1 نوامبر 2024 - 01:10

گردشگری برای کاهش فقر، رویکردی نوین در توسعه انواع گردشگری

26 دسامبر 2015 - 08:00 dsfr.ir/375v1

گردشگری برای کاهش فقر، رویکردی نوین در توسعه انواع گردشگری
undertheyewtree.com
گردشگری و کاهش فقر

گردشگری برای کاهش فقر یک گونه خاص و منحصربفرد از گردشگری نیست، بلکه رویکردی است که همه انواع گردشگری می توانند با استفاده از آن میزان فقر را به ویژه در نواحی دورافتاده و جوامع به حاشیه رانده شده کاهش دهند.

گردشگری برای کاهش فقر، برای قشر کم درآمد جامعه شبکه ای از منافع اقتصادی، اجتماعی و یا حتی محیط زیستی ایجاد می نماید. بنابراین هر گونه ای از گردشگری که بتواند قشر فقیر جامعه را هدف قرار دهد و تلاش نماید تا آن ها را در منافع گردشگری سهیم نماید، گردشگری برای کاهش فقر محسوب می گردد. در حقیقت همه آنچه که گردشگری برای کاهش فقر به دنبال آن است، یافتن راهی است که از آن طریق گردشگران و کسب و کارهای گردشگری به افراد فقیر کمک نمایند.

اگر توسعه گردشگری با رویکرد کاهش فقر انجام پذیرد فرصت های بسیاری برای افراد فقیر ایجاد می گردد تا وضعیت معیشت خود را بهبود بخشند. اگرچه منافع اقتصادی که گردشگری نصیب این افراد می کند در درجه اول اهمیت قرار دارد اما پیامدهایی همچون رفاه اجتماعی، توان افزایی و مشارکت بیشتر در فرآیند تصمیم گیری نیز به دنبال توسعه گردشگری خواهند آمد. کشورهای اندکی در دنیا وجود دارند که کاهش فقر را در اهداف کلان گردشگری یا در سیاست های ملی گردشگری خود بگنجانند. گردشگری به خودی خود بر روی زندگی افراد فقیر تاثیرات مثبت و منفی فراوانی می گذارد اما برای آن که بتواند به فقرا کمک نماید باید برای این منظور برنامه ریزی، طراحی و سپس اجرا گردد.

گردشگری ظرفیت های بسیاری دارد که این صنعت را برای کاهش فقر در دنیا بسیار منحصربفرد می نماید. گردشگری صنعتی متنوع و رو به رشد است که از این جهت فرصت های شغلی بسیاری پیش روی افراد فقیر قرار می دهد. گردشگری بر خلاف بسیاری دیگر از صنایع، اتکای زیادی به نیروی انسانی است. برای راه اندازی یک کسب وکار کوچک در عرصه گردشگری به سرمایه زیادی نیاز نداریم اما نیروی انسانی همیشه یکی از دغدغه های این صنعت بوده است. به علاوه بر طبق آمار زنان در این صنعت بخش مهمی از نیروی کار را تشکیل می دهند.

گردشگری برای بسیاری از نواحی دورافتاده تنها منبع کسب درآمدهای ارزی است. حضور گردشگران در چنین مقصدهایی امکان کسب درآمد اضافی برای بخش زیادی از جامعه را فراهم می کند. در نواحی دورافتاده، گاهی منابع طبیعی و فرهنگی تنها دارایی های موجود برای سرمایه گذاری و توسعه هستند. به علاوه این دارایی ها گاهی ملتی حاشیه نشین را منحصربفرد می کنند و آن را در مرکز توجه قرار می دهند. البته همه منافع گردشگری مادی نیستند. دسترسی به امکانات و اطلاعات و همچنین تقویت احساس غرور و عزت نفس افراد در جوامع فقیر بخشی از برکات غیرمادی گردشگری هستند. اما آیا واقعاً گردشگری برای چنین جوامعی رحمت است؟ یا این امکان وجود دارد که مردمان فقیر را به زحمت بیاندازد؟

واقعیت این است که احتمال وقوع هر دو پیامد وجود دارد. در واقع منتقدین به رویکرد گردشگری برای کاهش فقر بر این باورند که چون جوامع بومی دانش و تجربه کافی برای توسعه پایدار گردشگری را ندارند، منابع را به هدر خواهند داد که در این صورت اوضاع وخیم تر از قبل خواهد شد. آن ها می گویند ورود شرکت های خارجی و تورگردانان بین المللی منجر به نشت اقتصادی خواهد شد. جامعه میزبان در حالی از منابع طبیعی و فرهنگی خود هزینه می کند که سود چندانی عایدش نمی گردد. در نتیجه با از دست رفتن منابع این افراد از قبل نیز فقیرتر خواهند شد.  به انضمام آن که ورود گردشگران غربی و متمول به یک جامعه روستایی فقیر به جای آن که بر عزت نفس افراد بیافزاید، آن ها را رو در روی تضادی بزرگ قرار می دهد و شاید نتیجه عکس داشته باشد. آن ها معتقدند توسعه گردشگری در چنین جوامعی درست مانند راه رفتن روی لبه پرتگاه است. کوچک ترین بی احتیاطی یا خطا در تصمیم گیری، منجر به بر هم خوردن تعادل و سقوط می گردد.

اما نمی شود تمامی این انتقادها را در شرایط کنونی وارد دانست. زیرا اولاً گردشگران امروز در مقایسه با قبل بسیار آگاه تر هستند و به حساسیت ها و پیچیدگی های فرهنگ های گوناگون واقفند. به علاوه امروزه دانش نظری و تجربه عملی کافی برای پرهیز از آزمون و خطا و هدر دادن منابع محدود چنین جوامعی وجود دارد. از سوی دیگر سازمان های غیر دولتی و غیر انتفاعی بسیاری در سراسر دنیا وجود دارند که برای توسعه گردشگری در چنین جوامعی آماده ارائه هر نوع کمک و همکاری می باشند. اغلب این سازمان ها می کوشند تا با آموزش به جامعه محلی و پرداخت وام به آن ها افراد کم بضاعت را برای حضوری فعال در عرصه گردشگری توانمند سازند. به علاوه آن که گردشگری برای کاهش فقر تنها درباره توسعه گردشگری در جوامع فقیر نیست، بلکه بطور  کل این رویکرد بر عدالت اقتصادی و اجتماعی تاکید می کند. هدف این رویکرد آن است که قشر کم درآمد جامعه به همان اندازه که در پرداخت هزینه های توسعه گردشگری شریک است، سهم خود را در منافع حاصل از آن نیز بردارد. گردشگری برای کاهش فقر رویکردی است که در یک مقصد شهری مدرن نیز می تواند مصداق داشته باشد.

گردشگری برای کاهش فقر رویکردی است که نیازمند همیاری ذی نفعان گوناگون در سطوح مختلف سازمانی است. گاه قانون گذاران و سیاست مداران و گاه صاحبان کسب و کارهای کوچک گردشگری، نقشی بزرگ در فراگیر شدن این رویکرد و تحقق اهداف متعالی آن ایفا می نمایند.

1