28 مارس 2024 - 20:50

وضعیت ارگ راین مهم ترین بنای خشتی جهان

3 ژانویه 2017 - 09:00 dsfr.ir/my4tx

وضعیت ارگ راین مهم ترین بنای خشتی جهان
تیشینه
ارگ راین کرمان

کرمانی ها در پرونده افتخارات میراثی خود بناهای خشتی مهمی به نام ارگ راین و بم دارند و ارگ بم را اولین و راین را دومین بنای خشتی جهان می دانند.

ارگ بم هنوز شکوه و جلال خود را دارد؛ هنوز هم مردم کرمان ارگ بم را بزرگ ترین بنای خشتی جهان می دانند. برای آنها ارگ «راین» هم مانند خواهر کوچک تر، در شهری از شهرهای کرمان یادگاری شبیه به ارگ بم قبل از فاجعه زلزله محسوب می شود.

ارگ راین یک چهارم ارگ بم وسعت دارد و یک فضای چهار هکتاری با زیربنای 22 هزار متری را در بر می گیرد. برخی قلعه ای در افغانستان را دومین بنای خشتی جهان می دانند در صورتی که بنای ارگ راین وسعت بیشتری نسبت به آن دارد. پس هنوز افتخار داشتن بزرگ ترین بناهای خشتی جهان در اختیار کرمانی هاست.

ارگ راین در شهر راین و بر بلندای تپه ای با ارتفاع 2500 متری از سطح دریا به صورت مربعی شکل قرار گرفته است. دور تا دور این قلعه ساسانی را خندق فرا گرفته بود و 16 برج داشته که 12 برج آن بیرونی بوده است مهمترین برج آن هم برج مادر است که اطلاعاتش را از برج های اطراف می گرفته و به سربازخانه و بعد به قلعه حکومتی انتقال می داده است.

بیشتر ساختمان های مجموعه دو تا سه طبقه بوده اند و خشت خام نیز برای ساخت آن به کار رفته است و تا 150 سال پیش محل سکونت افرادی بود که وضع مالی مناسبی نداشتند این قلعه در زمان اسلام قلعه حفاظتی مردم راین بوده است و کسی در آن زندگی نمی کرد.

تنها وقتی که احتمال خطر برای مردم وجود داشت به داخل قلعه حکومتی هجوم می بردند. این قلعه شامل قسمت های مختلفی از جمله بازار، گذرگاه اصلی، مکتب خانه، بارانداز قلعه حکومتی، عامه نشین اعیانی، اصطبل و ... است. مردم راین در زمان های گذشته معمولا فلزکاری انجام می دادند و نمونه آن نیز به همان سبک و سیاق قدیمی اکنون در ارگ راین به نمایش گذاشته شده است اما غیر از فلزکاری و ساخت چاقو و شمشیر و ... که تاریخی سه هزار ساله در میان مردم راین دارد آنها می توانستند سلاح های خودشان را نیز تهیه کنند. شاید به همین دلیل که مهارت آن ها در ساخت سلاح بوده که این قلعه هیچ وقت تصرف نشد.

30 میلیارد اعتبار برای مرمت کامل ارگ راین

ارگ راین در نوع خود وسعت زیادی دارد و مرمت آن هم هزینه بر است مرمتی که باید طبق اصول میراثی انجام شود تا این پرونده را بتوان زمانی در فهرست میراث جهانی ثبت کرد. البته این مرمت باید اساسی باشد نه اینکه بخش هایی از آن را با کاشی و سرامیک و بخش هایی دیگر را از سر رفع تکلیف صرفا کاه گل کرد!

در این باره سید وحید طاهری نماینده میراث فرهنگی در شهر راین می گوید: طبق مطالعات انجام شده اعتباری که نیاز است تا مرمت قلعه تکمیل شود 26 تا 30 میلیارد تومان است و تاکنون نیز حدود 455 درصد از قلعه به غیر از برج ها به واسطه مرمت های انجام گرفته سالم سازی شده است.

