توسعه گردشگری مخاطراتی از جمله افزایش گازهای گلخانه ای ناشی از سیستمهای حمل و نقل دارد از این رو گردشگران آگاه در سال های اخیر به موضوع گردشگری سبز بیشتر توجه کرده اند.
به گزارش «دنیای سفر»، به نقل از خبرگزاری مهر؛ پنجم مهر ماه روز جهانی گردشگری است. همه ساله در روز ۲۷ سپتامبر علاقه مندان به سفر در جهان این روز را با برگزاری برنامه های مختلف جشن می گیرند. سازمان جهانی گردشگری سازمان ملل متحد نیز همه ساله برای این روز شعاری را اعلام می کند تا کشورهایی که در حوزه گردشگری فعالیت می کنند بتوانند این شعار را مدنظر قرار دهند و اولویت ها در این حوزه مشخص شود.
امسال هم سازمان جهانی گردشگری شعار «گردشگری و سرمایه گذاری سبز» را برای این روز بین المللی در نظر گرفته است که بر اهمیت سرمایه گذاری های جدید و نوآورانه در صنعت گردشگری تاکید می کند.
این شعار نمایانگر فراخوانی برای عمل آوردن تعهد بین المللی به سرمایه گذاری هایی است که علاوه بر ترویج رشد اقتصادی، به حفاظت از محیط زیست، توسعه پایدار و بهبود رفاه اجتماعی نیز کمک می کنند.
در واقع ماهیت این شعارها چنین هدفی را دنبال می کنند. مانند شعارهای ده سال قبل که عبارت بودند از:
سال ۲۰۲۲ میلادی: بازنگری یا تفکری دوباره در گردشگر
سال ۲۰۲۱ میلادی: گردشگری برای رشد فراگیر
سال ۲۰۲۰ میلادی: گردشگری و توسعه روستایی
سال ۲۰۱۹ میلادی: آینده ای بهتر برای همه
سال ۲۰۱۸ میلادی: گردشگری و تحول دیجیتال
سال ۲۰۱۷ میلادی: گردشگری پایدار؛ راهی برای پیشرفت
سال ۲۰۱۶ میلادی: گردشگری برای همه
سال ۲۰۱۵ میلادی: یک میلیارد گردشگر، یک میلیارد فرصت
سال ۲۰۱۴ میلادی: گردشگری و توسعه جوامع
سال ۲۰۱۳ میلادی: گردشگری و آب؛ حفاظت از آینده مشترک
چند راهکار برای تحقق شعار WTO
شعار سال ۲۰۲۳ نیز بر توسعه جامعه بین المللی گردشگری، ایجاد اتحاد بین کشورها، مؤسسات مالی چندجانبه، شرکای توسعه و سرمایه گذاران بخش خصوصی در ساختار جدید برای سرمایه گذاری و توسعه در صنعت گردشگری تمرکز می کند. این شعار به عنوان یک راهنمای الهام بخش برای تلاش های مشترک جهانی در ساختن یک آینده بهتر برای صنعت گردشگری خواهد بود.
محمد جهانشاهی معاون دفتر توسعه گردشگری داخلی وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی درباره این شعار معتقد است: انتخاب این شعار بستری به منظور جهت دهی به سیاست ها، برنامه ها و اقدامات جاری منطبق با شعار سازمان جهانی گردشگری با عنوان گردشگری و سرمایه گذاری سبز به شمار می آید و علاوه بر اینکه رویکرد گرامیداشت روز جهانی گردشگری امسال را به نمایش خواهد گذاشت، سبب انطباق با الگوها و نگاه جهانی در همه طول سال خواهد شد.
وی گفت: سرمایه گذاری سبز در صنعت گردشگری شامل سرمایه گذاری در تأسیسات گردشگری پایدار، انتخاب انرژی تجدیدپذیر، حفظ مناطق طبیعی و فرهنگی، حمایت از جوامع محلی و ایجاد اشتغال محلی به شمار می آید.
گردشگری تیغ دولبه ای با تأثیرگذاری مثبت و منفی
در حقیقت با توسعه گردشگری و افزایش آگاهی مردم درباره پایداری و استفاده بیش از حد از منابع طبیعی و مخاطرات آن موجب شده تا جوامع درباره محیط پیرامون خود و ارتباط آن با گردشگری حساس شوند. شاید به همین علت است که امروزه مفاهیم طبیعت گردی، گردشگری پایدار، گردشگری مبتنی بر حفظ محیط زیست و گردشگری سبز رواج پیدا کرده است و گردشگران آگاه به ارزشمندی محیط زیست بیش از پیش افزایش پیدا می کنند.
امجد جلالی یکی از کارشناسان گردشگری بر این باور است که گردشگری سبز همان گردشگری مسئولیت پذیر و اخلاق گراست چون وقتی گردشگران متوجه محیط پیرامونی خود می شوند به آن بیشتر احترام می گذارند. اما گردشگری به تنهایی سبز نمی شود این اقدام باید توسط دولت ها به صورت جدی مورد بررسی و توجه قرار گیرد اما امروزه می بینیم تنها چیزی که اهمیت ندارد همین مسائل زیست محیطی است. کشورها درصدد هستند که بیشترین گردشگران را به سمت خود جذب کنند اما کدام یک از آنها توانسته اند در حوزه گردشگری سبز گام بردارند.
