29 مارس 2024 - 02:35

عوامل مختلف چگونه بر ورود گردشگر به کشور اثر دارند؟

28 فوریه 2017 - 11:30 dsfr.ir/1i9sr

عوامل مختلف چگونه بر ورود گردشگر به کشور اثر دارند؟
میثم رودکی / دنیای سفر
گردشگران خارجی در کاشان

امنیت و حتی احساس #امنیت از متغیرهای کلیدی است که بر صنعت #گردشگری #ایران تاثیر گذاشته است.

نتایج یک بررسی، الگوی تخمین تقاضای گردشگری در ایران را استخراج کرده است. این الگو با توجه به محدودیت های آماری در برخی از زمینه های گردشگری و نیز توجه به تئوری تقاضا بوده و قدرت توضیح دهندگی زیادی دارد و در آن از اطلاعات موجود حداکثر استفاده شده است. هدف از برآورد تقاضا این است که بدانیم چه عواملی بر افزایش تقاضای سفر به ایران و در نتیجه افزایش درآمد ارزی حاصل از گردشگران خارجی در ایران تاثیر دارد و سهم هریک از عوامل چه مقدار و درجه حساسیت (کشش) تقاضا نسبت به عوامل مذکور چه اندازه است. بر اساس بررسی های صورت گرفته کشش درآمد ارزی حاصل از گردشگری نسبت به شاخص بهای کالاهای داخلی به شاخص قیمت کالاهای جهانی برابری منفی 0.25 است؛ یعنی به ازای یک درصد افزایش قیمت های داخلی نسبت به قیمت های جهانی، 0.25 درصد درآمد ارزی کاهش خواهد یافت و به عبارت دیگر، درآمد ارزی حاصل از گردشگری نسبت به قیمت های داخلی کم کشش است. علت این مساله اختلاف زیاد قیمت های داخلی با قیمت های جهانی عنوان می شود. بنابراین سطح قیمت های داخلی عامل مهمی در جذب گردشگران نیست.

کشش درآمد ارزی حاصل از صنعت گردشگری نسبت به سطح درآمد جهانی 0.45 است؛ به این ترتیب با افزایش سطح تولید جهانی میزان تقاضا برای ورود به کشور افزایش می یابد. از سوی دیگر، کشش درآمدهای ارزی گردشگری ایران در هر سال نسبت به درآمدهای حاصل از گردشگری در سال قبل 0.9 است؛ یعنی به ازای یک دلار افزایش در درآمد دلاری، در صنعت گردشگری در هر سال 0.9 دلار در سال آینده درآمد اضافه حاصل خواهد شد. همچنین میزان تاثیرپذیری درآمدهای ارزی حاصل از صنعت گردشگری نسبت به مسائل امنیتی نسبتا زیاد است. دو متغیری که می توان از آنها به جای متغیر جانشین امنیت استفاده کرد، یکی وقوع جنگ در سال های 58 تا 67 است و دیگری پیروزی انقلاب اسلامی در سال 57. مقدار عامل اول نشان می دهد جنگ 0.5 بر هر واحد از درآمدهای ارزی تاثیر منفی گذاشته است. انقلاب نیز معادل 1.38 اثر منفی بر گردشگری کشور گذاشته است؛ اثری عمیق تر بر درآمدهای ارزی حاصل از صنعت گردشگری در ایران. این ارقام بیانگر تاثیر بسزای دو عنصر مذکور بر تقاضای سفر به ایران نیز هستند.

اثبات اهمیت امنیت در گردشگری

نتایج بررسی مذکور نشان می دهد از میان فاکتورهای موثر بر تقاضای سفر به ایران و به تبع آن، درآمد ارزی حاصل از آن، دو متغیر جنگ و انقلاب که می تواند شاخصی برای اندازه گیری احساس ناامنی و تحولات داخلی تلقی شوند، نسبت به سایر متغیرها اهمیت بیشتری دارد. از این رو، می توان گفت امنیت و حتی احساس امنیت از متغیرهای کلیدی است که بر صنعت گردشگری ما تاثیر گذاشته است. بنابراین، در حال حاضر باید تلاش کرد فضای جامعه از این نظر مساعد شود و این مساعد بودن تداوم یابد. همچنین پس از اشباع ظرفیت های داخلی برای جذب گردشگر، امکانات داخلی توسعه پیدا کند.

سهم منطقه ای گردشگران خارجی قبل و بعد انقلاب

براساس نتایج این بررسی ها، توجه به مناطق مبدا گردشگران خارجی از این منظر که در برنامه های توسعه و گسترش این صنعت، بازارهای پیش رو و بالفعل می توانند نقش اساسی را ایفا کنند، حائز اهمیت است. در خلال سال های قبل از انقلاب بیشترین سهم از حیث تعداد گردشگران و درآمدزایی به اروپای غربی اختصاص داشت و منطقه آسیای جنوب شرقی و خاورمیانه به ترتیب در رده های بعدی قرار گرفته اند، اما در طول سال های 1376-1374 و پس از فروپاشی شوروی سابق سهم گردشگرانی که از جمهوری های آسیای میانه و قفقاز عازم ایران شدند از هر دو جنبه تعداد گردشگر و درآمد، در رتبه نخست قرار گرفت و حدود یک سوم گردشگران را شامل می شد. این درحالی است که گردشگر آسیای جنوب شرقی و آفریقایی پس از ورود به ایران درآمد کمتری در قیاس با یک گردشگر اروپای غربی خاورمیانه و آمریکایی عاید کشور می کند. در مورد امنیت آنچه بیش از اصل امنیت دارای اهمیت است، احساس امنیت عنوان می شود؛ چراکه احساس امنیت مساله ای عاطفی-فرهنگی است که با انتقال مناسب آگاهی های واقعی در مورد ایران به متقاضیان بالقوه سفر به ایران و نیز دادن آموزش لازم به شهروندان داخلی در نحوه برخورد با گردشگران و گسترش فعالیت های فرهنگی در خارج از کشور زمینه افزایش احساس امنیت فراهم خواهد شد. در آن صورت است که به باور کارشناسان شاهد دستیابی به ده ها میلیارد دلار درآمد ارزی حاصل از ورود گردشگران خارجی به داخل خواهیم بود.

هزینه کرد درآمدهای گردشگری

انتقال درآمدهای گردشگری به توسعه فعالیت این صنعت و نگاه داشتن آنها در داخل سیستم از طریق گردش موثر آن می تواند سطح سرمایه گذاری ها را به تدریج بالا ببرد. با این همه کارشناسان می گویند بخشی از درآمد این صنعت باید در خرید تجهیزات و کالاهای تولیدی هزینه شود. به باور آنها، لزوما نباید درآمدهای حاصل از گردشگری را به خود این صنعت یا خدمات اختصاص داد بلکه بهتر آن است این درآمدها را صرف امور زیربنایی و بنیادی جامعه کرد که در درازمدت اثرات مثبت خود را بر گردشگری نیز خواهد گذاشت؛ مثل احداث بزرگراه ها، ریل های استاندارد، توسعه ناوگان هوایی، خطوط کشتیرانی و کاهش آلودگی محیط زیست.

نویسندگان: رحیم یعقوب زاده، نگین حجازی، اسماعیل شفاعتی
منبع: کتاب اقتصاد گردشگری و میزان رقابت پذیری آن در ایران

1