علیرغم اعتقاد عمومی بر لذیذ بودن غذای ایرانی، گردشگران خارجی در سفرهای خود به ایران کمتر با دستپخت های کشورمان پذیرایی می شوند و تجربه شان تنها به دو تا سه نمونه غذا محدود می شود که نمی تواند انواع و اقسام سلیقه های غذایی را پوشش دهد.
گردشگری، صنعتی است که به گفته رئیس سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری با نزدیک به 14 صنعت دیگر ارتباط مستقیم دارد. اگر هتلداری را یکی از حلقه هایی بدانیم که گردشگر در بدو ورود به مقصد با آن مواجه می شود، غذا دومین صنعتی خواهد بود که هر گردشگر در سفر خود به شکل هر روزه با آن روبرو خواهد بود. اما آیا رستوران ها در ایران توانسته اند با تنوع بخشی به منوی خود حتی به یک انگیزه برای سفر تبدیل شوند؟ درست همانند آنچه که شما از سفر به هند از غذاهای پر ادویه و تند و یا در ترکیه از کباب ترکی تجربه می کنید؟
نگاهی به منوی ارائه شده در شهرهای گوناگون ایران و به ویژه شهرستان ها نشان می دهد گردشگر برای تجربه کردن غذای محلی چاره ای جز اقامت در خانه اقوام و آشنایان و در صورت وجود اقامتگاه های محلی، اسکان در این اقامتگاه ها ندارد. کباب ها در انواع مختلف از جوجه و ماهی و گوشت بره گرفته تا حتی گنجشگ در جنوب ایران، اصلی ترین غذاهای ارائه شده در رستوران ها هستند و اقسام خورشت ها به عنوان وعده هایی در نظر گرفته می شوند که عمدتا توان مقابله با غذاهای خانگی را نداشته و معرف غذای ایرانی نیستند. علاوه بر این جای خالی سلیقه های غذایی مختلف، از دیگر معضلات رستوران ها در ایران است! به عنوان مثال در حالی که روز به روز بر تعداد گیاهخواران افزوده می شود، رستوران ها همچنان اندک توجهی به این قشر نشان نداده و منویی مجزا برای دریافت سفارش از این افراد در نظر نمی گیرند. نگاهی به معدود رستوران های دارای منو ویژه گیاهخواری در پایتخت و برخی شهرهای بزرگ نشان می دهد همچنان راه درازی باقی است تا گوشت خوارن و گیاهخواران در ایران بتوانند پشت یک میز برای صرف وعده ای غذایی بنشینند.
غزال نوروزی یکی از گیاهخوارانی است که از این امر شکوه دارد و به «دنیای سفر » می گوید تفکیک رستوران های سروکننده غذاهایی با ذائقه گیاهخواران موجب شده است نتوانیم در یک جمع دوستانه به نقطه مشترک غذایی برسیم و انتخاب رستوران ما را دچار مشکل می کند. تمرکز رستوران های مخصوص گیاهخواران در شمال تهران از دیگر انتقاداتی است که نورزی دارد و معتقد است این امر با توجه به هزینه بالای این رستوران ها تجربه صرف یک وعده غذایی را از گردشگران علاقه مند به این شیوه می گیرد.
اگر انتقادات گردشگران گیاهخوار ایرانی را به گردشگران ورودی اضافه کنیم خواهیم دید که مشکلات این عرصه از آنچه گمان می بردیم وسعت بیشتری دارد. توریست های خارجی که ایران را به عنوان مقصد سفر بر می گزینند عموما در دسته توریست های فرهنگی و تاریخی قرار می گیرند، کسانی که اشتیاق شان به مشاهده فرهنگ و هنر سایر مناطق آنها را به کشورمان کشانده است، حال غذای سنتی به عنوان یک مولفه فرهنگی برای این علاقه مندان حذف شده و جای آن را تنها وعده هایی محدود از کباب و خورشت های کمتر آشنا با نمونه های خانگی گرفته است. در واقع حذف غذای سنتی که رستوران داران عمدتا آن را به واسطه راحتی کار برمی گزینند موجب مغفول ماندن این وجه از فرهنگ ایرانی نزد توریست های خارجی شده و حتی در مواردی برخی راهنمایان تور را مجبور به تهیه غذاهای ایرانی در سفرهای خود کرده است.
سامان شمعدانی از جمله راهنمایانی است که با چنین مشکلاتی در تورهای خود مواجه شده و در گفتگو با «فردا نیوز» با تاکید بر این نکته که ایران از نظر تنوع غذایی مشكلی ندارد تاکید کرده است توریست های مختلف ذائقه های متفاوتی دارند، اروپایی ها هم ذائقه خاصی دارند و برخی از میان آنها گیاه خوار هستند كه طی سفر دچار مشكل می‌شویم. من مسافر گیاه خوار داشته‌ام، روزهای اول و دوم مشكلی نداشته ولی روزهای بعدی دیگر غذا تكراری می شود، كاری كه كرده‌ام به آشپز گفتم سبزیجاتی مثل كلم، هویج، سیب زمینی را با هم تركیب كند و سالادهای مختلف و میوه را به غذایشان اضافه كرده ام.این در حالی است که شمعدانی در بخش دیگری از سخنانش با برشمردن غذای سنتی به عنوان یک مزیت سفر به تجربه خوش گردشگران خارجی تورهایش از بهره گیری از غذاهای سنتی در شهرهایی نظیر اصفهان و یزد اشاره کرده که در حتی در مواردی موجب اشتیاق آنها برای گرفتن دستور پخت نیز شده است.
نگاه به آنچه گفته شد نشان می دهد علیرغم اعتقاد عمومی بر لذیذ بودن غذای ایرانی، گردشگران خارجی در سفرهای خود به ایران کمتر با دستپخت های کشورمان پذیرایی می شوند و تجربه شان تنها به دو تا سه نمونه غذا محدود می شود که نمی تواند انواع و اقسام سلیقه های غذایی را پوشش دهد. گیاهخواران از جمله گروه هایی هستند که بیشترین نارضایتی را در سفر به ایران خواهند داشت. آنها نمی توانند از غذاهای موجود در رستوران ها استفاده کنند و باید به انواع خوراک سبزیجات بسنده کنند ضمن اینکه در کنار آن از انواع دستور غذاهای ایرانی بدون گوشت نیز محروم خواهند بود.
