کتاب واژه نامه گویش ابیانه به همت پژوهشگران گروه زبان و گویش پژوهشکده زبان شناسی، متون و کتیبه های پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری به زودی به چاپ می رسد.
به گزارش روابط عمومی پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری، مرضیه صناعتی مولف کتاب "واژه نامه گویش ابیانه" با اعلام این خبر تصریح کرد که در پژوهشکده زبان شناسی، کتیبه ها و متون، فعالیت های پژوهشی گروه زبان و گویش متمرکز بر تحقیقات گویشی و رده شناختی است.
به گفته او، تألیف کتاب واژه نامه گویش ابیانه یکی از طرح هایی بود که در سال های 1385 و 1386 در این گروه به کمک تینا درخشان رکنی و ندا ازکیا دو همکار پژوهشی اجرا شد. صناعتی با بیان اینکه به دلیل محدودیت ها و مشکلات اداری، چاپ این کتاب با تعویقی طولانی همراه شد خاطرنشان ساخت که کتاب "واژه نامه گویش ابیانه" با حدود 450 صفحه هم اکنون زیر چاپ است.
عضو هیأت علمی پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری اظهار داشت: در مقدمه این کتاب اطلاعاتی درباره ابیانه، ویژگی های گویش ابیانه (آوایی، صرفی و نحوی)، مراحل تألیف واژه نامه (شامل چهار مرحله گردآوری، آوانویسی، تکمیلی و نهایی) لحاظ شده است.
صناعتی خاطر نشان ساخت که در بخش دوم این کتاب ویژگی های واژه نامه و راهنمای استفاده از آن، زیرتیترهایی از قبیل نمای کلی واژه نامه و بخش های مختلف مدخل شامل سرمدخل، املا، آوانوشته، شرح یا معادل فارسی، اطلاعات کمکی، ارجاعات، شاهد ذکر شده و این تیتر با نکاتی درباره واژه نامه و ذکر منابع پایان یافته است. به گفته او، بخش اصلی کتاب با عنوان واژه نامه ابیانه ای-فارسی در بخش سوم آورده شده است و در این بخش خواننده شاهد بیش از 3000 مدخل گویشی با آوانویسی کلی و اطلاعات فرهنگ نگاشتی خواهد بود.
او تصریح کرد: گویش ابیانه ای که در روستای ابیانه به آن تکلم می شود یكی از گویش های مركزی ایران به شمار می رود و مانند دیگر گویش های مركزی دارای ویژگی های منحصر به فرد آوایی، صرفی (ساختواژی) و نحوی بوده و در حوزه واژگان نیز نسبت به فارسی معیار، متفاوت و قابل بررسی است.
صناعتی اظهار داشت: روستای ابیانه از روستاهای زیبا و تقریبا شناخته شده ایران است که به دلیل معماری خاص، رنگ خاک، آداب و سنن، آب و هوا و شرایط دیگر آن مشهور و مورد توجه گردشگران است. این روستا جزو روستاهای دهستان بَرزرود، از بخش حومه شهرستان نطنز (واقع در استان اصفهان) است.
مولف کتاب واژه نامه گویش ابیانه افزود: بر اساس اعتقاد برخی، واژه ابیانه از دو جزء «اب + یانه» تشکیل شده است و تغییر صورتی از کلمه «آبیانه» به معنای آب فراوان است در حالی که تلفظ ابیانه به گویش محلی «ویی یونا» بوده و مردم آن روستا معتقدند که به معنای «بیدستان» است چرا که قبلا درختان بید زیادی در این روستا وجود داشته که اکنون جای اکثر آنها را باغ های پر محصول یا ساختمان گرفته است.
وی تصریح کرد: وجود این ویژگی ها و تفاوت ها نسبت به فارسی معیار از یک سو و کم شدن گویشوران این گویش (به دلیل مهاجرت به شهرهای بزرگ یا استفاده از زبان معیار به جای گویش) از سوی دیگر دلایل مهمی بر ضرورت ثبت و مستندسازی این گویش است.
