بنا به گفته میراث فرهنگی «بنای اقبالیان به صورت کامل تخریب نشده و سرجای خود است» اما بنا به مشاهدات میدانی هر سال به آن دست اندازی می شود و دیری نیست که مخروبه ای بیش از آن باقی نماند.
به گزارش «دنیای سفر»، شامگاه سه شنبه ۱۵ اسفند ۱۴۰۲ خبر تخریب شبانه خانه اقبالیان در حالی منتشر شد که این نخستین تخریب نبوده و نخواهد بود. روزی تخریب ها توسط مدیریت شهری رقم می خورد مثل تخریب سه خانه تاریخی «شمسیان، بهرامی و اخلاصی» که در ۲۴ دی ماه سال ۱۳۹۶ ضربه ای مهلک بر قلب دوستداران میراث فرهنگی بود و پس از آن دهم مهر ۱۴۰۰ تخریب پرسر و صدای مدرسه تاریخی «ظفر» رخ داد و یک هفته پس از آن، خانه تاریخی دکتر «شیری» هم در حالی که مراحل ثبت در فهرست آثار ملی را می گذراند، تخریب شد و بعد از گذشت کمتر از ۱۰ روز از دومین تخریب، دو خانه تاریخی دیگر یکی منسوب به «خانجانی» در محله آقاجانی بیگ و دیگری خانه تاریخی «خوشبخت» در محله چُرچُره در کمتر از ۲۴ ساعت تخریب شدند.
و اما امروز به گفته مدیرکل میراث فرهنگی استان همدان، متأسفانه ملک واجد ارزش اقبالیان توسط مالک یا مالکان مورد تخریب شبانه قرار گرفت که عامل یا عاملان تحت پیگرد قانونی قرار می گیرند.
سوال اینجاست چرا فکری اساسی برای حفاظت از آثار تاریخی همدان نمی شود؟ چرا مدیریت ارشد استان در ادوار مختلف، بعد از تخریب های صورت گرفته هیچ واکنشی از خود نشان نمی دهند؟ این در حالیست که بنا به گفته پژوهشگر دکتری ﻣﺮﻣﺖ و احیای ابنیه و بناهای تاریخی، رینگ اول همدان شامل میدان امام خمینی(ره) و شش خیابان متصل به آن، به عنوان هسته اول بافت تاریخی شهر شناخته می شود که اکثر بناها در این قسمت نوسازی شده و به ندرت بناهای تاریخی باقیمانده و باید برای این تک بناها جنگید و دیگر چیزی به نام بافت تاریخی در همدان باقی نمانده است.
بنا به گفته معاون میراث فرهنگی اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان همدان، تخریب کامل بنای اقبالیان صورت نگرفته و شامگاه سه شنبه مالک یا مالکان بدون مجور نسبت به تخریب قسمتی از دیوار بنا اقدام کرده اند که برایشان پرونده قضایی تشکیل شده و واحد حقوقی اداره کل دنبال این موضوع است.
حمیدرضا حیدری در گفت وگو با ایسنا، با اشاره به اینکه بنا به صورت کامل تخریب نشده و سرجای خود است، ادامه داد: بعد از تخریب، میراث فرهنگی به همراه شهرداری سر محل حاضر شده و با بیل مکانیکی عملیات رفع خطر از بالکن کاملاً تخریب شده و دیوار بیرونی ملک که احتمال ریزش فراوان داشت را انجام دادند که این عملیات به منظور جلوگیری از خطرات جانی برای عابران در پی سقوط دیوار صورت پذیرفت.
میراث فرهنگی پول برای خریداری بنا ندارد
وی در پاسخ به سوال مخاطب ایسنا مبنی بر اینکه میراث فرهنگی باید برای خرید ملک از مالک یا مالکان اقدام می کرد گفت: اداره کل میراث فرهنگی استان پول ندارد که بتواند هر خانه واجد ارزشی را خریداری کند، قرار هم نیست این کار را انجام دهیم.
به گزارش ایسنا، خانه اقبالیان (حوائجی) با قدمت نزدیک به ۶۰ سال به عنوان یک اثر معماری پیش رو و مدرن در همدان معرفی می شد. این بنا ترکیباتی بسیار مدرن داشت، پروفیل های فلزی اکسپوز با رنگ های شاخص، صفحات بزرگ سفید، کنسول های چشمگیر، تراس هایی با سقف گشوده به آسمان و متریال های سنگی و آجری، ترکیباتی از ویلا ساوا، خانه آبشار و خانه شرودر را به ذهن انسان متبادر می ساخت. زنده یاد نیامی در این اثر هنری فاخر همزمان ما را به درون باغ در بام های لوکوربوزیه، کنسول ها و ترکیبات حجمی فرانک لوید رایت و چیدمان های رنگی ریتولد به پرواز درمی آورد و هنرمندانه یک اثر بی بدیل را به نمایش می گذاشت.
این بنا که حدود یک سال از عمر ثبت ملی اش می گذرد، در حالی با وجود مصوبات قانونی و مکاتبات میراث فرهنگی و شهرداری و پلمب خانه، توسط مالکانش تخریب شده که براساس قانون اجازه تخریب بنای ثبتی را نداشتند. هر چند گویا قرار است هر سال یک بخش از بنا را تخریب کنند تا در نهایت چیزی از آن باقی نماند.
گفتنی است؛ این بنا در خیابان جهان نما، نبش کوچه قباد و توسط محمود نیامی از شاگردان «هوشنگ سیحون» ساخته شده است.
سرانجام سه خانه تاریخی محله کبابیان
معاون میراث فرهنگی اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان همدان در ادامه در پاسخ به این سوال که پس از گذشت شش سال از تخریب سه خانه تاریخی در محله کبابیان همدان هنوز ساخت عین به عین این بناها توسط شهرداری انجام نشده است، اظهار کرد: در حال حاضر یکی از برنامه های میراث فرهنگی همین قضیه است، شهرداری در حال طراحی نقشه است و باید دقیقاً آن چیزی که ما می خواهیم را در نقشه پیاده کند.
حیدری درباره اینکه شهرداری گفته بود مجتمع گردشگری جای خانه های تاریخی کبابیان می سازد، تصریح کرد: این نقشه قبلی بود که اصلاح شد و باید مطابق آن چیزی که ما می خواهیم ساخته شود و بعد از تصویب طرح در شورای فنی به شهرداری برای احداث ابلاغ می شود و قرار است کاربری پروژه بعد از ساعت بوتیک هتل باشد.
