19 مارس 2024 - 11:32

آشنایی با کنوانسیون رامسر

29 اوت 2021 - 22:00 dsfr.ir/7i1b4

آشنایی با کنوانسیون رامسر
ramsar.org
نشان کنوانسیون جهانی رامسر

کنوانسیون رامسر (The Ramsar Convention on Wetlands) پیمانی بین المللی درباره حفاظت از تالاب های جهان است و در سال ۱۹۷۱ در شهر رامسر ایران تهیه و به امضای نمایندگان ۱۸ کشور شرکت کننده رسید.

نام این پیمان از شهر رامسر در ایران گرفته شده و مقر آن در شهر گلند سوئیس است. تالاب های مشمول این پیمان با نام «تالاب رامسر» شهرت دارند و ۱۶۰ کشور عضو این پیمان هستند.

در این کنوانسیون فهرستی از تالاب های مهم جهان نیز تهیه شد و به «فهرست رامسر» شهرت یافت. در این فهرست کشورهای بریتانیا با ۱۶۴ تالاب از لحاظ تعداد و کانادا با ۱۳۰ هزار کیلومتر مربع تالاب، از لحاظ وسعت رکورددار هستند. همچنین(تا سال 2011) 33 تالاب ایران در لیست کنوانسیون رامسر با 22 عنوان ثبت شده اند به طوری که گاهی سه تالاب با یک عنوان ثبت شده که می توان به تالاب های اقماری یادگارلو، درگه سنگی و حسنلو در حاشیه دریاچه ارومیه اشاره کرد.

از سال ١۹٦٢ ایده ای مبنی بر ایجاد معاهده بین المللی برای حفاظت از تالاب ها شکل گرفت. اما عملا ۸ سال طول کشید تا چنین ایده روشنفکرانه ای تحقق یابد و تا سال ١۹۷١، چندین نشست هم اندیشی بین دست اندرکاران و مسوولان محیط زیست برخی کشورهای جهان برگزار شد تا اینکه سرانجام در سال ١۹۷١ (سال ١٣۴۹) با تلاش اسکندر فیروز، رئیس سابق سازمان حفاظت محیط زیست ایران، این امر تحقق یافت.

وی که از او به عنوان پدر محیط زیست ایران یاد می شود، موفق شد رؤسای محیط زیست ١۸ کشور جهان و مسوولان برخی نهادهای غیردولتی بین المللی از جمله فائو، یونسکو، IUCN و WWF را در شهر رامسر در ایران گردهم جمع تا سند کنوانسیون حفاظت از تالاب های جهان را نهایی کند.

میزبانی ایران در انعقاد چنین پیمانی در شهر رامسر در روز ١۳ بهمن ماه موجب شد تا نام رامسر بر کنوانسیون بین المللی حفاظت از تالاب ها نقش ببندد و پرچم پیشرفته ترین کنوانسیون زیست محیطی جهان در مقر دائمی این کنوانسیون در شهر گلندِ سوییس با نام رامسر مزین شده است.

کنوانسیون رامسر مشتمل بر یک مقدمه و 12 ماده است. در این کنوانسیون فهرستی از تالاب های مهم جهان نیز تهیه شده است.

طرف های معاهده در این کنوانسیون موظفند که تالاب های حائز اهمیت سرزمین خود را تعیین، نقشه های اصلاحی تالاب ها را به نحوی تنظیم و اجرا کنند که حفظ و حراست و بهره برداری صحیح از آنها را در سرزمین خود تسهیل نمایند. همچنین با اعمال مدیریت صحیح کوشش کنند تعداد پرندگان آبزی در تالاب های مربوطه را افزایش دهند و تسهیلات لازم برای حفاظت تالاب ها و پرندگان آبزی در منطقه تالاب ها فراهم کنند.

نماینده و سازمان مرجع کنوانسیون رامسر در ایران، سازمان محیط زیست است که مسؤولیت نظارت و اجرای آن را برعهده دارد. سازمان محیط زیست نیز برای پیشرفت کار، کمیته ای با نام کمیته ملی کنوانسیون رامسر با حضور نماینده های وزارت علوم، وزارت نفت، وزارت امورخارجه، وزارت جهاد کشاورزی، ... و دو نماینده از سازمان های غیر دولتی تشکیل داده است که برترین گروه های تصمیم گیرنده در این رابطه هستند.

در حالی که ارزش اکولوژیک تالابها 10 برابر جنگل ها و 200 برابر زمین های زراعی است، اوایل سال 2012 تالاب های 27 کشور در قالب 48 سایت تالابی در فهرست مونترو کنوانسیون رامسر (فهرست قرمز) قرار گرفت. بر اساس این فهرست کشورهای یونان با 7 تالاب، ایران با 6 تالاب و جمهوری چک با 4 تالاب، بیشترین مونترو تالاب ها را دارند. همچنین نام 32 تالاب 20 کشور جهان نیز به دلیل بهبود شرایط اکولوژیکی تالاب هایشان از این فهرست خارج شد.

از 22 تالاب ثبت شده ایران در کنوانسیون رامسر، تالاب های «شورگل، یادگارلو و درگه سنگی»، «مجموعه تالاب انزلی»، «شادگان، خورالامیه و خورموسی»، «نیریز و کمیجان»، «انتهای جنوبی هامون پوزک» و «هامون صابری و هامون هیرمند»، 6 سایت تالابی هستند که در معرض تغییرات اکولوژیکی بوده و به همین دلیل در فهرست «مونترو» رامسر قرار گرفته اند.

1