دو ماه پس از انتشار گزارش ها و تصاویری از وضعیت مرمت غیراصولی مسجد جامع ورامین، عزت الله ضرغامی به این مسجد رفت و گفت: لازم است برای مرمت و مدیریت آن اقدامات تقویتی انجام دهیم.
به گزارش «دنیای سفر»، وزیر میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی دوشنبه ۱۳ شهریورماه به منظور بررسی شرایط آثار تاریخی و گردشگری ورامین به این منطقه سفر کرد و ضمن بازدید از مسجد جامع ورامین و برج علاءالدوله، یک کارگاه شیشه گری را افتتاح کرد.
ضرغامی از مسجد ورامین درحالی بازدید کرد که در تیرماه تصاویری در ایسنا و دیگر رسانه ها از مرمت غیراصولی این مسجد منتشر شد. هرچند پس از آن، اقداماتی برای اصلاح مرمت این مسجد انجام شد، اما اکنون ضرغامی در بازدید از این مسجد دوباره بر ضرورت اقدامات تقویتی برای مرمت و مدیریت این مسجد تاکید کرده است.
وزیر میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی در سفر یک روزه به ورامین در بازدید از مسجد جامع این شهر گفت: ورامین به لحاظ تاریخی، ابنیه و میراث تمدنی جایگاه ویژه دارد، از جمله این آثار می توان به مسجد جامع ورامین اشاره کرد که قدمت هشتصدساله دارد.
ضرغامی اظهار کرد: مسجد جامع ورامین به لحاظ مهندسی و پایداری در قرون متمادی با توجه به اینکه زلزله های شدید رخ داده، پابرجاست. همچنین این مسجد به لحاظ کاشی کاری و گچ بری ها وضعیت کاملا استثنایی و ویژه دارد، با توجه به اینکه گردشگران خارجی بسیاری به این مکان می آیند، لازم است برای مرمت و مدیریت آن اقدامات تقویتی انجام دهیم.
او بیان کرد: مراکز تاریخی دیگری هم در ورامین است که بازدید می کنم و آن طور که در توان وزارتخانه است مساعدت های لازم را انجام خواهیم داد.
ضرغامی همچنین گفت: با توجه وسعت حوزه های ماموریتی وزراتخانه، ورامین شایستگی ارتقا را دارد.
وزیر میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی همچنین به همراه حسین نوش آبادی نماینده مردم ورامین، پیشوا و قرچک در مجلس شورای اسلامی، پل تاریخی باقرآباد را دید و گفت: این پل مربوط به دوره قاجار است و از ارزش های تاریخی و فرهنگی ما محسوب می شود. شهرت پل به این دلیل است که یکی از بزرگترین و تأثیرگذارترین وقایع تاریخ ایران در این مکان اتفاق افتاده است. تعدادی از مردم مجاهد و آزادی خواه منطقه کفن پوش از این منطقه به مقصد تهران می رفتند که در این محل به شهادت می رسند.
ضرغامی افزود: این پل، تاریخ مقاومت است و از نظر میراث فرهنگی و تاریخی ارزشمند است.
او در ادامه هم گفت: مسئولان و شهرداری قرچک حدود ۸۰ هکتار برای راه اندازی شهرک صنایع دستی و گردشگری در نظر گرفته اند که مجوزهای لازم را برای ایجاد شهرکی با همین ماموریت ها با چارچوب و شاخص های مشخص صادر خواهیم کرد. این شهرک با توجه به نزدیکی به تهران می تواند مقصد خوبی برای گردشگری و صنایع دستی باشد.
ضرغامی در سفر یک روزه به ورامین از تپه تاریخی فردیس قشلاق جیتو قرچک با قدمت هفت هزار سال نیز بازدید کرد.
مسجد جامع ورامین
مسجد جامع ورامین یا مسجد جمعهٔ ورامین مسجدی مربوط به دورهٔ ایلخانی و یکی از قدیمی ترین ساختمان های شهر ورامین است. ساخت مسجد در دورهٔ سلطان محمد خدابنده آغاز و در دورهٔ پسرش، ابوسعید بهادرخان در ۷۲۲ هجری به پایان رسید.
توصیف بنای مسجد جامع ورامین
نقشهٔ بنا مستطیلی به ابعاد حدود ۶۶ متر در ۴۳ متر است. مسجد امروزه به شکل تقریباً کامل در میان میدانی شهری قرار دارد. نقشهٔ منظم و چهارگوشی دارد و بنای دیگری به آن متصل نیست. در سه جدارهٔ خارجی نماسازی وجود دارد ولی در جبههٔ جنوبی-قبلی نماسازی ندارد. نقشهٔ این مسجد چهارایوانی است و شامل سردر در شمال، شبستان در جنوب، رواق در شرق و غرب است.
محمدکریم پیرنیا این بنا را در دسته بندی خود در سبک معماری آذری قرار می دهد. سردر مسجد بلند و کشیده به سان دیگر بناهای ایلخانی است و کاشی کاری معرق دارد. و طبق یافته های باستان شناسی احتمالاً حوض و آب انباری در جلوی ورودی مسجد قرار داشته اند. گنبدخانهٔ مسجد اتاقی مربعی شکل به ابعاد ۱۰/۵ در ۱۰/۵ متر است که به کمک فیل پوش ها به هشت ضلعی، سپس شانزده ضلعی و نهایتاً به گنبد ختم می شود. گنبد و بدنهٔ گنبدخانه با آجر و گچ تزئین شده است.
پیرنیا معتقد است گنبد دو پوسته بوده و پوستهٔ رویی از بین رفته و فقط پوستهٔ زیرین (آهیانه) باقی مانده است. رواق شرقی که یک ردیف رواق است نیز مدخلی به بیرون دارد که در قیاس با سردر اصلی، مدخلی فرعی محسوب می شود. رواق غربی اما هیچ مدخلی ندارد و از دو ردیف ستون تشکیل شده است. این رواق پیشتر کاملاً تخریب شده بوده است و در مرمت بنا دوباره ساخته شده است.
تاریخچه و مرمت ها
در سدهٔ ششم، خاندان ابوسعد ورامینی مسجد جامعی در ورامین ساختند ولی بنای فعلی در سال ۷۲۲ به دستور عزالدین قوهدی ساخته شد. به نظر می رسد به علت حادثه ای دچار خرابی شد و در سدهٔ نهم، امیر یوسف خواجه دستور مرمت بنا را داد. پس از آن به مدت ۵۰۰ سال در بنا ساخت و سازی نشد. به طوری که ژان دیولافوا که در دورهٔ قاجار مسجد را دیده دربارهٔ آن نوشته است که کسی در آن نماز نمی خواند و «فرنگی های کافر» می توانند آزادانه آن را تماشا کنند.
ثبت ملی مسجد جامع ورامین
مسجد جامع ورامین در سال ۱۳۱۰ شمسی در ایران ثبت ملی شد و حریم فعلی آن تعریف شد. در سالهای ۱۳۴۵ و ۱۳۵۴ مورد کاوش باستان شناسان قرار گرفته و در دههٔ ۶۰ بنا مرمت شد. ویکی پدیا
