المانیتور در گزارشی به کاهش سفرهای ایرانی ها به ترکیه پرداخته و علل آن را بررسی کرده است.
روابط نزدیک اقتصادی و سیاسی میان دو کشور ترکیه و ایران و همچنین برخی جذابیت های اجتماعی ترکیه برای گردشگران ایرانی، در سال های گذشته این کشور را به نخستین مقصد گردشگران ایرانی تبدیل کرده بود؛ اما در سال 2015 میلادی بنا به دلایل مختلف از اقبال ایرانی ها به این مقصد توریستی کاسته شده است.
به گزارش «دنیای اقتصاد» این تحلیل «المانیتور» از رابطه توریستی ایران و ترکیه است. این رسانه در گزارشی به کاهش سفرهای ایرانی ها به ترکیه پرداخته و علل آن را بررسی کرده است.
بر اساس این گزارش، کسانی که در گذشته راهی اروپا می شدند، پس از تحریم ها و سخت شدن گرفتن ویزای اروپا، ترکیه را جایگزین این مقاصد کردند؛ مقصدی که برای ایرانی ها نیاز به ویزا ندارد. اما در سال 2015 رشته حوادثی موجب شد که سواحل ترکیه از چشم گردشگران ایرانی بیفتد. شرایط بد امنیتی، جنگ داخلی، برخورد نامناسب با گردشگران و لحن بعضا ضدایرانی مقامات ترکیه در قبال ایران، موجب شده ایرانی های کمتری به عنوان توریست وارد ترکیه شوند و در ازای آن راهی مقاصد دیگر شوند.
واکنش توریسم در برابر تروریسم
المانیتور اضافه می کند: «اگر انفجار 23 دسامبر فرودگاه صبیحه گوکچن استانبول را هم نادیده بگیریم، وضعیت امنیتی ترکیه با سال گذشته که آتش بس دولت ترکیه با حزب کارگران کردستان هنوز لغو نشده بود قابل مقایسه نیست.»
یک دانشجوی ایرانی دکترای اقتصاد گردشگری در دانشگاه ازمیر ترکیه در این باره به المانیتور گفته است که وضعیت امنیتی ترکیه و اخبار مربوط به جنگ داخلی در شرق این کشور در مطبوعات و رسانه های ایرانی بازتاب زیادی دارد و در ماه های اخیر به ویژه پس از عملیات نظامی ارتش ترکیه در استان های کردنشین شرق این کشور حساسیت گردشگران ایرانی نیز بسیار بیشتر شده است. به گفته وی، خانواده های ایرانی که سال های پیش برای گردشگری به ترکیه می آمدند، مقاصد دیگری همچون ارمنستان یا دبی را انتخاب می کنند.
همچنین یک کارشناس گردشگری نیز در این خصوص به المانیتور گفته: «از آغاز جنگ سوریه و تنش های مربوط به آن به مرور تمایل ایرانیان برای سفر به ترکیه کاهش پیدا کرد؛ به صورتی که حتی تخفیف های ویژه و ارزان تر کردن تورهای گردشگری به مقصد ترکیه هم چندان نتوانسته گردشگران را مثل سابق جذب کند.
در کنار این ها، اظهارات ضدایرانی مقامات ترکیه بازتاب بسیار منفی در افکار عمومی ایرانیان داشته است؛ تا جایی که بسیاری از ایرانیان به دنبال مقاصد گردشگری جایگزین هستند.» بر اساس تحلیل این کارشناس، در این میان کشورهایی همچون ارمنستان یا تاجیکستان و گرجستان به عنوان مقاصد جایگزین در میان گردشگران ایرانی در سال های اخیر جایگاه بالاتری پیدا کرده است. بنا به آمار منتشر شده نیمی از گردشگران ورودی به کشور ارمنستان از ایران هستند. او تاکید کرده که این روند در آینده ادامه خواهد یافت و ترکیه دیگر مقصد جذابی برای ایرانیان نخواهد بود و دیگر کشورها جایگزین آن می شوند.
این کارشناس ایرانی همچنین با اشاره به انتشار اخبار بد حمله به اتوبوس گردشگران ایرانی در شرق ترکیه یا دوبار حمله به قطار تهران-آنکارا در بهار و تابستان امسال این اخبار را برای گردشگری ترکیه فاجعه آمیز خوانده و افزوده است: «در گردشگری اصل اولیه وجود امنیت است. گردشگر به جایی سفر می کند که قطعا احساس امنیت داشته باشد. اگر در اخبار بشنود که در کشوری بمب گذاری شده و تنش داخلی وجود دارد، آن کشور را از لیست مقاصد گردشگری خود حذف می کند. در مورد سفر ایرانیان به ترکیه هم این وضعیت آرام آرام دارد اتفاق می افتد. حتی حملات تروریستی به اتوبوس های حامل گردشگران ایرانی موجب ممنوعیت سفر زمینی از ایران به ترکیه شد.» بر همین اساس بسیاری از ایرانیان با ایجاد این حس که ترکیه ناامن شده، سفرهای خود را به این کشور کاهش خواهند داد و اگر وضعیت داخلی کشور ترکیه به این شکل ادامه یابد و در اذهان گردشگران ایران، ترکیه به عنوان یک کشور ناامن مطرح شود قطعا گردشگران ایرانی به آنجا نخواهند رفت چون امنیت اصل اولیه و زیربنای هر نوع گردشگری است؛ هرچقدر هم سفر به ترکیه ارزان باشد. این همه در حالی است که بنا به آمار منتشره گردشگران ایرانی پیش از این حملات، پس از آلمانی ها بیش ترین گردشگران ترکیه بودند.