به باور وی؛ گردشگری انبوهی که کشورها دنبال آن هستند با گردشگری سبز در مغایرت است. با این وجود برخی از گردشگران هستند که تلاش می کنند در سفرهای خود توجه به این موضوعات را بیشتر مدنظر قرار دهند به همین دلیل است که اقامت در طبیعت بدون زباله یا اکوتوریسم بیشتر از قبل مورد توجه قرار گرفته و گردشگران می پسندند در اقامتگاه هایی ساکن شوند که به موضوعات زیست محیطی اهمیت بیشتری می دهند.
در این باره محمود حسن پور عضو هیأت علمی گروه مدیریت گردشگری دانشگاه مازندران و مرضیه شاهی سوندی کارشناس ارشد مدیریت گردشگری و بازاریابی دانشکده مدیریت دانشگاه تهران در گزارشی که برای کمیسیون گردشگری اتاق بازرگانی نوشته اند به موضوع گردشگری سبز پرداخته اند.
آنها در این گزارش آورده اند: امروزه با روند صعودی رشد گردشگری و مواجه با تقاضاهای جدید گردشگران، گردشگری سبز فرصتی برای کسب و کارها، مقاصد، تأمین کنندگان خدمات و گردشگران است تا تجربه ای متفاوت را در کارنامه خود داشته باشند. گردشگری تیغ دولبه ای است که تأثیرگذاری مثبت و منفی آن بر تمام ذینفعان قابل توجه است.
با ظهور اشکال جدید گردشگری مبتنی بر حفظ محیط زیست، اقدامات بیشماری را می توان انجام داد که هرچند ممکن است در اولین برآورد پرهزینه باشند اما با توجه به اهمیت روند توسعه پایدار گردشگری و لحاظ کردن تمام نیازهای نسل های بعد، ارزش سرمایه گذاری مالی و زمانی را دارد. بر این اساس اقدامات لازم جهت سبزگرایی در صنعت گردشگری نیازمند توجه توأمان به بخش عرضه و تقاضای گردشگری است.
در یک طرف تولید بر مبنای اصول توسعه پایدار، کاهش مصرف انرژی و استفاده از انرژی های تجدید پذیر و کارایی در استفاده از منابع قرار دارد و طرف دیگر اصلاح و بهبود الگوی مصرف از طریق تغییر در سلایق و نگرش جامعه نسبت به منابع طبیعی و مصرف می باید مورد توجه قرار گیرد. بر این اساس اولین قدم در مسیر گردشگری سبز، آگاهی رسانی جمعی است.
اقدامات آگاهی سازی نسبت به تغییرات زیست محیطی و تأثیر آن بر زندگی آینده انسان، باید شامل تمام ذینفعان کلان و خرد گردشگری و کشوری باشد. مطالعه مشخصه های جمعیت شناختی، رفتاری، و ترجیحات بخش های مختلف بازار داخلی و بین المللی جهت جذب بهتر آن دسته از گردشگران با روحیه و رفتار آگاه و پایدار در راستای این مهم است. به علاوه می توان چارچوب مطلوبی برای مصرف بهینه در جامعه و انطباق آن بر مبنای منافع فردی و جمعی و نسل های آینده تعریف بکارگیری آن را به شیوه های مختلف تشویق کرد.
باید توجه داشت که نمی توان از منافع مثبت گردشگری بویژه منافع اقتصادی در این مناطق آسان گذشت.
گام دیگر می تواند مشخص کردن کانون های بحرانی و آسیب پذیر محیطی و تغییر و انحراف جریان گردشگری از آن باشد. برخی مناطق مختلف به ویژه مناطق حاشیه ای و روستایی و همچنین کسب و کارهای خرد و کوچک گردشگری در مناطق دورافتاده تر معمولاً بسیار شکننده و آسیب پذیر هستند. باید توجه داشت که نمی توان از منافع مثبت گردشگری به ویژه منافع اقتصادی در این مناطق آسان گذشت.
منابع سرشار طبیعی و فرهنگی این مناطق، فرصت خوبی برای ایجاد کسب و کارهای جدید، اشتغالزایی و مثبت اندیشی در کل جامعه محلی است. این مناطق می توانند تورهایی را سازماندهی کنند که به جذب بیشتر گردشگرانی منتهی شود که به دنبال تجربه اصیل زندگی نزدیک تر به طبیعت و تماس با ریشه های فرهنگی آنها هستند. باید به خاطر داشت که اقداماتی همچون شبکه سازی برای به اشتراک گذاری تجارب، اطلاعات، مشتریان و ایده های آنها کمک بزرگی به بقا و توسعه آنها است.
همچنین الگوبرداری از مقصدهای موفق در این زمینه همچون دانمارک و کشورهای دیگری که در این زمینه پیشتاز هستند بسیار کمک کننده است. به عنوان مثال با تعیین مسیرهای دوچرخه سواری برای گردشگران یا تعیین جایزه هایی برای ارائه دهندگان خدمات از جمله، هتلداران، مجریان تور، شرکتهای ارائه خدمات حمل و نقل، رستوران ها، جاذبه ها و غیره می توان روند کاهش تولید گازهای گلخانه ای را جا انداخت و کمی از سرعت آسیب رسانی به محیط زیست و به خطر انداختن زمین کاست.
