بوم گردی در هزارتوی میمند

برای رسیدن به روستای میمند از تهران نزدیک به 12 ساعت در جاده‌هایی که به جنوب کرمان منتهی می‌شود راه پیمودیم؛ با این شوق که شبی را در خانه‌هایی از جنس سنگ و در دل کوه‌هایی اساطیری بگذرانیم.

میمند در نگاه نخست چیزی نیست جز دیواره هایی که سوراخ هایی را در خود دارد، نه خانه ای پیداست و نه پنجره ای. اما کمی پیش تر که می روی و با مردم محلی میمند که هم زبان می شوی می توانی رفت و آمد هزاران ساله مردمانی را در هزارتوهای این روستا تصور کنی که اتاق های سنگی این روستا برای آنها محلی برای پشت سر گذاشتن زمستان های سخت منطقه کویری کرمان بوده است.

میمند بیش از 400 «کیچه» دارد. «کیچه» نام معبری است که اتاق های کنده شده در دل سنگ در انتهای هرکدام از آنها قرار دارد. در میان هرکدام از این بیش از 400 «کیچه» اتاق هایی دستکند در دل سنگ قرار دارد که تعداد آنها در تمام روستا مجموعا به چیزی بیش از 2 هزار اتاق می رسد. کندن اتاق ها در دل سنگ شیوه ای از ساخت خانه در این منطقه است که بر اساس تخمین های باستان شناسان بین 6 تا 12 هزار سال قدمت دارد.

هر کدام از اتاق ها در آستانه خود درهایی چوبی دارند با درگاه هایی که برای عبور از بعضی از آنها باید کمی خم شد. با ورود به هر اتاق می توان دیوارهای سنگی را دید که جای تیشه هایی که به آنها شکل و شمایل داده است را بعد از هزاران سال هنوز بر پیکر خود حفظ کرده اند. اتاق های سنگی میمند سقف های چندان بلندی ندارند و تمام سقف ها دوده گرفته اند. در نگاه نخست شاید کمی تیره به نظر برسد اما علت اصلی دوده اندود کردن سقف ها و اتاق ها جلوگیری از ورود حشرات و حیواناتی بوده است وجود آنها برای ساکنان آزاردهنده بوده است.

طاقچه ها، جای اجاق ها و شومینه های کوچک در دل دیوارهای سنگی، که حالا بیشتر آنها خالی هستند؛ در گوشه و کنار جریان گرم و پرحرارت هزاران ساله زندگی را در این اتاق‌ها یادآور می‌شوند؛ اتاق هایی که حالا قرار است با تلاش ساکنان روستا پذیرای بوم گردان باشد.

از کوچ نشینی تا گردشگری

روستای میمند هیچ گاه محلی برای یکجانشینی نبوده است. این را یکی از اهالی میمند می گوید. مرد جوانی که از کودکی با این روستا بزرگ شده است. علی زین الدینی حالا یکی از سه کارگزار اقامتگاه روستایی میمند است. او کار هماهنگی بوم گردان، ارائه اتاق ها به آنها و همچنین ارتباط آنها با رستورانی به نام نیک مهر را در میمند برعهده دارد. زین الدینی می گوید که پدران او چهار ماه نخست سال را به کشاورزی می گذرانده اند و در چهار ماه دوم سال نیز به دامداری مشغول بوده اند. آنها طی این مدت در شعاع هشت کیلومتری روستای میمند در حال حرکت بوده اند و در چهار ماه سرد سال خود را به میمند می رسانده اند تا زمستان را در خانه های سنگی خود سر کنند. آنها در چهار ماه سرد سال کار نمی کرده اند و از محل تلاش هشت ماهه خود روزگار می گذرانده اند و شب های طولانی زمستان را با قصه ها و حکایت ها سر می کرده اند. حالا اما خشکسالی دیگر رمقی برای کشاورزی در منطقه نگذاشته است و درخت های کم جان به، گردو، توت، سنجد و بادام این منطقه دیگر شوقی برای ماندن در روستا باقی نگذاشته اند. با این وجود تکاپوی ساکنان روستا برای جذب گردشگر نشان می دهد که آنها در تلاش برای جایگزینی صنعت توریسم با شیوه های کشاورزی دیم هستند.

