روندی که برای بازگرداندن الواح #هخامنشی طی شده غیرقابل بازگشت است و فقط یک رای دیگر تا ورود این اشیاء تاریخی فاصله داریم.
به گزارش مرکز روابط عمومی و اطلاع رسانی سازمان میراث فرهنگی، «محمدرضا کارگر»، مدیرکل امور موزه ها و اموال منقول تاریخی گفت: فرآیندی که برای بازگرداندن الواح هخامنشی طی شده غیرقابل بازگشت است و فقط یک رای دیگر تا بازگشت این اشیاء به کشور باقیمانده است.
وی با بیان اینکه باقیمانده الواح هخامنشی در آینده نزدیک به کشورمان تحویل داده می شود، اضافه کرد: پیگیری و تلاش برای بازگرداندن اشیاء تاریخی ایران که به کشورهای دیگر قاچاق شده است، جزء رسالت های مهم سازمان میراث فرهنگی است، اما نکته اینجاست که با کشف این اشیاء ما می توانیم فرآیند بازگرداندن را در پیش بگیریم.
«کارگر» بیان کرد: محموله های قاچاق اشیاء تاریخی از دو طریق شناسایی می شود، ممکن است مراجع قضایی کشورهایی که اشیاء به آنجا قاچاق شده این محموله ها را شناسایی کند یا احتمال دارد پلیس بین الملل (اینترپل) و گمرک کشورها اقدام به شناسایی این اشیاء کنند، در هر صورت با توجه به عضویت بسیاری از کشورها در کنوانسیون 1970 یونسکو مبنی بر الزام کشورها به بازگرداندن اشیاء تاریخی قاچاق به کشورهای صاحب آثار، پیگیری بازگرداندن محموله های اشیاء تاریخی با کشف این آثار در کشورها آغاز می شود.
مدیرکل امور موزه ها و اموال منقول تاریخی کشور در ادامه به وجود آثار و اشیاء تاریخی ایران در موزه های خارجی اشاره کرد و افزود: افراد بسیاری هستند که از وجود اشیاء تاریخی ایران در موزه های خارجی ابراز تعجب می کنند و انتظار بازگرداندن این اشیاء را دارند، متاسفانه بازگرداندن این آثار بسیار زمان بر است و فرآیند دشواری دارد.
وی گفت: در مقاطعی از تاریخ کشورمان، به ویژه در دوره قاجار، مجوزهایی به افراد خارجی داده می شد که به آنها اجازه می داد در قالب حفاری های تجاری و در قبال پرداخت مبالغی ناچیز، تمامی اشیاء کشف شده را با خود از کشور خارج کنند، بیشتر آثار تاریخی ایران که امروز در موزه های خارجی به نمایش گذاشته شده است، مربوط به این دوران است.
کارگر بیان کرد: ممکن است در این میان برخی آثار هم متعلق به آن دوران نباشد و به صورت قاچاق به کشورهای دیگر وارد شده باشند، اما ارائه ادله و مدارک قانونی در این خصوص بسیار دشوار است و فرآیند دشواری دارد، ورود به این پرونده ها هزینه های بسیار زیادی به بار می آورد، چراکه ما باید در ابتدا مالکیت این آثار را ثابت کنیم و در مراحل بعدی اثبات اینکه اشیاء در دورانی که خروج آثار مجاز بوده، صورت نگرفته است.
بر اساس این گزارش، الواح هخامنشی شامل بیش از 30 هزار لوح بود که در سال 1314 بر اساس مصوبه دولت از طریق کشتی به موسسه شرق شناسی دانشگاه شیکاگو فرستاده شد و سال 1316 به آنجا رسید. بر آن اساس قرار بود در مدت سه سال بررسی های کارشناسی و مطالعات روی این الواح انجام و به ایران برگردانده شود، چند سال نخست که این اقدام انجام نشد، اما با پیگیری ها بخشی از الواح در سال 1327 و بخشی نیز در سال 1350 به کشور بازگردانده شد. همچنین بخش دیگری از آن ها در سال 1383 به ایران برگردانده شد، اما هنوز بخشی از الواح در آن موسسه است.
از سوی دیگر در انفجاری که در سال 1997 میلادی در بیت المقدس رخ داد چند یهودی به بهانه جبران خسارت و ارتباط واهی ایران با این انفجار درخواست توقیف الواح را کردند و در نهایت با رای دادگاه این الواح توقیف شد. در جلسات دادگاه هی که در این زمینه برگزار شد، نمایندگان ایران ثابت کردند که الواح جنبه تجاری ندارند و آثاری با جنبه فرهنگی و مطالعاتی بوده و قابل توقیف نیستند.
در طول چند سال گذشته و به دنبال برگزاری دادگاه برای تعیین سرنوشت این الواح پژوهشی و تاریخی، وکلای مرکز شرق شناسی شیکاگو نیز اعلام کردند که الواح هخامنشی تجاری نیستند و دادگاه نباید آن ها را توقیف می کرد. در نهایت با پیگیری های جدی سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری در طول 3 سال گذشته به نظر می رسد پرونده الواح هخامنشی ایران به زودی با بازگشت این اشیاء، بسته می شود.
