21 اسفندماه تپه تاریخی هگمتانه میزبان تعدادی از مدیران میراث فرهنگی استان، فعالان حوزه گردشگری، هنرمندان و خبرنگاران بود تا به رسم سنت خانه تکانی ایرانی در یک برنامه منسجم گروهی چهره تپه تاریخی هگمتانه را از زباله پاک کنند.
این برنامه توسط تشکل های غیردولتی حوزه میراث فرهنگی و گردشگری همدان از جمله اعضای انجمن توسعه محلی بهارستان، انجمن پویشگران سفر پاک و حافظان الوند و با همکاری اداره کل میراث فرهنگی صنایع دستی و گردشگری استان همدان برگزار شد در این برنامه احمد محیط طباطبایی (مشاور رئیس پژوهشگاه میراث فرهنگی و جانشین رئیس موزه های کشور)، امیرشهاب رضویان (فیلمساز)، علی مالمیر (مدیرکل میراث فرهنگ، صنایع دستی و گردشگری استان همدان)، حبیب حیدری (رئیس انجمن سینمای جوانان همدان)، مهدی باقری (کارگردان) و معاونان اداره کل میراث فرهنگی استان برگزار شد.
برنامه هایی از جمله بازدید محوطه تاریخی و موزه هگمتانه، بازدید از یادمان فرهنگی (زورخانه تاریخی) شهید همه کسی، بازدید از موزه آموزش و پرورش، اکران مستند «اهمیت عارف بودن» و رونمایی از آخرین عکس عارف قزوینی در سالن الوند سینما فلسطین درادامه این برنامه اجرا شد.
علی مالمیر مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان همدان با تاکید بر تقویت مشارکت های عمومی در فعالیت های گردشگری استان گفت: بهره گیری از ظرفیت های تشکل های غیردولتی از اولویت های اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان است و ما نیز در این زمینه تلاش خواهیم کرد با تعامل بیشتری وارد شویم.
محمدرحیم رنجبران مدیر پایگاه پژوهشی هگمتانه نیز در این برنامه گفت: ما در این برنامه ها باید تلاش کنیم جوامع محلی را با میراث فرهنگی آشتی بدهیم تا به جای تقابل و تعارض همدلی و همراهی را جایگزین کنیم و در این راه تشکل ها مهم ترین گزینه و موفق ترین نهادها هستند. بخشی نگری حوزه های مدیریتی در نهادهای دولتی زیاد است و ناهماهنگی زیادی داریم که هر نهادی کار خود را انجام می دهد متاسفانه این مسئله به نتیجه بخشی کارها لطمه بسیاری می زند باید راهی پیدا کرد تا این بخشی نگری کمتر شود و با تعامل بین نهادها و اداره های دولتی ما بتوانیم در حوزه حفاظت از میراث فرهنگی هم کاری کرده باشیم.
مدیر پایگاه پژوهشی هگمتانه با انتقاد از المان ها و مجسمه های موقتی که شهرداری در میادین شهر همدان نصب کرده ادامه داد: المان و نشانه ای که مقابل در ورودی هگمتانه نصب شده بسیار نامناسب و ناهماهنگ با روح محوطه تاریخی هگمتانه است و بیشتر گردشگران این نماد را به سخره می گیرند ما نیز اعلام کرده ایم که المان خوبی و مناسبی نیست و بهتر است هرچه زودتر تغییر کند. این تپه متعلق به همه مردم و اموال همین مردم است ما باید در جهت همگرایی و همسویی در بخش های دولتی، تشکل ها و جامعه محلی حرکت کنیم.
