5 درصد از کربن منتشر شده در سطح جهانی نتیجه فعالیت های صنعت گردشگری است. بخش حمل و نقل بیشترین سهم را در تولید گازهای گلخانه ای دارد و حمل و نقل هوایی بیشترین میزان آلودگی را موجب می شود.
دخل و تصرف های کنترل نشده بشر در محیط زیست در کنار فعالیت های انسانی به عنوان عامل اصلی در بر هم خوردن تعادل و توازن انرژی کره زمین، موجب تغییرات قابل توجه در وضعیت اقلیمی تنها سیاره قابل زیست منظومه شمسی شده است.
انرژی از خورشید به صورت امواج کوتاه به زمین می تابد و به صورت امواج بلند دوباره به فضا بر می گردد. میزان متناسب و متعادل گازهای گلخانه ای با جذب این امواج مانع از گریختن اشعه های گرمایی به فضا شده و باعث باقی ماندن بخشی از انرژی خورشیدی در داخل جو می شود و دمای زمین را در حد مناسبی پایدار نگاه می دارد. به عبارت دیگر گازهای گلخانه ای موجود در جو به صورت عایقی عمل می کنند که شرایط محیطی مساعدی را برای ادامه حیات در این سیاره فراهم می آورند. به گونه ای که اگر اثر گلخانه ای در جو وجود نداشت، دمای کره زمین کاهش یافته و زمین غیر قابل سکونت می شد.
طبق گزارش ارائه شده در سال 2012 ده کشوری که بیشترین سهم را در انتشار گازهای گلخانه ای دارند، 70 درصد از کل این گازها را در جهان منتشر می کنند
از سوی دیگر چنانچه میزان گازهای گلخانه ای در داخل جو بیشتر از حد متعارف شوند، موازنه انرژی بر هم خورده و انرژی بیشتری در داخل جو باقی می ماند. مقداری از این گازها به طور طبیعی در جو زمین وجود دارد اما فعالیت های انسانی و توسعه صنعتی به طور غیر طبیعی مقدار آنها را افزایش می دهد. دی اکسید کربن به عنوان مهم ترین گاز گلخانه ای از سوزاندن سوخت های فسیلی و جنگل زدایی های گسترده در سرتاسر کره زمین تولید می شود. هر چه غلظت دی اکسیدکربن و دیگر گازهای گلخانه ای در هوا بیشتر شود دما هوا نیز بیشتر خواهد شد.
طبق گزارش ارائه شده در سال 2012 ده کشوری که بیشترین سهم را در انتشار گازهای گلخانه ای دارند، 70 درصد از کل این گازها را در جهان منتشر می کنند. چین با 24 درصد و آمریکا با 12 درصد بیشترین سهم را در این میان دارند. ایران نیز با سهم 1.5 درصدی در جرگه این 10 کشور قرار گرفته است.
تغییرات اقلیمی در سایه افزایش 1.5 درجه ای دمای کره زمین، منجر به شکل گیری چرخه ای از پیامدهای ناگوار زیست محیطی در سطح کره زمین می شود: بالا آمدن سطح آب دریاها و کاهش منابع آب شیرین؛ افزایش بلایای طبیعی مثل طوفان و گرباد و سیل در دوره های کوتاه مدت تر؛ افزایش میزان خشکسالی و توسعه مناطق بیابانی؛ افزایش آلودگی هوا؛ و گسترش بیماری هایی نظیر مالاریا از جمله ی این پیامدها هستند.
اگرچه تمام این اتفاقات پیامدهای زیست محیطی مستقیم تغییرات آب و هوایی است اما پیامدهای ناگوار سیاسی، فرهنگی و اجتماعی بسیاری نیز در دنباله ی اولین حلقه از زنجیره پیامدهای طبیعی وجود خواهد داشت. افزایش مهاجرت های گسترده، جنگ های داخلی و بین المللی، فقر و محرومیت خصوصا در اقشار آسیب پذیرتر مانند زنان و کودکان و بسیاری موارد دیگر در سایه ی تغییرات اقلیمی رخ می دهند و یا شدت می گیرند.
