19 مارس 2024 - 08:48

بیابان لوت، قنات ها و اورامانات؛ روی میز یونسکو

3 اوت 2015 - 00:10 dsfr.ir/xc0s3

پرونده قنات های ایران به عنوان یکی از منحصر به فردترین پرونده ها، در صف انتظار برای جهانی شدن قرار دارد.

سی و نهمین نشست کمیته میراث جهانی سازمان علمی٬ فرهنگی و تربیتی ملل متحد (یونسکو) که به منظور بررسی آثار پیشنهادی و واجد شرایط از نقاط مختلف جهان در شهر بن آلمان برگزار شد با ثبت روستای صخره ای و دستکند میمند و شوش، تعداد آثار تاریخی ایران در فهرست میراث جهانی یونسکو را به 19 رساند.

این درحالی است که پرونده های دیگری از جمله قنات های ایران در لیست انتظار قرار دارند و گفته می شود در سال 2016 به ثبت جهانی خواهند رسید. محمد حسن طالبیان معاون میراث فرهنگی در این باره گفته است: پرونده 11 قنات ایرانی با داشتن قابلیت های منحصر به فرد به یونسکو ارسال شده اند. قنات قصبه در جنوب خراسان، قنات بلده در خراسان جنوبی که فردوس و سیراف را مشروب می کند. دو قنات سن آباد مشیر مهریز از یزد ، قنات جوپار کرمان و دو قنات اکبرآباد و قاسم آباد بروات که بیش از یک سده از عمر آنها می گذرد.

قنات ابراهیم آباد در استان مرکزی و قناتهای  وزوان و مزدآباد در اصفهان که سد زیر زمینی دارند و همچنین قنات اردستان که دو طبقه است نیز در این فهرست جای دارند. آماده سازی پرونده قنات ها حدود 4 سال زمان برده است و هر کدام از قنات ها یک تکنولوژی و ویژگی خاصی دارد و نشان می دهد که قنات ایرانی با خلاقیت و نبوغ بشری روبرو بوده است. به طور مثال، زارچ با 80 کیلومتر یکی از طولانی ترین قنات ها  در سطح جهان است است. بلده قنات جالبی است که  درست پشت سیاه کوه قرار دارد ،باغات و .. را مشروب می کند حتا قناتی داریم که مادرچاهش بیش از 300 متر است و 2600 سال پیش احداث شده است.

اما گزینه های دیگر ایران برای ثبت در میرات جهانی یونسکو، کدامند؟

بافت روستایی منطقه اورامانات

از استان کردستان خبر می رسد که پرونده بافت روستایی منطقه اورامانات که محدوده وسیعی از شهرهای کردستان، کرمانشاه و کردستان عراق را در بر می گیرد، در حال آماده سازی برای ثبت جهانی است. معاون اداره میراث فرهنگی استان کردستان معتقد است، بافت روستایی و منظر اورامانات یکی از پرونده های مهم مشترک میان ایران و کردستان عراق به شمار می رود که مراحل آماده سازی آن توسط ایران در حال انجام است.

اورامان تخت، پالنگان و روستای ژیوار یکی از بافت های ارزشمند استان کردستان است که بافت و منظر فرهنگی این روستاها چندی پیش به ثبت رسید. بافت روستایی منطقه اورامانات نسبت به دیگر مناطق تاریخی آسیب کمتری دیده و ساخت و سازهای آن غیرقابل کنترل نیست. شیوه بافت و معماری روستاهای اورامان، صنایع دستی و حضور گردشگران در مراسم های آیینی و معنوی چون پیر شالیار، ظرفیت های این روستاها را برای ثبت در فهرست میراث جهانی تقویت کرده، به طوری که هم اکنون بسیاری از مراسم آیینی در این روستاها درحال برگزاری است.    

بیابان لوت
اگر از میراث تاریخی ثبت شده در فهرست جهانی بگذریم تاکنون هیچ اثر طبیعی ایران در لیست یونسکو ثبت نشده است و پرونده بیابان لوت به عنوان نخستین گزینه از ایران در لیست یونسکو قرار دارد. فرهاد نظری، مدیرکل دفتر ثبت آثار تاریخی و فرهنگی در سازمان میراث فرهنگی درباره خصوصیات بیابان لوت برای ثبت در فهرست جهانی می گوید: "بیابان لوت یکی از مهم ترین مواریث طبیعی ایران است که شانس زیادی برای ثبت در فهرست جهانی دارد. این بیابان در 3 استان خراسان جنوبی، کرمان و سیستان و بلوچستان قرار دارد. رودخانه شور، تپه های ستاره ای شکل، سنگ فرش بیابانی و بلندترین کلوت ها از دیگر ویژگی ها و عوارض منحصر به فرد این بیابان است. از دیگر سو، بیابان لوت در سال های متمادی به عنوان گرم ترین نقطه زمین معرفی شده است. بلندترین هرم ماسه بادی های جهان در این بیابان قرار دارد که این هرم ها حتی از بلندترین هرم های ماسه بادی که در چین شناسایی شده بلندتر است."

امید است سال 2016 توام با ثبت آثار تاریخی و طبیعی ایران باشد.

1