تعطیلات نوروز به عنوان طولانی ترین و مهم ترین تعطیلات سالیانه ایرانی در راه است و تبلیغ برای جذب بازار گردشگران ایرانی در این ایام از روزها پیش شروع شده است.
اما امسال ایرانی ها در حالی به استقبال نوروز خواهند رفت که برداشته شدن تحریم ها، گسترش روابط ایران با غرب، سیاست های تسهیل سفر میان ایران و روسیه و شرایط تازه در بازار گردشگری ترکیه، سین سفر را برای آن ها متفاوت از سال های قبل کرده است. بعد از کاهش شدید ارزش ریال در مقابل دلار در سال 2010 که منجر به افت سفرهای خارجی ایرانیان گشت، سال گذشته میلادی ترکیه یک بار دیگر شاهد رشد 6 درصدی ورود گردشگران ایرانی بود.
این در حالی است که به گزارش وزارت گردشگری ترکیه، تعداد گردشگران ورودی به ترکیه در مجموع با کاهشی 1.3 درصدی در 11 ماه نخست سال 2015 در مقایسه با همین زمان در سال 2014 مواجه بوده است. دست اندر کاران گردشگری ترکیه حمله تروریستی در استانبول را که منجر به کشته شدن 10 گردشگر آلمانی شد یکی از عوامل از دست رفتن بخشی از بازار گردشگری این کشور در نتیجه به وجود آمدن احساس عدم امنیت در میان گردشگران اروپایی می دانند.
علاوه بر این سهم مهمی از بازار گردشگری ترکیه به گردشگران روس تعلق داشت که بعد از منهدم شدن یک فروند جت جنگی روسیه توسط ارتش ترکیه و تیره شدن روابط دو کشور، تعداد گردشگران روس نیز با افت چشمگیری همراه بود. حال ترکیه درصدد است تا این کمبود را با سرمایه گذاری بر روی گردشگران ایرانی جبران نماید. ایرانی ها در زمره پنج کشور نخست مبدا گردشگران ورودی به ترکیه قرار دارند. گردشگران ایرانی وقت و پول زیادی را هنگام اقامت در ترکیه صرف خرید می نمایند و از این جهت درآمد مالیاتی این کشور را نیز افزایش می دهند.
ترکیه از ماه ها پیش برای جذب گردشگران نوروزی ایران خیز برداشته است. انجمن هتلداران و سرمایه گذاران گردشگری ترکیه در اولین گام، اقدام به دعوت از پنجاه تورگردان از هفت شهر مختلف کشور از جمله تهران، تبریز و اصفهان نموده است تا به دیدن جاذبه های گردشگری این کشور و به ویژه استانبول بروند. به علاوه این انجمن با همراهی هیاتی از وزارت فرهنگ و گردشگری در نهمین نمایشگاه بین المللی گردشگری تهران (TITE) شرکت کرد و امیدوار است که نتایج این اقدامات را تا کمتر از دو ماه دیگر با شروع تعطیلات نوروزی در صنعت گردشگری ترکیه ببیند.
اما این روزها روسیه نیز به خیل کشورهای رقیب ترکیه در جذب بازار گردشگران ایرانی پیوسته است. اگر سرمای روسیه از پس جذب گردشگران نورورزی برنیاید بی شک بازار گردشگری ایران در تابستان را نشانه خواهد گرفت. با وجود عزم دولت های هر دو کشور ایران و روسیه در گسترش همکاری ها در زمینه تبادل گردشگران به نظر می رسد روسیه به زودی برای آن هایی که مایل به تجربه مسیرهای جدید هستند در دسترس قرار خواهد گرفت. اگرچه هنوز نمی توان هزینه سفر به روسیه را با تورهای ترکیه مقایسه نمود اما رشد 111 درصدی گردشگران ایرانی عازم روسیه در 9 ماه نخست سال 2015 هشداری برای ترکیه خواهد بود که احتمالاً بخشی از بازار خود را به روسیه خواهد باخت.
مقصدهای برون مرزی در حالی برای جذب بازار گردشگران ایرانی مهیا می شوند که هر ساله در چنین وقتی، بسیاری از آنان که دغدغه توسعه گردشگری داخلی را دارند، مسئولان گردشگری کشور را بابت میلیاردها دلار ارزی که از کشور خارج می شود مورد پرسش قرار می دهند. همواره برای گردشگران خارجی از طبیعت، تاریخ، هنر و فرهنگ ایران زمین گفته ایم و آن ها را برای بازدید از شگفتی های این سرزمین دعوت کرده ایم. اما چرا وقتی پای گردشگران ایرانی به میان می آید، تورهای ایرانگردی اغلب به رقبای خارجی خود می بازند.
سال هاست که دست اندر کاران گردشگری ایران از هزینه بالای سفر در ایران در مقایسه با تورهای خارجی شکایت کرده اند. هتلداران از هدفمندی یارانه ها و نبود حمایت های دولتی به ویژه در بخش انرژی گله می کنند و همین امر را یکی از عوامل افزایش هر ساله نرخ هتل ها می دانند. کشورهای دیگر برای ترغیب گردشگران به سفر در فصول کم بازدید زمینه مساعد برای همکاری میان بخش های گوناگون گردشگری به ویژه خطوط هواپیمایی و هتل ها را فراهم می کنند تا قیمت ها را بشکنند.
تورهای لحظه آخری با قیمت های استثنایی، محصول همین همکاری ها است که این روزها گردشگران ایرانی نیز بسیار به آن ها علاقمند شده اند. نرخ های ثابت در طول سال و کیفیت غیر استاندارد خدمات گردشگری ایران باید با قیمت و کیفیت خدمات تورهای خارجی که از پشتوانه تبلیغات و برنامه ریزی دقیق برای تصاحب سهم بازار بیشتر برخوردارند، به رقابت بپردازند. از طرفی شرایط بد اقتصادی ایران در سال های اخیر منجر به حذف سفر از سبد کالای خانواده های ایرانی گردیده است. این شرایط بخش بزرگی از گردشگران داخلی را به گردشگرانی غیر حرفه ای با کمترین میزان تاثیر اقتصادی بر شهرهای مقصد تبدیل نموده است. سفر با هواپیما و اقامت در هتل چیزی نیست که هر گردشگر داخلی به راحتی از عهده خرج آن بربیاید. آن هایی هم که با پرداخت چنین هزینه ای مشکلی ندارند بیشتر از آن که درباره جاذبه های تاریخی و طبیعی کشورشان بشنوند در معرض تبلیغ تورهای تایلند و مالزی و ترکیه قرار می گیرند.
بهتر است دولت نیز هرچه زودتر ضرورت رسیدگی به اوضاع گردشگری داخلی را دریابد و با تجهیز ایران در مقابل رقبای خارجی، سهم جاده های ایران از گردشگران داخلی را بالا ببرد.
در همین زمینه تحلیل چرا کمپین تحریم سفر به ترکیه، شکست می خورد؟ را بخوانید.
هند