علی خاکسار معاون گردشگری اداره کل میراث فرهنگی همدان نیز گفت: برای آماده شدن فضاها و جاذبه های میراث فرهنگی و گردشگری در آستانه نوروز، تشکل ها با همکاری اداره کل این برنامه را اجرا می کنند و اولین بار در یک محوطه تاریخی است امیدواریم در تمامی استان تداوم داشته باشد و این ارتباط بین تشکل ها و اداره میراث باشد تا روزی برسد که همه مردم احساس مسئولیت کنند و شاهد ریختن زباله و آلوده کردن محوطه های طبیعی و جاذبه های گردشگری نباشیم، مردم احساس کنند که این آثار متعلق به خودشان است و این باعث دلگرمی مسئولان هم خواهد بود و مشارکت عمومی را افزایش خواهد داد همدان نیازمند این مشارکت ها بود.
حسین زندی فعال حوزه میراث فرهنگی و مسئول برگزاری برنامه گفت: فصل گردشگری در راه است و به زودی همدان میزبان گردشگران نوروزی خواهد بود. دیدن چهره زشت و آلودگی جاذبه های تاریخی در خور استان همدان نیست ما با این برنامه خواستیم پیامی به همشهریان بدهیم که شایسته نیست وقتی وارد فضاها و محوطه های تاریخی می شویم زباله بریزیم و آلودگی ایجاد کنیم.
زندی افزود: مساله مهمی که در هگمتانه داریم و دلیلی که این محوطه تاریخی را انتخاب کردیم این است که مدیران شهری از جمله استاندار به موضوع ثبت جهانی آن تاکید دارند اما به جرات می توانم بگویم تا روزی که شهرداری همدان اطراف حریم این محوطه را ساماندهی نکند این اتفاق نخواهد افتاد.
این فعال مدنی در همدان افزود: تا روزی که دست فروش ها در خیابان اکباتان به ویژه جمعه ها حضور دارند، تا روزی که محل کارگران فصلی، محل فروش پرندگان در حاشیه هگمتانه مستقر هست و تا روزی که شهرداری بخواهد در حریم تپه تاریخی پارک سوار و پارکینگ ایجاد کند هگمتانه در فهرست ثبت جهانی قرار نخواهد رسید. اعضای تشکل های حوزه گردشگری با تجمع در این محل می خواهند این پیام را به گوش مدیران ارشد شهری برسانند که باید این محوطه ساماندهی شود. فعالان مدنی به عنوان سفیران اجتماعی رفتارها و فرهنگ درست اجتماعی می توانند به عنوان پلی بین مردم و نهادهای دولتی مطالبات مردمی را پیگیری کنند متاسفانه معاونت فرهنگی اجتماعی شهرداری کارنامه مثبتی در این شهر ندارند سزاوار نیست تپه هگمتانه به عنوان سند هویتی این استان و کشور چنین شرایطی داشته باشد.
زندی افزود: در مورد پاکسازی ها ما معتقد بودیم روزی موفق خواهیم شد که سرمایه های اجتماعی، هنرمندان و ورزشکاران ما را دراین برنامه ها یاری کنند خوشبختانه درهمدان ما از این جنبه مشکل نداریم امروز هم مهدی باقری مستند ساز، امیرشهاب رضویان و برخی هنرمندان شهر ما را همراهی می کنند مسلما مردم حرف شنوی بیشتری از چهره های معتبر دارند.
فرهاد گیتی جمال عضو هیات موسس انجمن حافظان الوند نیز در این برنامه به نقش تشکل های گردشگری در حوزه حفاظت از محوطه تاکید کرد و گفت: تشکل ها علاوه بر نقش حفاظت می تواند در حوزه آموزش و توانمندسازی جوامع محلی نیز وارد شوند و با آموزش می توان از حرکات ضد فرهنگی ریختن زباله و تخریب میراث پیشگیری کرد.
در این برنامه همچنین اعضای تشکل های غیردولتی با صنعتگران و مغازه داران اطراف هگمتانه گفت و گو کردند و برای بهبود منظر اطراف هگمتانه پیشنهاد شد هر ماه یک نشست مشترک با مدیران داشته باشند.
