فعالیت مدارس در تابستان که می توان از آنها به عنوان مراکز اقامتی غیر مجاز نام برد، به دلیل ارایه سطح پایینی از خدمات، توقع گردشگر داخلی از صنعت گردشگری را به مرور کاهش می دهد.
همزمان با پایان یافتن امتحانات و تعطیلی مدارس، مراکز آموزش و پرورش از آماده سازی کلاس ها برای اسکان مسافران تابستانی خبر داده اند. گویی فعالیت و درآمدزایی مدارس در حوزه گردشگری به مزاج مسئولان خوش آمده چنان که با ساماندهی و درجه بندی خدماتی که در مدارس ارائه می شود، نرخ گذاری های جدیدی نیز برای آن انجام داده اند.
گفته می شود، کلاس ها در سه نوع ویژه، الف و ب دسته بندی شده است. تمام کلاس های نوع ویژه که بیشتر در مدارس شبانه روزی واقع اند مجهز به تخت خواب، یخچال، تلویزیون، فرش، پتو و وسایل خوراک پزی هستند و هزینه هر شب استفاده از این نوع کلاس ها مبلغ 22 هزار تومان برای یک خانواده پنج نفره تعیین شده است. اقامت در کلاس های نوع (الف) که فاقد تخت خواب هستند، 18 هزار تومان و کلاس های نوع (ب) که استفاده از یخچال و تلویزیون در آنها مشترک است، 14 هزار تومان است. البته در برخی از استان ها کلاس هایی هستند که فقط فرش و پتو دارند و هزینه آن برای یک شبانه روز، 10 هزار تومان است.
آمار اقامت بیش از 4 میلیون مسافر نوروزی در مدارس و اعلام آمادگی مجدد آنها برای اسکان مسافران تابستانی در شرایطی که نخسین ماه های تابستان امسال با ماه مبارک رمضان همراه شده است نگرانی هایی از خالی ماندن هتل ها در فصل پر مسافر سال به همراه دارد.
باید توجه داشت که سفرهای نوروزی و حجم مسافرتهایی که در بازه زمانی 15 روزه تعطیلات نوروز اتفاق می افتد با سفرهای تابستانی که در بازه زمانی سه ماه اتفاق می افتد متفاوت است. از این رو لزوم فعالیت مدارس در نوروز با تابستان تفاوت های چشم گیری دارد. از یک سو قیمت پایین اقامت در مدارس سبب جذب مسافران می شود از دیگر سو امید هتل داران برای اقامت گردشگران تابستانی رنگ می بازد.
اما نگرانی ها تنها به این محدود نمی شود؛ ارائه امکانات سطح پایین از سوی آموزش و پرورش به قشری که مربیان نسل آینده کشور هستند در مقایسه با شرکت نفت و ارگان های نظامی، دور از شان فرهنگیان است. پایین بودن سطح خدمات اقامت در مدارس از یک سو سبب کاهش توقع مسافران از خدمات گردشگری می شود و از دیگر سو فرهنگ اقامت در مراکز اقامتی مجاز را خدشه دار می کند. هرچند نمی توان از این مهم چشم پوشی کرد که هنوز صنعت گردشگری کشور راه طولانی برای توسعه دارد اما نمی توان از فرهنگ سازی برای آن غافل شد.
هر چه پیش آید خوش آید
درحالی که مسوولان گردشگری بر توسعه و توجه گردشگران به سفرهای گروهی و به تبع آن برنامه ریزی برای سفر تاکید دارند اما همه می دانیم که سفر در ایران به یک باره رقم می خورد، بی آن که برنامه ریزی برای اقامت یا دیدار از جاذبه های گردشگری در آن جای داشته باشد: هر چه پیش آید خوش آید. فعالیت مدارس در تابستان که می توان از آنها به عنوان مراکز اقامتی غیر مجاز نام برد، نه تنها به ادامه این روند دامن می زند بلکه با توجه به سطح پایین خدمات، توقع گردشگر داخلی از صنعت گردشگری را به مرور کاهش می دهد. زمانی که صنعت گردشگری کشور در تلاش برای توسعه و بالا بردن کیفیت خدمات است، اقامت تابستانی مسافران در مراکز غیر مجاز و مدارس، گوشزدی جدی به مسوولان در دست نیافتن به آن محسوب می شود.
درعین حال نمی توان از این نکته غافل شد که معاون پشتیبانی وزارت آموزش و پرورش اعلام کرده بود در تعطیلات نوروزی یک میلیون خانوار در مراکز اسکان آموزش و پرورش اقامت کردند که از میان آنان، 150 هزار خانوار، کارکنان غیر فرهنگی بوده اند. این بدان معناست که نه تنها فرهنگیان بلکه خانوارهای کارکنان دولت و مشاغل آزاد نیز به سوی اقامت در مدارس کشیده شده اند. اقامت و گردشی که با توجه به فراهم بودن اسباب پخت و پز، نه تنها به زنجیره اصلی گردشگری که همان هتل ها و مراکز اقامتی است سود نمی رساند بلکه رستوران ها نیز از حضور گردشگران منتفع نمی شوند. حتا بخش حمل و نقل نیز با توجه به سفرهایی که با اتومبیل شخصی انجام می شود، از سیل گردشگران بی نصیب می ماند.
البته مدیرکل تعاون و پشتیبانی وزارت آموزش و پرورش در گفتگویی اعلام کرده بود که طی بخشنامه ای پذیرش افراد غیر از پرسنل وزارت آموزش و پرورش و خانواده های آنها در مراکز اسکان فرهنگیان ممنوع اعلام شده است. چرا که سازمان میراث فرهنگی مصوبه ای داشت که در حمایت از رونق مراکز گردشگری، هتل ها و اماکن اقامتی، مدارس صرفا باید فرهنگیان را پذیرش کنند. اما او معتقد است: «هتل ها باید به حدی جاذبه داشته باشند که فرهنگیان علاقه مند به استفاده از آنها باشند اما تناسبی بین خدمات و قیمت نیست در نتیجه مردم به سراغ مدارس می روند.»
گاهی لذت سفر اقامت در هتلی لوکس و لذت بردن از خدمات مهماندار در رستوران ها است هرچند این مهم را می پذیریم که قیمت بالای خدمات گردشگری در کشور مانع کامل شدن این لذت می شود اما می توان با مدیریتی صحیح این موارد را مرتفع ساخت. می توان به جای شش بار سفر به شمال با شرایط چادر خوابی یا اقامت در مدارس که سرویس بهداشتی و دوش حمام مشترک دارد، یک سفر شیک و تمیز با برنامه ریزی دقیق و اقامت در هتل یا سوییت اقامتگاهی مجاز در طول سال داشت. فرهنگیان نیز از این امر مستثنی نیستند. هر چند یکی از دلایل سفر، دور شدن از خانه و روزمرگی است اما کیفیت و نوع پذیرایی نیز می تواند در آرامش روح موثر باشد. ولو آنکه امنیت اقامت در هتل بیش از امنیت اقامت در کلاس مدرسه است و صد البته آنکه معلمی که 9 ماه از سال را در کلاس درس پای تخته سیاه گذرانده است دیدن همان تخته سیاه در تعطیلات تابستان همچون سوهانی بر روح او خواهد بود.
می توان انتخاب را بر عهده گردشگر گذاشت یا آنکه با ارائه پیشنهادات خوب او را در مسیر درست قرار داد. حال باید دید تابستان امسال با چه آمارهایی از گردشگری داخلی همراه و چه سودی نسیب فعالان آن خواهد شد.
