نقش برجسته های تنگ «سولک» یادگار دوره اشکانی

نقش برجسته های «سولک» میراثی تاریخی از دوره اشکانی و سلجوقی است که در نزدیکی دره ای سرسبز و پوشیده از درختان بلوط و سرو در ۱۲ کیلومتری شمال شرقی شهر لیکک و حدفاصل میان کوه های شهرستان بهمئی خودنمایی می کند در فارس نامه ناصری با نام «سولک» به معنی گردنه سروهای کوچک از آن نام برده شده است.

به گزارش «دنیای سفر»، سنگ نوشته های دوره الیمایی (اشکانی) در تنگ «سولک» با راه اسب رو، سنگفرش قدیمی، کنده کاری های دل کوه و سروهای زرین منحصر به فرد، چشمه گوردک منسوب به گودرز پهلوان افسانه ای ایران، مقصدی به یادماندنی برای سفر علاقه مندان یادگارهای تاریخ و تمدن ایران در کنار طبیعت هزار رنگ بهاری است.

تنگه «سولک» یا «سروک» در شهرستان گرمسیری بهمئی کهگیلویه و بویراحمد که یادگاری از دوره های اشکانی و سلجوقی است این روزها و در آستانه بهار زودرس و هوای مطبوع این روزها صفایی دوچندان برای گردشگری پیدا کرده است.

وجود مجموعه 50 استودان به عنوان یکی از سازه های منحصر به فرد ایران باستان از دیگر جلوه های این منطقه است،استودان مخفف استخوان دان، اتاقکی ایجاد شده در دل کوه است که ایرانیان باستان در زمان قدیم پس از گذاشتن جسد مردگان خود در قبرهای روباز ، استخوان آنان را به این محل حمل و از آن نگهداری می کردند.

نقوش تنگ «سولک» شامل ۴۰ انسان و حیواناتی مانند اسب، شیر و پرندگان است در این نقش های سلاح‏ هایی مانند نیزه بلند، شمشیر، خنجر، گرز، تبرزین، چماق ، کمان ، تیر، ترکش و نقش پرچم با سنگ تراشیده شده است.

نقش برجسته های تنگ «سولک» که در نزدیکی یک منطقه حفاظت شده محیط زیست قرار دارد با وجود پوشش گیاهان دارویی، خوراکی و زینتی بن سرخ، هلپه، تره، کارده، بومادران، پشموک، کنگر، گل لاله سرنگون،آویشن و همچنین جنگل های انبوهی از بلوط و سایر گونه ها طبیعت بسیار زیبایی برای بازدید علاقه مندان دارند.

از آنجا که حکومت اشکانیان ملوک الطوایفی و حکومت الیمائیان نیز یکی از قدرتمند ترین حکومت های محلی سلسله اشکانی است این مکان به خوبی ویژگی های حکومت الیمایی دوره اشکانی را به تصویر می کشد.

جلوه های فرهنگ ایران باستان در تنگ«سولک»

نقش برجسته اصلی تنگ«سولک» که بر صخره ای در یک دره بلند از کوهپایه های زاگرس در شهرستان بهمئی تراشیده شده ، به یک شاهزاده الیمائید شاهزاده نشین تابع اشکانیان بوده نسبت داده شده است.

این سنگ نوشته ها و نقوش برای نخستین بار در سال ۱۲۷۵هجری قمری در اواخر حکومت محمد شاه قاجار توسط بارون دوبد جهانگرد و دبیر اول سفارت روسیه شناسایی شد و سپس در سال ۱۳۲۲ هجری شمسی نیز از سوی سر اورل استین انگلیسی مورد بررسی قرار گرفت.

یکی از نقوش برجسته شکل ۲ نفر را در حال ایستاده با قبا و شلواری به سبک لباس های عهد اشکانی را نشان می دهد نقش دیگر شخصی که روی تختی دراز کشیده و در حدود ۶۰۰ متر دورتر در مجموعه ای از نقوش برجسته دیگری است که احتمالا قسمت اصلی این مجلس را نشان می دهد و در ردیف بالا از قسمت چپ ابتدا فردی که شاید شاه باشد، روی تختی نشسته، در طرفین او اشخاصی ایستاده اند، در نقش میانی نیز سواری به شیری حمله کرده است.

در بخش جنوبی مردی با یک شیر در حال جنگ است و در سمت شمال غربی این تخته سنگ یک نفر روحانی در کنار آتشدانی ایستاده و آتشدان روی سکوی سه طبقه ای قرار دارد و روی طبقه زیرین این سکو کتیبه ای به خط پهلوی اشکانی مشاهده می شود.