افردا شرکت کننده در ادامه برنامه پس از پاکسازی محوطه و بازدید از موزه های هگمتانه و کلیساهای تاریخی در اعتراض به احداث پارک سوار در حدفاصل هگمتانه و زورخانه شهید همه کسی به طرف زورخانه همه کسی در خیابان شهدا حرکت کردند و از معماری زورخانه و اجرای آئین های این ورزش توسط باستانی کاران همدان بازدید کردند.
حسن همه کسی مالک زورخانه شهید همه کسی پس از اجرای ورزش های باستانی با اشاره پیشینه این ورزش خطاب به حاضران گفت: وجود خصلت های انسانی نوعی از ورزش را در بین ایرانیان شکل داده که امروز با عنوان ورزش های باستانی از آن نام می بریم در این ورزش هویت و شخصیت و فرهنگ یک ملت جاریست چراکه نظام این ورزش بر پایه حق خواهی عدالت طلبی و دفاع از مرز و بوم شکل گرفته، این نظام ورزشی قبل از آن که به جسم بی اندیشد فکر انسان را نیرومند می سازد و انسان را در عرصه اخلاق و معنویت نیرومند می سازد.
همه کسی گفت: علاقمندی ایرانیان در طول تاریخ به فرهنگ پهلوانی و آیین جوانمردی و عیاری موجب پایداری این ورزش شده و زورخانه هایی که در پس کوچه های شهر وجود داشته موجب شکوفایی این ورزش بوده که زورخانه همه کسی یکی از آن هاست. حفظ میراث فرهنگی ملموس مهم است اما میراث معنوی و ناملموس نیز مهم است و متاسفانه آن قدر که به میراث ملموس توجه می کنیم به میراث ناملموس و معنوی توجه نداریم. فرهنگ و تمدن هر قوم و ملتی برگرفته از آثاری است که مربوط به گذشتگان آن قوم است این ورزش یادگار گذشتگان است و باید حفظ شود.
او همچنین به اتفاق های زورخانه در سال گذشته اشاره کرد و گفت: فضای فیزیکی این ورزشگاه گرچه ثبت آثار تاریخی است و در غرب کشور جزء قدیمی ترین زورخانه ها است اما آیین های این ورزش که با متد جدید برای مردم بیان می شود نیاز به همراهی و همگامی همه نهادها و سازمان ها دارد. گرچه تا سال گذشته این زورخانه مورد تعرض و تجاوز شهرداری همدان قرار گرفته بود و اگر همراهی و سازمان میراث فرهنگی نبود حفظ نمی شد همچنین کمک و حمایت علاقمندان میراث فرهنگی هنرمندان و روزنامه نگاران باعث شد این اثر تاریخی حفظ شود.
امیرشهاب رضویان فیلمسازبرجسته کشور نیز در این برنامه گفت: من بارها به مسئولان ارشد کشوری گفته ام؛ اگر می خواهیم نسل جدید را از آسیب های اجتماعی و اعتیاد دور کنیم بهتر است ورزشگاه و فرهنگسرا بسازیم تا جوانان فضایی برای اوقات فراغت داشته باشند سال گذشته حسین زندی با من تماس گرفت و گفت که شهرداری می خواهد زورخانه تاریخی همه کسی را تخریب کند و در تپه تاریخی هگمتانه ایستگاه اتوبوس ایجاد کند با چند نفر از دوستان هنرمند همدانی ازجمله پرویز پرستویی، احمدرضادرویش، هانیه توسلی، قباد شیوا ومجید برزگر مشورت کردم و نامه ای را خطاب به استاندار نوشتیم که ایشان خوشبختانه پاسخ نامه را داد و از تخریب این بنای تاریخی جلو گیری شد.
