ماشین سواری بر روی عرصه های #کویر لوت به عنوان نخستین اثر طبیعی جهانی #ایران در #یونسکو، می تواند این اثر را با خطر جدی مواجه کند.
کویر لوت در استان کرمان به عنوان یکی از آثار پنج گانه ثبت جهانی استان کرمان در فهرست جهانی به شمار می رود اما مهم ترین شاخصه این اثر که آن را در ایران بی نظیر می کند این است که کویر لوت که شامل صدها اثر بی نظیر طبیعی است تنها اکوسیستم ایران محسوب می شود که ثبت جهانی شده است.
این اثر با ترین های بسیاری که دارد، دارای جاذبه ای مثال زدنی در ذهن گردشگران است که می توان به گرم ترین نقطه جهان، تنها نبکاهای ایران، بلندترین تپه های جهان و تنها مکانی در ایران که در آن کلوت وجود دارد و ده ها جاذبه بی نظیر دیگر اشاره کرد.
کویر لوت در کنار داشته های طبیعی آثار تاریخی بسیاری را نیز در خود جای داده است اما مهمترین شاخصه چنین مکانی بکر بودن و لزوم دست نخوردگی به داشته های کویر است.
در روزهای ابتدایی که داشته های کویر لوت در زمینه گردشگری مطرح شده بود و این مکان از منطقه ای گمنام و البته مبهم در ذهن مردم به عنوان مکانی گردشگری معرفی می شد، مهم ترین شاخص کویر لوت بکر بودن این منطقه معرفی و رفته رفته با حضور ماجراجوهای طبیعت گردی مکان های مختلف کویر لوت شناخته شد و در معرض دید گردشگران قرار گرفت.
توصیف یکی از گردشگران در خصوص کویر لوت را در زیر مرور می کنیم. « آنچه که در کویر لوت بسیار قابل توجه است این است که حتی جای پای یک انسان و یا یک تکه زباله و تاثیر انسان در طبیعت بکر منطقه را نمی توان دید، کیلومترها طبیعت بکر که هیچ آلایندگی وجود ندارد».
حالا سال ها از آن روزها می گذرد و لوت در فهرست آثار جهانی هم ثبت شده و حساسیت ها نسبت به این منطقه افزایش یافته است اما اگر نگاهی به تیتر رسانه ها بیندازید عکس ها و خبرهای متعددی در خصوص اجرای آفرود و مسابقات اتومبیل رانی در این منطقه را می توان دید.
عجیب آنکه مسابقات اتومبیل رانی بر روی بلندترین تپه های جهان با افتخار یاد شده است و علامت سوال بزرگی را در طبیعت دوستان ایجاد می کند.
اگر به خیابان های شهر کرمان و سایر شهرهای نزدیک کویر نیز نگاهی کنید به سادگی می توانید اتومبیل هایی را که برای آفرود تجهیز شده اند را ببینید. آفرود سواران با افتخار در گروه های چند نفره وبا ماشین های شاسی بلند عرصه های کویری این منطقه ثبت جهانی را زیر چرخ های خود طی می کنند و در نزدیکی کلوت ها، نبکاها و تپه های شنی ریگان می توان رد خودروهای میلیونی را دید که ردشان را بر پهنه کویری نقش می اندازند که روزگاری حتی رد پای یک انسان نیز در آن ها دیده نمی شد.
محمد عظیمی یکی از دوستدارن محیط زیست است که در گفتگو با خبرنگار مهر می گوید: میراث فرهنگی کرمان باید برای ساماندهی نحوه حضور گردشگران در کویر لوت برنامه ریزی جدی داشته باشد. سوال این است آفرود در کویر لوت چه سودی برای مردم محلی و یا منطقه و پرونده ثبت جهانی دارد و سوال دیگر اینکه در استان کرمان مکان دیگری برای آفرود وجود ندارد.
وی افزود: چگونه است که در کنار کلوتها که یکی از زیباترین مکان های طبیعی کشور محسوب می شود خودروها می توانند عرصه طبیعی را تحت تاثیر قرار دهند و حرکت های هیجانی انجام دهند. وی گفت: مسابقات اتومبیل رانی چندین بار روی تپه های ریگان به عنوان بلندترین تپه های جهان انجام شده است و یا حتی مسابقات ماراتن در کویر لوت انجام شد.
هر گونه حضور در کویر که فاقد مدیریت باشد آسیب زا است
وی افزود: هر گونه حضور گردشگران و یا ورزشکاران و ماجراجوها که مدیریت شده نباشد می تواند مشکل زا باشد و این موجب نگرانی است.