طاهری همچنین از نورپردازی مجموعه خبر می دهد و می گوید یک بار نورپردازی سردر تاریخی و بخش حکومتی در سال 88 و 89 انجام شده و در نظر دارند تابخش های دیگر را هم نوپردازی کنند.

گردشگران خارجی بیشتر از ایرانی

این مجموعه همیشه پر است از گردشگران خارجی. گردشگران این بنای تاریخی اگر از کشورهای دیگر بیایند باید 15 هزار تومان هزینه بلیت ورودی بدهند. تعداد آنها کم نیست. در یک روز ممکن است تعدادشان به 108 نفر نیز برسد. در مقابل اما گردشگران ایرانی کمتر از این ارگ دیدن می کنند.

طاهری می گوید که گردشگران کمتر از راهنمای گردشگری استفاده می کنند از هر 7 هزار نفر 155 گردشگر بدون راهنما به ارگ می روند. با این وجود توانسته اند 78 راهنمای محلی را آموزش دهند تا در زمانی که نیاز بود از این نیروهای داوطلب استفاده کنند.

قرار است امکاناتی هم به قلعه اضافه شود از جمله مرکز اقامتی، موزه مردم شناسی و شربت خانه. این امکانات توسط بخش خصوصی پیشنهاد شده است اما اجرایی شدن آن بستگی به این دارد که اعتبارت به مجموعه ارگ راین برسد. چون اکنون اعتبارات آن تنها صرف مرمت ارگ می شود به عنوان مثال سال 94 تنها 150 میلیون تومان به مجموعه قلعه اعتبار داده شد اما اگر امسال اعتباری دریافت کنند آن را صرف مرمت سربازخانه خواهند کرد.

صنایع دستی مردم راین پارچه بافی و فلزکاری بوده است. آنها با مصری ها تجارت پارچه انجام می داند چون راین در سر یک چهارراه تجاری قرار داشت و کاروان های زیادی از آنجا عبور می کردند و پارچه راینی را به مصر می بردند اما اکنون در راین کسی نیست که صنعت پارچه بافی راین را ادامه دهد.

فلزکاری اما هنوز در میان مردم رواج دارد. هنوز هم 56 هنرمند در کارگاه های فلزکاری فعالیت می کنند که از این تعداد 35 نفرشان استاد کار هستند اما با وجود اینکه فلزکاری مردم راین در فهرست میراث ملی ثبت شده و هنرمندانش مهر اصالت یونسکو را دارند اما به خارج از کشور صادر نمی شود و مشتریان آن گردشگران این شهر و قلعه راین هستند.

میراث افلاطون خان در راین

بیرون از قلعه راین اتاقکی همانند خانه ای کوچک قراردارد که اکنون محل استقرار نیروهای یگان حفاظت قلعه است اما در گذشته محل قرنطینه افرادی بوده که برای اولین بار می خواستند وارد قلعه شوند و باید طبق ضوابط یکی دو شب قبل در قرنطینه می ماندند و یا محل استقرار بیماران بوده است. در این مکان می توان نیروهای یگان را مشاهده کرد که برخی از آن ها به صورت شبانه روزی در محل ارگ نگهبانی می دهند و دوربین های مداربسته ارگ را نیز کنترل می کنند.

اما در نزدیکی این قلعه می توان رد درختان تنومندی را دید که بیش از 60 سال از عمر آنها می گذرد این درختان و پارک را اولین شهردار راین به نام افلاطون خان ساخته است و هنوز هم این یادگار باقی مانده است و هر سال طبیعت راین را زیباتر می کند.

همچنین در نزدیکی قلعه حمام قدیمی و قناتی وجود داشته که زلزله آن را خشک می کند غیر از این تنها در ارگ راین و بخش حکومتی آن می توان حمام قدیمی مشاهده کرد که البته آن حمام اکنون به سرویس بهداشتی تبدیل شده است.

« دنیای سفر » این نوشته را از « خبرگزاری مهر » آورده است. واکاوی، پی گیری، نگارش و آفرینش، شایسته سپاسگزاری است.
1