سختگیری ترکیه به آژانس های ایرانی
المانیتور با اشاره به وضعیت دشوار امنیتی در شرق ترکیه، به نقل از یک مدیر آژانس ایرانی تصریح کرده است: «به دلیل این ناامنی ها برگزاری تورهای حاشیه دریاچه وان که از مقاصد محبوب گردشگران ایرانی در سال های گذشته بوده به کلی منتفی شده است.» او اضافه کرده: «در کنار انتشار اخبار حمله های مسلحانه و بمب گذاری ها در استانبول و همچنین انتشار اخبار غرق شدن پناهجویان در آب های جنوبی ترکیه، سختگیری مقامات ترکیه به شرکت های ایرانی در این کشور و اخبار برخوردهای بد با توریست های ایرانی، بر دیگر مشکلات ما افزوده شده است. از سوی دیگر، خبر برخورد تند با یک زن توریست ایرانی نیز بازتاب بسیار زیادی در رسانه های ایرانی داشت.»
این تورگردان ایرانی در مورد نگرانی مسافران ایرانی از سرقت چمدان هایشان در پروازهای ترکیش ایرلاینز هم افزوده: «در سال گذشته رسانه های مختلف گزارش هایی در مورد این اتفاق منتشر کردند. این اخبار در کنار برخورد با مسافران ایرانی در فرودگاه های ترکیه و بازداشت توریست های ایرانی معترض به تاخیر پرواز، موجبات نارضایتی گردشگران ایرانی را بیش از پیش فراهم آورده است. علاوه بر این، مسمومیت غذایی ایرانی ها و عدم رسیدگی درمانی و دریافت مبالغ بسیار گزاف برای درمان هم یکی از اخبار بسیار بد بود.»
15 دسامبر 2015 خبری در یک روزنامه ترکیه به چاپ رسید مبنی بر اینکه مقامات ترکیه گفته اند قصد دارند 3800 شرکت ایرانی فعال در این کشور را زیر ذره بین قرار دهند. این مدیر آژانس در این باره نیز به المانیتور گفته است: «این سختگیری ها تازگی ندارد. از هنگام ماجرای فساد اقتصادی دولت اردوغان و استعفای وزرا و دستگیری رضا ضراب مقامات پلیس و اتباع خارجی این کشور، سختگیری های زیادی روی بازرگانان ایرانی و شرکت های ایرانی داشتند. این کارشکنی ها از تمدید نکردن ویزای کار گرفته تا ایجاد شرایط سخت برای بیمه کارمندان، همه و همه نشان دهنده رفتار غیردوستانه پلیس ترکیه با ایرانی ها بود.» او اعتقاد دارد که سطح مناسبات اقتصادی، فرهنگی و پیوستگی دو کشور آن چنان بود که تنش های زودگذر سیاسی تاثیر چندانی بر آن نداشته باشد اما رفتار خصمانه مقامات ترک در هفته های اخیر و رویدادهای امنیتی در ماه های گذشته شرایط دشواری را فراهم آورد.
بر اساس این گزارش، برخوردها و تنش میان روسیه و ترکیه فرصت خوبی را برای جذب گردشگران روس به ایران فراهم کرده است. در واقع با توجه به اینکه روابط روسیه و ترکیه تیره شده و روابط دولت ایران و روسیه خوب است، یک فرصت طلایی برای جذب گردشگران روس به ایران فراهم می شود؛ آن هم در شرایطی که از دیرباز روس ها علاقه مند به رفتن به سواحل گرم خلیج فارس بوده اند و این سواحل برای گردشگران روس بسیار جذاب است.
در سال 2013، بیش از یک میلیون و 196 هزار گردشگر ایرانی به ترکیه سفر کردند و این در حالی است که گردشگران ورودی از ترکیه به ایران، تنها کمی بیش از 8 درصد از سهم بازار گردشگری ایران را به خود اختصاص می دهند و تعداد آن ها در سال 2013، 391 هزار نفر بوده است. همچنین این کشور بر اساس نمایه آماری مرکز پژوهش های مجلس، در جایگاه چهارم کشورهای گردشگرفرست به ایران در سال 2013 قرار داشته است.