زین الدینی با اصراری که بر حفظ روحیه روستایی خود دارد، وقتی از جذب گردشگران صحبت می کند برقی از امید در چشمانش می درخشد. او اگرچه خود را در ابتدای راه می بیند اما امیدوار است با کمک سایتی که برای معرفی روستا راه اندازی شده است و همچنین دریافت نظرات گردشگرانی که از روستا دیدن می کنند بتواند کسب و کار جدید را توسعه دهد.

یک شب در دنیای خانه های سنگی

اقامت در خانه های دستکند سنگی روستای میمند برای هر گردشگر هزینه ای بین 40 تا 50 هزار تومان به همراه دارد. معدود اتاق هایی که امکانات بیشتری دارند و ظاهر و چیدمان آنها حس یک خانه روستایی را منتقل می کند، ممکن است با هزینه ای بیشتر همراه شود. بوم گردانی که اقامت در میمند را تجربه می کنند می توانند غذای محلی اهالی این روستا به نام «بزقرمه» را در یکی از وعده های غذایی خود تجربه کنند. این غذا با نانی به نام «کُرنو» که بر روی سنگ  پخته می شود خورده می شود، غذایی پخته شده با گوشت بز، گردو و کشک. «اسپار» نیز دیگر محصول خوراکی این روستا است، چیزی شبیه ماست اما غلیظ تر که با ادویه های مخصوص این منطقه در رستوران روستا سرو می شود.

سنگ نگاره هایی در کوه های میمند

اطلاعاتی که در رابطه با سنگ نگاره های میمند وجود دارد به وجود سنگ نگاره هایی اشاره می کند که قدمت میمند را بین 6 تا 12 هزار سال تعیین می کند. سنگ نگاره های باستانی میمند در کنار خانه های دستکند، موزه  روستا، حمام تاریخی، عذاهای محلی و آسمان پرستاره میمند یکی از جاذبه های تاثیرگذار برای این روستا به شمار می رود.

یکی از این سنگ نگاره ها را می توان در منطقه ای به نام «اِشکفت» و بر روی تکه سنگی که در سمت راست دهانه غاری بزرگ قرار دارد مشاهده کرد. این سنگ نگاره بزهایی را با شاخ هایی بزرگ نشان می دهد که تعدادی از آن ها در پشت تخته سنگ حکاکی شده اند. «اِشکفت» را محلی ها اگرچه غار می خوانند اما بیشتر شبیه به دهانه  ای بزرگ است که محوطه ای عظیم را در سینه کوه به وجود آورده است.

برای رسیدن به این محل از روستا یک ساعت پیاده روی در پیش خواهید داشت که در نهایت شما را شگفت زده خواهد کرد. به همراه داشتن راهنماهای محلی و آشنا به مسیر برای این پیاده روی قطعا امنیتی کامل برای بوم گردان به همراه خواهد آورد، احساس امنیتی که می تواند لذت این کوه پیمایی را چند برابر کند.

اما چیزی که در انتهای بوم گردی در میمند در ذهن باقی می ماند، تجربه ای شیرین از دل سپردن به آسمان و سنگ است در هزارتوهایی تاریخی؛ تجربه ای کهن با اصالتی به قدمت هزاران هزار سال که کمبود امکانات اقامتی (اگرچه به چشم می آید اما) ضربه چندانی به آن وارد نمی کند؛ هرچند کامل بودن امکانات اتاق های سنگی و تامین وسایل گرمایشی برای فصل سرد می تواند این تجربه را شیرین تر کند. اما به نظر می رسد با تلاشی که ساکنان میمند برای جذب گردشگر و خدمات به آن ها دارند، خلا ارائه خدمات استاندارد و اتاق هایی با امکاناتی بیشتر در آینده ای نزدیک پر شود.