عظیمی بیان کرد: کاملا مشخص است که یک خودرو می تواند موجب آلودگی محیط زیست شود به ویژه در منطقه ای که تا قبل از آن هیچ خودرویی از آن نگذشته، از سوی دیگر در کویر لوت برخلاف تصور همگان گونه های جانوری متعدد زندگی می کنند و حضور اتومبیل در این مکان ها می تواند موجب مهاجرت گونه های جانوری و تغییر در اکوسیستم منطقه شود این در حالی است که حضور خودروها تحت پوشش حمایت از محیط زیست، ماجراجویی و معرفی جاذبه های گردشگری انجام می شود که یک برخورد دوگانه است.
وی از مسئولان خواست با این تخریب های عرصه های طبیعی کویر لوت با جدیدت برخورد کنند و آفرود را به منطقه خارج از کویر لوت منتقل کنند.
گردشگری نباید به لوت صدمه بزند
مدیر سابق پایگاه ثبت جهانی کویر لوت در گفتگو با مهر در خصوص تاثیرات انسانی بر عرصه کویر لوت اظهارداشت: یکی از نگرانی های ما حفاظت و حراست از عرصه های کویر لوت است و باید در این زمینه برنامه ریزی کنیم و مردم و مسئولان محلی نیز در این مسیر باید در کنار میراث فرهنگی باشند.
محمد جهانشاهی افزود: از نظر ما باید جاذبه های حضور گردشگران در کویر لوت را ایجاد کنیم اما این جاذبه ها نباید به صورتی باشند که به عرصه صدمه بزنند. وی ادامه داد: آفرود یکی از زیر شاخه های گردشگری در کویر است اما صدماتی هم به طبیعت وارد می کند به همین دلیل ما تعریف مسیر و نظارت را در دستور کار قرار داده ایم ضمن اینکه باید این نوع گردشگری را به سمت فهرج سوق دهیم که کمترین آسیب به عمق کویر لوت وارد شود. وی افزود: بیش از 80 درصد کویر لوت در استان کرمان و بیش از 90 درصد جاذبه های این عرصه نیز در استان کرمان حضور دارد.
جهانشاهی ادامه داد: عرصه های ثبت جهانی همیشه مورد توجه گردشگران بوده اند و در سال گذشته هم شاهد حضور گسترده گردشگران داخلی و خارجی در این عرصه های بوده ایم و یکی از دلایل حضور گسترده گردشگران اروپایی به خصوص مناطق سردسیر و سرسبز اروپا در این منطقه نیز اقلیم کاملا متفاوت کویر لوت است. این فعال گردشگری گفت: طبیعت گردی در کرمان می تواند موجب توسعه گردشگری شود اما اول باید گردشگری مسئولانه را در بین گردشگران ایجاد کنیم.
تقسیم کویر به سه منطقه
وی بیان کرد: مسلما میراث فرهنگی با برگزاری آفرود در عرصه ثبت جهانی موافق نیست و باید هر نوع برنامه از این دست با برنامه ریزی و ساماندهی دقیق انجام شود.
جهانشاهی از وجود سه منطقه سبز، قرمز و نارنجی برای حضور خودروها اشاره کرد و افزود: گردشگران از این دست تنها می توانند در منطقه سبز حضور یابند.
مدیر روابط عمومی میراث فرهنگی استان کرمان نیز در این خصوص در گفتگو با مهر بیان داشت: نمی توان با هدف جلوگیری از وارد شدن آسیب به کویر لوت مانع از اجرای افرود شد بلکه باید مناطقی جهت اجرای آن مشخص و تعیین شود.
برگزاری همایشی دیگر در کویر
محمدمهدی افضلی افزود: البته در صورت ممنوعیت عدم اجرای آن باید برای همه باشد که متاسفانه چنین نیست و برخی از آژانس ها بر اساس روابط و تحت عناوین مختلف تورهای افرود را اجرا می کنند.
وی ادامه داد: البته با توجه به ثبت جهانی بیابان لوت باید ضوابط و مقررات تعریف و ابلاغ شود که هنوز چنین نشده و حتی پایگاه ثبت جهانی لوت در شهداد نیمه فعال است و نیروی انسانی و تجهیزات ندارد در صورتی که حفظ این اثر بعد از ثبت در فهرست یونسکو از خود ثبت جهانی آن مهم تر است که متاسفانه توجه چندانی نمی شود.
با وجود تمام دغدغه ها اما همچنان حضورهای بی رویه و گروهی گردشگران آن هم با شعار حفاظت از کویر در این عرصه ادامه دارد و در آخرین مورد گفته می شود به زودی همایش بزرگ کویرپیمایی شهداد در کرمان برگزار می شود.
این همایش در چهار گروه پیاده روی و موتورسواری و دوچرخه سواری و آف رود برگزار می شود.