نقوش برجسته تنگ سولک مربوط به دوره اشکانیان است و در شهرستان بهمئی، بخش مرکزی، شهر لیکک واقع شده و این اثر در تاریخ ۲۹ آذر ۱۳۱۶ با شمارهٔ ثبت ۳۱۰ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده

روی نمای شمالی آن نیز مجلسی در 2 طبقه مشاهده می شود،در طبقه بالا مردی خوابیده و تاجی در دست دارد و در سمت چپ این شخص سه سرباز نیزه به دست دارند و در لابلای آنان خطوطی به زبان پهلوی اشکانی نوشته شده است و همچنین در طبقه زیرین شکلی شبیه سه نفر نمایان است در فاصله کمی در طرف شمال این تخته سنگ نقش برجسته دیگری است که روی نمای جنوبی آن یک اسب سوار نشان داده شده می شود.

همچنین شاهزاده ای به صورت سواری که شیری را می کشد یا با دشمنی جنگ تن به تن می کند، در جای دیگر همان شاهزاده دیده می شود که ایستاده و بزرگتر از اشخاص دیگر در صحنه است و شاهزاده ای را به تخت می نشاند،سپس در برابر یک قربانگاه که به شکل تخته سنگ مخروطی شکل است و دیهیمی روی آن قرار دارد که به ستایش ایستاده است،سپس در طرف چپ روی یک تخت که بر پایه سه عقاب قرار دارد، به طرز ایرانیان نشسته و دست راست خود را با حلقه مظهر قدرت به سوی سران پیرو خود گشوده است.

کمی دورتر مجلسی است که در آن یک ایزد به شاهزاده ای مقام می بخشد و پس از آن صحنه جنگ یک شاه که بر اسبی سوار است و خود و الستین زره بر تن دیده می شود که با نیزه خود به دشمن حمله می کند.

تنگ سولک نخستین اثر ثبت ملی در کهگیلویه و بویراحمد

رئیس اداره میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری بهمئی گفت:تنگ «سولک» در سال ۱۳۱۶ به عنوان نخستین اثر میراث فرهنگی استان در فهرست آثار ملی ثبت شده و به اذعان جهانگردان و کارشناسان قابلیت ثبت در فهرست میراث جهانی را هم دارد.

مجتبی صلاحی نژاد اظهار کرد:در این منطقه باستانی صحنه های گوناگونی از آیین های باشکوه باستانی، نمادهای دینی، رزم های سواره و پیاده نظام، تاجگذاری، تاج ستانی، گرفتن حلقه قدرت در حضور خدایان، شکار شاهی، تشریفات و خوش آمدگویی به تصویر کشیده شده که ردپای تمدن با شکوه ایران باستان را به نمایش گذاشته است.

وی تاکید کرد:چندین طرح استحکام بخشی بر روی نقش برجسته های سنگ های تنگ «سولک» در سال های اخیر انجام شده و آخرین آن امسال صورت گرفته است.

وی بیان کرد: برای دسترسی به این منطقه تاریخی هم راه پیاده و هم جاده دسترسی برای تردد خودرو وجود دارد که شمار زیادی از گردشگران از راه پیاده برای رسیدن به این منطقه استفاده می کنند اما خودرو تا 100 متری نقش برجسته ها مسافران را می برد.

نقش برجسته های تنگ «سولک» یادگار دوره اشکانی

رئیس اداره میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری بهمئی خاطرنشان کرد: تنگ «سولک» افزون بر گردشگران سالیانه میزبان شمار زیادی از دانشجویان رشته هایی چون زمین شناسی برای انجام پژوهش های علمی است

صلاحی نژاد عنوان کرد: این منطقه که سالیانه مقصد هزاران ایرانگرد و جهانگرد است دارای یک کمپ گردشگری است که مسافران می توانند در آن چادر برپا کنند.

شهرستان بهمئی به جز در مشرق که با شهرستان کهگیلویه در استان هم مرز است در شمال با باغملک ، در جنوب با بهبهان ، در غرب با رامهرمز و در جنوب غربی با امیدیه و آغاجاری در استان خوزستان هم مرز است.

این شهرستان با جمعیتی حدود ۳۸ هزار نفر به مرکزیت شهر لیکک در فاصله ۳۰۰ کیلومتری یاسوج مرکز کهگیلویه و بویراحمد واقع شده است.