پیشرفته ترین شهر باستانی دنیا لقب گرفته است، با آن که یک سال پیش به فهرست آثار جهانی یونسکو اضافه شد و قرار بود برند استان سیستان و بلوچستان باشد، حال شهری با قدمت 5 هزار سال كه بنام «شهر سوخته» نامور است بی پولی گریبان اش را گرفته است.
به گزارش خبرگزاری ایسنا، حسین مرادی، عضو هیات حفاری و مسوول کاوش در منطقه مسکونی شهر سوخته، معتقد است که این اثر جهانی برای جذب گردشگر به اندازه کافی ظرفیت دارد، اما در عین حال تاکید می کند: طرح های گردشگری آن باید علمی باشد، برای همین لازم است روی آن کار شود نه این که فقط «توهم گردشگری» باشد. باید چندین سال روی این موضوع کار و تبلیغ شود.
مرادی می گوید: «برای رسیدن به این منطقه باید از اتوبوس یا وسایل نقلیه عمومی استفاده شود، در حالی که حمل و نقل عمومی در این استان محدود است. از سوی دیگر بیشتر راهنمایان تور برای شهر سوخته آن چنان که باید تبلیغ و یا اشتیاقی در مسافر ایجاد نمی کنند.»
او ادامه می دهد: «خارجی ها هم خیلی کم برای دیدن این اثر جهانی می آیند، چون استان سیستان و بلوچستان برخلاف آنچه واقعیت دارد، در محدوده ناامن قرار گرفته است. در فصل پاییز شاید فقط 7 الی 8 نفر خارجی برای دیدن این اثر جهانی آمده باشند که البته مقصد اصلی آن ها هم شهرهای دیگر ایران بوده است.»
سیدسجادی، سرپرست کاوش های شهر سوخته که 40 سال از عمرش را صرف تحقیق و پژوهش در این سایت کرده، وقتی می خواهد مرزهای این دولت شهر را با انگشت اشاره اش نشان دهد، منصرف می شود و به گفتن این جمله بسنده می کند؛ «تا جایی که چشم کار می کند شهر وسعت دارد.»
شهر سوخته زمانی با دریاچه هامون هم مرز بوده و حالا سهم آن از این همسایگی فقط سنگ ریزه های رودخانه ای است که کف پوش مسیر حرکت شده است. با وجود این وسعت، اما مرادی، عضو هیات حفاری، شرایط حفاظت از آن را خیلی هم بد نمی داند.
او می گوید: «سایت جهانی شهر سوخته به دوربین های مداربسته با زوم خیلی قوی که چهره را کامل تشخیص می دهد، مسلح است. برای همین اگر متوجه تخلفی در منطقه شوند دو مامور یگان ویژه حفاظت و دو سربازی که معمولا در منطقه حضور دارند، خود را سریع با موتور می رسانند.»
با وجود این مسیرکشی ها، اما باز هم معدود بازدیدکنندگان شهر، از قدم زدن روی دیوارهای تاریخی عمارت بزرگ و کاخ سوخته پرهیز نمی کنند، دیوارهایی که بارندگی های اخیر لایه حفاظتی کاهگِلی آن ها را کمی سُست کرده و احتمال ریزش وجود دارد.
در طول مسیر هیچ تابلوی راهنمایی و یا اطلاع رسانی جز برای کاخ سوخته که آن هم تنها محدود به یک نام است، نصب نشده است، همه کارشناسان و باستان شناسان مشغول کاری هستند، البته اگر در حال کاوش باشند و پرسشی پرسیده شود، پاسخ می دهند، اما سایت جهانی شهر سوخته هیچ راهنمای ثابتی ندارد. سرپرست هیات کاوش شهر سوخته، علت همه این ها را بی پولی می داند و معتقد است؛ اگر مسوولان استانی بخواهند اوضاع به سود این شهر باستانی و مردم زابل تغییر می کند.
دیدن شهر 5 هزار ساله رایگان است. سایت باستانی شهر سوخته به طرز عجیبی عاری از زباله است، با آن که حتا یک سطل زباله در طول مسیر دیده نمی شود. یکی از اعضای هیات حفاری می گوید: «کارگرها زباله ها را با فرغون جابجا می کنند.»
