28 مارس 2024 - 22:16

ثبت ملی «مهدیه» پس از تخریب

15 ژانویه 2017 - 13:30 dsfr.ir/5638v

ثبت ملی «مهدیه» پس از تخریب
mashhadnews.org
مهدیه حاجی عابدزاده مشهد در همسایگی باغ نادری قرار دارد.

مدیر دفتر ثبت آثار #تاریخی و فرهنگی معاونت #میراث #فرهنگی گفت: پرونده ثبت ملی #مهدیه #عابدزاده دیروز (شنبه) به این دفتر رسیده است.

رئیس سازمان میراث فرهنگی چندی پیش از مدیرکل میراث فرهنگی استان خراسان رضوی خواست تا تکلیف ثبت ملی بنای مهدیه عابدزاده مشهد را مشخص کند.

بر همین اساس صبح دیروز پرونده ثبت ملی مهدیه حاجی عابدزاده به دفتر ثبت آثار تاریخی و طبیعی و فرهنگی سازمان میراث فرهنگی رسید تا با ثبت ملی این اثر تخریب شده نوشدارو پس از مرگ به یک اثر واجد ارزش تاریخی کشور برسد.

فرهاد نظری، مدیر دفتر ثبت آثار تاریخی و فرهنگی معاونت میراث فرهنگی با اعلام اینکه پرونده ثبت ملی مهدیه عابدزاده دیروز (شنبه) به این دفتر رسیده است، در واکنش به اظهارات رئیس جامعه المصطفی مشهد که گفته بود مهدیه حاجی عابدزاده ارزش تاریخی نداشت، به همشهری گفت: ارزشمندی یک اثر تنها به قدمت اثر ارتباط ندارد و بسیاری از آثار کشور به دلایل دیگر واجد ارزش های ثبت ملی هستند.

نظری افزود: مسئولیت و تخصص و صلاحیت تشخیص ارزش های تاریخی یک اثر با سازمان میراث است نه جامعه المصطفی. وی با تأیید اینکه مهدیه عابدزاده ثبت ملی نشده بود، تأکید کرد: حتی اگر اثری ثبت ملی هم نشده باشد باز هم به معنای واجد ارزش نبودن اثر نیست.

به گفته او، سازمان میراث فرهنگی موظف به حفظ آثار تاریخی و فرهنگی است و چنانچه میراث فرهنگی خراسان رضوی به جامعه المصطفی اخطار داده باشد که حتما هم این کار را کرده است، آنها باید از تخریب این اثر خودداری می کردند.

وی البته به دریافت نامه اداره کل میراث فرهنگی استان خراسان که به نقل از جامعه المصطفی اعلام کرده است این اثر همانگونه که بود احیا خواهد شد، افزود: پرونده ثبت ملی مهدیه عابدزاده برای اعضای شورای ثبت ارسال شد تا آنها با توجه به بخش هایی که از اثر باقی مانده است نظر دهند که آیا امکان ثبت ملی نخستین مهدیه تاریخی ایران وجود دارد یا خیر؟

نظری همچنین با اشاره به امکان ثبت ملی 12 بنای دیگر متعلق به مرحوم عابدزاده که همگی آنها مدرسه های دینی هستند و در بافت تاریخی مشهد نیز واقع شده اند، گفت: مهدیه عابدزاده به تنهایی اگر تخریب نمی شد واجد ارزش های ثبت ملی بود ولی در مورد آثار دیگر متعلق به مرحوم عابدزاده باید ابعاد تاریخی و فرهنگی آنها را برای ثبت ملی بررسی کرد.

مدیرکل دفتر ثبت آثار تاریخی معاونت میراث فرهنگی با تأکید بر اینکه چنانچه جامعه المصطفی به وعده خود در بازسازی این اثر به همانگونه که بود عمل کند، مهدیه حاجی عابدزاده نیز ارزش ثبت ملی را دارد.

رئیس جامعه المصطفی مشهد که بنای مهدیه حاجی عابدزاده هبه شده به این مجموعه است، به همشهری گفته است که جامعه المصطفی مالک بنای مهدیه بوده و پروانه کار این مجموعه نیز یک سال و نیم قبل در اختیار این مجموعه قرار گرفت.