اما سهم صنعت گردشگری در تغییرات آب و هوایی چقدر است؟
یکی از پدیده هایی که بیشترین تاثیر را در صنعت گردشگری دارد، آب و هوا است. انواع مختلف گردشگری به طور عام و گردشگری ساحلی و ورزش های زمستانی به طور خاص به شرایط آب و هوایی وابسته هستند. مقاصدی که از طریق جاذبه های طبیعی مانند سواحل و کوهستان گردشگران را جذب می کنند بسیار بیشتر از مناطق دارای جاذبه های فرهنگی و تاریخی در معرض خطر قرار دارند.
در حالی که صنعت گردشگری بر تغییرات اقلیمی تاثیرگذار است، از حوادث و پیامدهای ناشی از آن نیز در امان نیست. گرم شدن زمین بر توسعه صنعت گردشگری تاثیرات بسیاری به جا خواهد گذاشت.
با افزایش سطح آب دریاها در اثر آب شدن برف ها و یخچال های طبیعی، جزیره های کوچک و مناطق ساحلی در معرض خطر قرار می گیرند. مناطقی که به اقتصاد گردشگری از جمله گردشگری ساحلی وابسته هستند، متضرر خواهند شد و علاوه بر خسارت بر زیرساخت های گردشگری، نرخ اشتغال کاهش خواهد یافت. بالا آمدن سطح آب دریاها و بروز حوادث طبیعی چون سیل و سونامی باعث تخریب آثار باستانی و تاریخی گردشگری کشورها نیز می شود.
افزایش مناطق بیابانی و کاهش منابع آبی هم برای جوامع محلی و هم برای گردشگران خوشایند نیست. تخریب و آتش سوزی جنگل ها علاوه بر تولید گازهای مضر موجب فرسایش خاک و افزایش خطر بروز سیل و کاهش منابع آب های زیرزمینی خواهد شد و تقاضا برای این مقاصد را کاهش می دهد.
افزایش سطح آب دریاها، بیابان زایی، جنگل زدایی و آب شدن برف ها و یخچال های طبیعی به اقتصاد گردشگری آسیب می رساند و رشد صنعت گردشگری به صورت ناپایدار می تواند به گرم شدم زمین دامن زند
آب شدن برف ها و یخچال های طبیعی در اثر افزایش دمای زمین، تهدیدی برای گردشگری و ورزش های زمستانی محسوب می شود و به اقتصاد مناطق کوهستانی وابسته به این نوع فعالیت ها آسیب می رساند. تغییر کیفیت آب و اسیدی شدن آن نیز موجب تخریب آثار باستانی و منابع طبیعی می شود.
البته صنعت گردشگری نیز مانند هر صنعت دیگری در بروز این تغییرات آب و هوایی سهم دارد. در واقع بین گرم شدن زمین و گردشگری رابطه دو سویه برقرار است. افزایش سطح آب دریاها، بیابان زایی، جنگل زدایی و آب شدن برف ها و یخچال های طبیعی به اقتصاد گردشگری آسیب می رساند و رشد صنعت گردشگری به صورت ناپایدار می تواند به گرم شدم زمین دامن زند
آمارها نشان می دهد که 5 درصد از کربن منتشر شده در سطح جهانی نتیجه فعالیت های صنعت گردشگری است
آمارها نشان می دهد که 5 درصد از کربن منتشر شده در سطح جهانی نتیجه فعالیت های صنعت گردشگری است. بخش حمل و نقل بیشترین سهم (75درصد) را در تولید گازهای گلخانه ای دارد و حمل و نقل هوایی بیشترین میزان آلودگی را موجب می شود. سهم بخش اقامت برای تولید گازهای گلخانه ای 20 درصد است. با اتخاذ اقدامات زیست محیطی در بخش اقامت می توان میزان تولیدات گازهای گلخانه ای را به میزان قابل توجهی کاهش داد.
فعالیت های پارک های موضوعی و برپایی رویدادهای گردشگری نیز درصد قابل توجهی از آلایندگی (تقریبا 3.5 درصد) را سبب می شوند.
با افزایش نگرانی ها در خصوص گرمایش زمین، در سال 1988 هیئت بین الدول تعییرات اقلیمی (IPCC: Intergovernmental Panel on Climate Change) تحت نظارت سازمان ملل متحد با هدف عضو گیری دولت ها برای همکاری در زمینه کاهش گازهای گلخانه ای شکل و فعالیت های جدی تری در زمینه ی این پدیده صورت گرفت.
