جهانی شدن دره خرم آباد به عنوان یکی از نخستین سکونت گاه های بشر از اولویت های میراث فرهنگی لرستان است تا تخریب سازه های غیرمجاز دامنه غار پیش از تاریخی «کنجی» امروز عملیاتی شود.
به گزارش «دنیای سفر»، ثبت جهانی دره تاریخی خرم آباد از مهم ترین پروژه های حوزه میراث فرهنگی و گردشگری لرستان محسوب می شود، شهری که آثار تاریخی و طبیعی زیادی را دل خود جای داده است.
لرستان بیش از پنج هزار اثر تاریخی دارد که از این تعداد بیشتر از دو هزار و ۶۰۰ اثر تاریخی ثبت ملی شده اند، جایگاه لرستان آنجا بیشتر آشکار می شود که بدانیم این استان رتبه دوم ثبت آثار تاریخی ملی را دارد اما همچنان در حوزه ثبت جهانی آثار تاریخی توفیقی نداشته است.
اهمیت ثبت جهانی خرم آباد از جنبه های مختلف قابل بررسی است؛ اما نهایی شدن این امر می تواند شاه کلید توسعه مرکز لرستان در حوزه گردشگری باشد.
برای ثبت جهانی این دره باستانی الزامات مختلفی باید لحاظ شود که در این راستا رهاسازی حریم بناهای تاریخی شهر خرم آباد در دستور کار قرار گرفته است و متولیان در حوزه های مختلف پای کار آمده اند.
دره خرم آباد در مرکز استان لرستان با وجود پتانسیل های طبیعی و تاریخی متعدد گردشگری و معرفی آن به عنوان یکی از نخستین سکونتگاه های بشری، تاکنون به دلایل متعددی در فهرست میراث جهانی ثبت نشده است
عطا حسن پور مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی لرستان چهارشنبه در گفت و گو با رسانه ها، اظهار داشت: در راستای ثبت جهانی «دره خرم آباد»، تخریب سازه های غیرمجاز دامنه غار «کنجی» انجام شد.
وی عنوان کرد: در ادامه تدوین پرونده ثبت جهانی «دره خرم آباد» و قلعه «فلک الافلاک» امروز گام دیگری در راستای رفع موانع و مشکلات پیشروی این پرونده با تخریب سازه های غیرمجاز دامنه غار «کنجی» برداشته شد.
مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی لرستان، ادامه داد: این عملیات با پیگیری های مدیرکل بازرسی استان و دستور قضائی دادستان شهرستان خرم آباد و با همکاری اداره کل منابع طبیعی، شهرداری خرم آباد، نیروی انتظامی و یگان حفاظت میراث فرهنگی، پس از ۱۸ سال در حدفاصل قبرستان «سراب یاس» و غار پیش از تاریخی «کنجی» انجام شد.
حسن پور، تصریح کرد: با این اقدام جهادی و فوری، مسیر دسترسی به غار «کنجی» باز و در آینده با همکاری شهرداری و اداره کل راه و شهرسازی، بهسازی مسیر غار نیز در دستور کار قرار خواهد گرفت.
وی با بیان اینکه این اقدام مهم باتوجه به اهمیت پرونده و در راستای رفع موانع ثبت جهانی «دره خرم آباد» صورت گرفته است، اضافه کرد: غار «کنجی» یکی از غارهای پیش از تاریخ «دره خرم آباد» و یکی از عناصر مهم پرونده ثبت جهانی «دره خرم آباد» است که برای نخستین بار در دهه ۶۰ میلادی توسط باستان شناسان آمریکایی مورد کاوش قرار گرفت.
«دره خرم آباد» و قلعه «فلک الافلاک» به عنوان سهمیه ایران انتخاب شدند
این اقدام در حالی است که پیش از این عطا حسن پور در خصوص اقدامات انجام شده برای ثبت جهانی «دره خرم آباد» گفته بود: خوشبختانه پس از ۱۷ ماه تلاش پیگیری و مستمر استاندار لرستان، وزیر میراث فرهنگی، معاونت میراث فرهنگی وزارتخانه و معاون هماهنگی امور عمرانی استانداری در فهرستی که سال ۲۰۲۴ به یونسکو ارسال می شود، «دره خرم آباد» و قلعه «فلک الافلاک» به عنوان سهمیه ایران انتخاب شده است.
وی ادامه داد: سهمیه هر کشور برای ثبت جهانی سالی یک اثر است که خوشبختانه با تلاش مجموعه مدیریتی استان و وزارت میراث فرهنگی، این فرصت برای لرستان به دست آمد.
مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی لرستان، بیان کرد: باتوجه به همکاری مسئولان و اقداماتی که از قبل دراین خصوص صورت گرفته، قبل از پایان دی ماه باید این پرونده به یونسکو ارسال شود که باتوجه به زمان اندک باقی مانده، قرار است تا ۲۰ دی ماه پرونده تکمیل و ارسال شود.
حسن پور با بیان اینکه پس از دریافت ابلاغ این طرح از وزارتخانه، ۶۰ روز برای اقدام فرصت داشتیم که اکنون حدود هشت روز آن برای تهیه و تدوین یافته های سپری شده است افزود: در حال حاضر تیم های اسکن لیزر، توپوگرافی، فوتوگرامتری و عکس برداری هوایی مشغول به کار هستند و پرونده توسط کارشناسان برجسته در حال تدوین و تهیه است.
مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی لرستان گفت: بخشی از این پرونده مهم مربوط به غارهای پیش از تاریخ ما است و آنچه در پرونده لحاظ می شود شامل غارهای هفت گانه یعنی «قمری»، «کلدر»، «کنجی»، «پاسنگر»، «گر ارجنه»، «یافته» و «گیلوران» است که کاوش های آنها انجام شده و همچنین قلعه «فلک الافلاک» به همراه سه پل «گپ»، «شکسته» و «حاجی» و طول مسیر رودخانه خرم آباد را شامل می شود.
حسن پور، تصریح کرد: در راستای تکمیل پرونده ثبت جهانی، «لند اسکیپ» شهر خرم آباد نیز در این طرح لحاظ شده که شامل «مخمل کوه»، «سفیدکوه» و «یافته» است.
وی با بیان اینکه مساحت عرصه آثار در این پرونده، بیش از ۱۰۰ هکتار است، گفت: این امر نشان دهنده حجم عظیم کار است که در واقع یکی از بزرگ ترین پرونده های ثبت جهانی ایران نیز به شمار می رود.
مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی لرستان، اظهار کرد: مساحت مربوط به پرونده ثبت جهانی «دره خرم آباد» شاید هم اندازه پرونده ثبت باغات و کاروان سراهای کشور باشد که تلاش می کنیم با هم اندیشی باستان شناسان و کاوشگران استان، روایتی مناسب برای روند حضور انسان در غارهای تاریخی، سکونت در «دره خرم آباد» و ساختن قلعه «فلک الافلاک» را به خوبی نمایش دهیم.
کلیدی برای جذب گردشگران خارجی
رضا دالوند معاون عمرانی استانداری لرستان هم با اشاره به اینکه پرونده اولیه ثبت جهانی دره خرم آباد به یونسکو ارسال می شود، عنوان کرد: اگر بتوانیم این را به ثبت برسانیم، در بحث جذب گردشگران خارجی موفق خواهیم بود.
بنابراین گزارش؛ شهری که امروزه از آن به نام خرم آباد نام برده می شود از نخستین سکونت گاه های مردم ایران به شمار می رود، آبشارهای زیبا، سراب ها، دریاچه کیو، پارک های جنگلی، آبسرده، بیدهل، گلستان، رباط، زاغه، آبشار بیشه و … از جمله جاذبه های و منظر طبیعی این شهرستان محسوب می شود.
اهمیت شهرستان خرم آباد علاوه بر موقعیت استراتژیک آن به عنوان پل ارتباطی شمال به جنوب به آثار تاریخی و ما قبل تاریخ موجود در این شهرستان بازمی گردد.
منظر این دره به دوران پیش از تاریخ آنقدر اهمیت داشته که سه دانشگاه بزرگ جهان به نام های «میشیگان»، «ییل» و «رایس» آن را محل مطالعات باستان شناسی خاورمیانه می کنند و آنقدر اهمیت دارد که وقتی دنبال پیشینه بشر و کشف نخستین سکونتگاههای بشر می گردند، این دانشگاه ها دو نفر از انسان شناسان و باستان شناسان برجسته و بزرگ خود را به این دره اعزام می کنند.
غارهای پیش از تاریخ «کنجی»، «یافته»، «پاسنگر»، «گر ارجنه»، «قمری»، پل «شاپوری»، قلعه «فلک الافلاک»، آسیاب «گبری»، «گرداب سنگی»، «مناره آجری»، مقبره «بابا طاهر»، «سنگ نوشته»، پل «صفوی»، حمام «گپ» و … از جمله آثار تاریخی موجود در این شهرستان است.
