرضا رخشانی (شهردار اسبق بیرجند)، دکتر اعتمادی (متخصص مغز و اعصاب)، محمد رضا حجازیان (رئیس آموزش و پرورش) و محمدرضا راغبی است.
مال اندوز در ادامه از زحمات بی دریغ شهردار بیرجند، مدیر بافت فرسوده شهری بیرجند، راغبی از محصلین این دبیرستان و سروش کارشناس ارشد اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری خراسان جنوبی که در جمع آوری اطلاعات ارزشمند پرونده ثبت خانه باغ شوکت الملک همکاری کردند تشکر و قدردانی به عمل آورد.