این کارگردان سینما ادامه داد: مسئولان معمولا پاسخگو نیستند اما استاندار همدان پاسخ هنرمندان را داد و باید از ایشان تشکر کرد من خوشحالم که نقش کوچکی در حفظ این بنا داشتم. این موضوع را در مورد باغ و عمارت بدیع الحکما نیز شاهد بودیم اما متاسفانه از 60 هزار متر باغ تنها 2 هزار متر نجات پیدا کرد و ساختمانی که نزدیک به یک قرن پیش افردادی مانند عارف قزوینی که امروز برای او برنامه برگزار می شود رفت و آمد داشته اند در معرض نابودی بود. حال قرار است عمارت بدیع الحکما به موزه پزشکی استان تبدیل شود و من هم با موافقت خانواده مادری اشیا تاریخی پزشکی زنده یاد صفاالحق را به این موزه اهدا خواهم کرد. من امیدوارم دوستان ورزشکار نیز در حفظ میراث فرهنگی به هنرمندان، روزنامه نگاران، فعالان میراث فرهنگی و مدیران دلسوز کمک کنند تا دیگر شاهد تخریب بناها و باغ های این شهر نباشیم.
امیرشهاب رضویان ادامه داد: من با ورزش باستانی بیگانه نیستم، سال ها پیش فیلم مستند پهلوانان را در یکی از زورخانه های تهران ساختم که جایزه اول جشنواره میلان را گرفت. امیدوارم این ورزش در استان گسترش یابد و جوانان بیشتری را جذب کند.
احمد محیط طباطبایی مشاور رئیس پژوهشگاه میراث فرهنگی و جانشین رئیس موزه های کشور در بازدید از موزه آموزش پرورش در محل دبیرستان ابن سینای همدان افتتاح شده از ایجاد کنندگان این موزه تشکر کرد و گفت: در همه شهرستان ها و مراکز استان ایجاد موزه آموزش پرورش ضروری است اما بهتر است فضاهای آموزشی و مدارس تاریخی کاربری خود را حفظ کنند.
محیط طباطبایی ادامه داد: آموزش و پرورش ایران هر مدرسه قدیمی را تخریب می کند و بنای نو می سازد در حالی که همه کشورهای دنیا به مدارس قدیمی خود افتخار می کنند و همه سعی می کنند این مدارس سالم بماند. آن ها حتی مدارس 500 ساله را حفظ می کنند اما با کاری که آموزش و پرورش ما انجام می دهد گویی نظام آموزشی ما قدمت 30 ساله دارد. یک مدرسه قدیمی می تواند یک موزه داشته باشد اما برای یک موزه همه گیر باشگاه معلمان همدان می تواند فضای مناسبی باشد یا یک مدرسه جدید را به این منظور اختصاص دهند و یا یک بخشی از مدارس قدیمی مانند زیرزمین را برای ایجاد موزه در نظر بگیرند اما فضای آموزشی نیز داشته باشد. مدارس قدیمی بسیار مهم است حتی روز بیرجند و روز بوشهر روز تاسیس قدیمی ترین مدرسه آن شهرهاست. آموزش پرورش مکلف است از بودجه پژوهش بخشی را برای ایجاد و تجهیز موزه ها اختصاص دهد.
همچنین علی مالمیر مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان در این بازدید گفت: در مذاکراتی که با مدیرکل آموزش پرورش استان داشتیم قرار است یک نیروی دائمی از طرف آموزش پرورش به عنوان راهنما در نظر گرفته شود و حتا در آینده فروش بلیت هم داشته باشیم. امیدواریم در جلسه های بعدی بتوانیم این موزه را تقویت کنیم. ما در زمینه مجموعه داری نیز برنامه هایی داریم.
آخرین برنامه این روز اکران مستند «اهمیت عارف بودن» و رونمایی از آخرین عکس عارف قزوینی در همدان بود که با حضور تعدادی از هنرمندان و سخنرانی احمد محیط طباطبایی و امیرشهاب رضویان در سالن الوند سینما فلسطین برگزار شد این برنامه نیز با مشارکت اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان و انجمن سینمای جوانان همدان و همیاری تشکل های یاد شده برگزار شد. در این برنامه از مهدی باقری کارگردان فیلم پسران زنده یاد سیدی، عکاس آخرین عکس عارف تجلیل شد.