19 مارس 2024 - 07:40

دومین ارگ باستانی ایران در روستای شهرسب، چشم انتظار مرمت

15 ژوئیه 2019 - 13:00 dsfr.ir/gy0w1

ارگ شهرسب

ارگ شهرسب بعد از ارگ بم بزرگترین مجتمع مسکونی در ایران باستان به شمار می رود که پس از ترک اهالی باقیمانده در خانه ها، متروکه شده و چشم انتظار حمایت مسئولین برای مرمت و تبدیل شدن به یک مرکز گردشگری است.

تاریخ ایران بر دوش ارگ ها، قلعه ها و در خشت خشت بناهای به جا مانده از روزگاران دور قابل لمس است. یکی از این آثار ارزشمند که بر قدمت و تاریخ کهن ابرکوه گواهی می دهد، ارگ شهرسب است.

ارگ روستای شهرسب با مساحت 17 هزار مترمربع بعد از ارگ بم بزرگترین مجتمع مسکونی در ایران باستان به شمار می رفته که این ویژگی نشان از کهن بودن روستا دارد.

به استناد تاریخ نام باستانی روستا آذر بوده است که در گذر زمان تغییر کرده و امروز به نام شهرسب شناخته می شود که علت این نامگذاری به زمانی برمی گردد که در روستا 1000 راس اسب نگهداری می شده و مالکیت آن ها نیز متعلق به خوان های روستا بوده است. البته در گویش محلی اهالی و مردم ابرکوه این روستا به شارَز معروف است.

این روستا با داشتن جمعیت حدود 750 نفر یکی از روستاهای هدف گردشگری ایران محسوب می شود.

اما بنایی که در این روستا روایتگر روزهای بسیار دور است قلعه ای عظیم با سردری رفیع و دارای آثاری از نحوه زندگی اهالی این منطقه در گذشته است که با مصالحی همچون خشت خام، گل، سنگ، چوب و آجر پخته ساخته شده و امروز خالی از سکنه و متروکه مانده است.

این ارگ از دو قلعه تشکیل شده است. قلعه داخلی و بیرونی در دوران صفوی ساخته شده که بعداً به دلیل ازدحام جمعیت، قلعه بیرونی به فاصله 25 متر از حصار قلعه داخلی در دوران قاجار بنا شده است. طراحی خانه ها و کوچه ها به صورت شطرنجی بوده و اکثر خانه ها در طرفین کوچه ها قرار دارند.

در ارگ شهرسب خوانین و رعایا در کنار هم زندگی می کردند و اختلاف طبقاتی این دو دسته به وضوح در گچ بری ها و طاق های زیبایی که با نقوش اسلیمی گل و بوته و مقرنس کاری، تزیین شده، مشهود است.

در نواحی مرکزی ایران و به خصوص ابرکوه از دیرباز مردم تمایل به زندگی در یکجا داشتند که این موضوع باعث می شده که مردم به صورت متمرکز در ارگ ها و قلعه ها زندگی کنند. از سوی دیگر این نواحی کمتر از نواحی مرزی مورد تعارض دشمنان و یاغیان قرار می گرفته و کاربردهای نظامی زیاد برای قلعه ها قابل تصور نبوده است.

ارگ شهرسب از سیستم امنیتی قابل توجهی برخوردار بوده و شاید یکی از دلایلی هم که مردم همچنان ترجیح می دادند در داخل آن زندگی کنند، همین امنیت بوده است. در همین راستا مجموعاً 16 برج نگهبانی، قلعه درونی و بیرونی را احاطه می کرده است که بقایایی آن باقیمانده است.

طبق گفته محلی ها تا یک سال اخیر تعدادی از مردم در خانه های این ارگ زندگی می کردند و با رفتن آنان نیز آخرین علائم حیاتی از این ارگ بار می بندد.

در حال حاضر نیز این ارگ بسیار زیبا و بزرگ در انتظار اعتبار برای مرمت است تا دوباره آثار حیات و زندگی در شریان های آن به جریان افتد و به زودی میزبان گردشگران داخلی و خارجی باشد.

« دنیای سفر » این نوشته را از « بلاغ » آورده است. واکاوی، پی گیری، نگارش و آفرینش، شایسته سپاسگزاری است.
1