حجت الاسلام محمدحسین مهدوی مهر اعلام کرد که بنای مهدیه عابدزاده پیش تر به دلیل عدم استحکام لازم تخریب شده بود و 15سال پیش نیز یک بار بازسازی شد و سقف و بخش هایی از دیوارها تجدید بنا شدند. به گفته او، از آنجا که مهدیه عابدزاده مشخصات یک بنای میراثی را دارا نبود، همکاری جامعه المصطفی با میراث فرهنگی نیز تنها به منظور انجام هرچه بهتر کار است.

به گفته او، کلمه تخریب مهدیه به جای بازسازی و احیا عنوان خوبی نیست و لازم است گفته شود بنایی که ده ها سال مورد بی توجهی و بی مهری قرار گرفت، با همت جامعه المصطفی بازسازی می شود.

حفاظت از مهدیه عابدزاده مشهد به عنوان نخستین مهدیه ایران به اندازه ای اهمیت داشت که محمدباقر قالیباف شهردار تهران نیز در صفحه رسمی اینستاگرام خود نوشت: «مرحوم عابدزاده هنوز نه در ایران که در مشهد خودمان هم گمنام است. کمترین کار مرحوم عابدزاده تاسیس نخستین مهدیه ایران در دهه 20 بود؛ مهدیه ای که از آموزش دین گرفته تا اطعام و کارهای انقلابی در آن صورت می گرفت. مرحوم عابدزاده به گردن مردم انقلابی مشهد حق دارد و حالا بعد از سال ها مهدیه آن مرحوم که بخشی از هویت تاریخی ماست، متأسفانه در دست تخریب است. امیدوارم این اتفاق روی ندهد و مسئولان محترم میراث، استانداری، شهرداری و آستان قدس، فکری برای حفظ این بنای ارزشمند انجام دهند.»

اما پیام شهردار تهران نیز که خود از اهالی مشهد است، در حفاظت از مهدیه حاجی عابدزاده مشهد کارگر نیفتاد و این مهدیه در روزهای گذشته به طور کامل تخریب شد.

مهدیه عابدزاده نخستین مهدیه تاریخی ایران در مشهد است که سهم زیادی در شکل گیری تاریخ انقلاب و همچنین کانون شکل گیری مبارزات ملی شدن صنعت نفت در آن شهر است. این مهدیه که پیش تر تخریب نیمه کاره آن در مشهد متوقف شد، در روزهای منتهی به فوت و تشییع پیکر آیت الله هاشمی رفسنجانی به طور کامل و در سکوت خبری تخریب شد.

سازمان میراث فرهنگی هنگام تخریب نیمه کاره مهدیه حاجی عابدزاده مشهد با هدف پیشگیری از تخریب کامل این بنا اعلام کرده بود که این بنای تاریخی را سال گذشته ثبت ملی کرده است اما مشخص شد که این خبر صحت ندارد و نخستین مهدیه ایران که رویدادهای تاریخی بسیاری در آن ثبت شده بود، هیچ گاه در فهرست آثار ملی کشور ثبت نشده است.

مهدیه حاجی عابدزاده مشهد در همسایگی باغ نادری از آثار ثبت ملی شده این شهر واقع شده و نه تنها نخستین مهدیه کشور که از مهم ترین کانون های تربیت مبارزان پیش از انقلاب است. مهدیه مرحوم عابدزاده نخستین بنای ساخته شده از مجموعه بناهای 12گانه متعلق به حاجی عابدزاده است. بسیاری از فعالان سیاسی - مذهبی مشهد و کشور ازجمله مقام معظم رهبری و آیت الله واعظ طبسی نیز سابقه حضور در محافل این مجموعه و سخنرانی در مهدیه عابدزاده را دارند. سیدمجتبی نواب صفوی، رهبر فداییان اسلام سال 1332 در مشهد و در همین بنای تاریخی ساکن شد. حاج اصغر عابدزاده، بانی مهدیه تاریخی عابدزاده در مشهد بود و پس از اقدام او در پایه گذاری این مهدیه بود که بنای مهدیه ها در تهران و دیگر نقاط کشور با پیروی از اقدام او احداث شد.

خبرهای رسیده به همشهری از مشهد حاکی از آن است که استاندار خراسان رضوی نیز به موضوع صیانت از نخستین مهدیه تاریخی ایران در مشهد ورود کرده و خواستار حفظ و احیای این مهدیه به همان شکل سابق است.

1