در این روزهای تعطیل فرصت کردم دو تبلیغ برای معرفی ونزوئلا و کیش را ببینم: یکی همچنان روحم را درگیر خود کرده، دیگری را تلاش می کنم به یاد بیارم.
ونزوئلا
کارگردان از همان ثانیه اول خلوت ذهنی مخاطب را هدف قرار می دهد و خیال را به بازی می گیرد تا واقعیت های ونزوئلا را نشان می دهد. اینکه طبیعتش چگونه است، آنجا چه می توان انجام داد و از چه لذت برد. این فیلم، زندگی مدرن، هنر، سنت و فرهنگ آنجا را بسیار زنده و پویا نشان می دهد.
کیش
کیش، جزیره ای زیبا با دیدنی های فراوان، سواحلی مرجانی و طبیعتی رویائی است. علیرغم این توصیف زیبا از کیش در شروع فیلم، از ابتدا تا انتها، حتی یکبار هم سواحل مرجانی را نشان نمی دهد و سواحلی که دیدم همانند هر ساحل دیگری بود. خلاصه فیلم در ادامه این است: کیش دانشگاه دارد، سالن همایش دارد، جت اسکی دارد، اسکله دارد، ... عجب! فکر می کردم ساحل ندارد!
در حالیکه در فیلم وئزوئلا دقیقا دست روی جاذبه های خاص و منحصر به فرد آنجا گذاشته شده است، در فیلم کیش از این صحبت می شود که اینجا مرکز خرید دارد و کافی شاپ که برای چت کردن مناسب اند. اما چرا این گونه شده است؟
صدا و دیالوگ
فیلم ونزوئلا به انگلیسی نیست اما به خوبی توانسته است صدای افراد بومی را با همان زبان خودشان در فیلم به کار بگیرد به گونه ای که تن، ریتم و فراز و فرود صدا خود بخشی از فرهنگ آنجا را نشان می دهد. گویی یک قصه را از زبان پدربزرگ می شنویم. حتی اگر نمی دانیم چه می گوید اما آنقدر این صدا پرشور و حال و حتی رازآلود است که میخکوب می شویم و فقط می شنویم و تصاویر را دنبال می کنیم.
در فیلم کیش صدای مردی جوان بدون هیچ سنخیت و اصالتی که به کیش بخورد، گوش را می آزارد. مرد جوان اما یک نکته را با دقت پی می گیرد: تلاش برای تلفظ واژه های انگیسی با لهجه ای "پیور امریکن".
محتوا
فیلم کیش فیلمنامه ندارد؛ گویی آنقدر تصویر گرفته اند و دست اخر خسته شده و گفته اند: خب بس است. بی دلیل طولانی است و از چیزهایی می گوید که نباید بگوید و از چیزهایی نمی گوید که باید بگوید. اصولا فیلم به جای گفتن باید نشان دهد. با دیدن این فیلم اینگونه تصور می شود که کیش هتل و ساختمانهای بسیاری دارد که اغلب در حال ساخته شدن هستند، بانک دارد، کافی شاپهایی دارد که یک زن چادری می تواند در کنار چند مرد با کامپیوتر کار کند و البته ساحلی هم دارد که یک دختر جوان پوشیده می تواند سوار بر اسبی متوقف، دوربین را نگاه کند. خسته نباشید.
در فیلم ونزوئلا زن حضوری زنده دارد، مرد حضوری زنده دارد. هردو در جامعه و در کنار جاذبه های گردشگری ونزوئلا حضوری فعال دارند و در جای جای فیلم با مردم و فرهنگ محلی در آمیخته اند. فیلم شروع و پایان دارد و موسیقی با تصویر هماهنگ است. اگر اسبی در ساحل نشان داده می شود اسبی است که به موج زده و خیس و نفس زنان می تازد. آنقدر تصویربرداری و صحنه ها زنده و پرجنبش است که سرت را می دزدی، نکند آب رویت بپاشد. در چنین صحنه روح نوازی، سوار آن اسب که یک زن است کم به چشم می آید و پایه های هیچ شرعی را نمی لرزاند.
گفتم زن!
بله زن. آنها با ملاحظه فرهنگ بومی خود، زوجی ونزوئلایی را همراه دوربین کرده اند و چیزی برخلاف شرع آنجا ارائه نکرده اند. اما در فیلم کیش هیچ تلاشی نشده است زوجی متعارف یا حتی خانواده ای که بدون هیچ تردیدی زن و شوهر هستند را نشان دهند. زن و شوهری در حال انجام فعالیتی که کمی نشان دهد "کیش رویائی است"، نمی بینیم. رویا در ذهن آدمها شکل می گیرد، نمایش ابزار و ادوات مدرن در حالیکه دوربین سرد و شرمناک از کنار آدمها می گذرد، حتی ذره ای "در آنجا بودن" را در ذهن شکل نمی دهد چه برسد به رویاپردازی و حسرت خوردن به آدمهایی که از "در کیش بودن"، لذت می برند!
و نکته پایانی
فیلم تبلیغ کیش برای گردشگرها تهیه نشده. برای یک دانشجوی خشک و بی احساس که احتمالا در حال پاس کردن اقتصاد مهندسی است، تهیه شده است. در آن آمار خشک و زیادی داده می شود. حرافی، آمار و توصیف های زیبا هرگز نمی تواند احساس را ذره ای به مکث وا دارد. همه اینها را می شد با تصاویری زنده و موسیقی پویا، به راحتی نشان داد و احساس مخاطب را برانگیخت.
در ایران با توجه به مقتضیات فرهنگی موجود، تبلیغات گردشگری با محوریت جوانان با چالش هایی همراه است اما چرا در این فیلم، تبلیغات با محوریت خانوداه انجام نشده است؟
نشاط و شادابی را باید نشان داد نه از آن دم زد.
منابع:
- فیلم جزیره زیبای کیش، محصول سازمان منطقه آزاد کیش
- سی دی فیلم Venezuela by mintur.gob.v
شما درباره تاثیرگذاری فیلم های تبلیغاتی معرفی مقاصد گردشگری چه فکر می کنید؟ دنیای سفر آماده انعکاس نظرات شماست.