سازمان جهانی جهانگردی برای کاهش اثرات رشد گردشگری بر تغییرات اقلیمی راهکارهایی چون استفاده از سوخت های جایگزین و موتورهای هیبریدی، بهره گیری از انرژی های بادی و آموزش زیست محیطی را ارائه داده است
با رشد صنعت گردشگری و نیز در پی آن با افزایش میزان گازهای گلخانه ای در اثر فعالیت های صنعت گردشگری اولین کنفرانس بین المللی در باب تغییرات آب و هوایی و گردشگری در سال 2003 در جربا (تونس) و به ریاست سازمان جهانی گردشگری برگزار شد. دومین کنفرانس بین المللی در همین زمینه در داووس (سوئیس) و در سال 2007 برگزار شد که ضمن اشاره به رابطه متقابل تغییرات آب و هوایی و گردشگری، ضرورت تدوین استراتژی های بلند مدت در این بخش جهت کاهش گازهای گلخانه ای مورد تاکید قرار گرفت. اجلاس وزرای لندن، کلمبیا و بالی نیز در همین راستا برگزار شدند.
سازمان جهانی جهانگردی برای کاهش اثرات رشد گردشگری بر تغییرات اقلیمی راهکارهایی چون استفاده از سوخت های جایگزین و موتورهای هیبریدی، بهره گیری از انرژی های بادی و آموزش زیست محیطی را ارائه داده است. همچنین صنعت گردشگری می تواند با ارائه محصولاتی که کمتر به تغییرات اقلیمی منجر می شود و با بهره گیری از تکنولوژی های روز و انرژی های پاک و .... خود را با تغییرات اقلیمی وفق دهد
با این حال گردشگری به عنوان یک صنعت بی دود چنانچه در سایه توسعه پایدار تحقق یابد می تواند جایگزین مناسبی برای بسیاری از صنایع آلاینده و غیر ضروری به شمار آید
کنفرانس سالیانه تغییرات آب و هوایی سازمان ملل، دو هفته پس از حملات خونین پاریس در میان تدابیر شدید امنیتی در ۳۰ نوامبر 2015 برگزار شد و همچنان ادامه دارد. در کنفرانس تغییرات اقلیمی پاریس موسوم به Cop21 ، مذاکره کنندگان از ۱۹۵ کشور جهان در تلاشند با ارائه ی طرح های خود به یک پیمان جهانی برای کاهش تصاعد گازهای گلخانه ای و محدود کردن میزان افزایش متوسط دمای زمین به دو درجه سانتیگراد دست یابند و درباره وضعیت زیست محیطی کره زمین تصمیماتی را اتخاذ کنند.
با این حال گردشگری به عنوان یک صنعت بی دود چنانچه در سایه توسعه پایدار تحقق یابد می تواند جایگزین مناسبی برای بسیاری از صنایع آلاینده و غیر ضروری به شمار آید. نگرانی از دست رفتن بسیاری از مشاغل صنعتی به واسطه ی توافق و محدود ساختن برخی از فعالیت های صنعتی با ارائه ی گردشگری نه به عنوان راه حل نهایی بلکه به عنوان یک راه حلی تکمیلی و یا یک شیوه معیشت جایگزین می تواند تا حدودی از اضطرار و اضطراب ناشی بکاهد.
چشم های بسیاری به توافقات اجرایی بین دولت ها دوخته شده است. شکست در رسیدن به توافقی جامع در کنفرانس های قبلی سایه خود را بسیار گسترده تر از آنچه انتظار می رفت بر این اجلاس انداخته است. چنانچه بر سر راه حل ها و راهکار های پیشنهادی توافق جامع و بین المللی صورت گیرد، عمل به تعهدات در راستای کاهش گازهای گلخانه ای در مرحله ی بعدی اهمیت قرار خواهد گرفت.
امروز جهان با بحرانی جدی رو به رو ست. بحرانی که هیچ یک از کشورها و انسان ها جز در سایه ی وحدت رویه، پاسخگویی مسئولانه و واکنش سریع از آسیب های آن در امان نخواهند بود.
