اهمیت قرارداد بوئینگ با ایران ایر

اهمیت قرارداد #بوئینگ با ایران ایر در تبیین رویکرد عملی دولت آتی #آمریکا نسبت به #برجام.

قراردادی که بین ایران ایر و بوئینگ برای فروش 80 فروند هواپیما به نتیجه رسید، فصل دیگری در روند عادی شدن روابط صنعت هواپیماسازی جهان با ایران به شمار می آید؛ هرچند که پیش تر تحویل قطعات یدکی و موتور هواپیما به ایران شروع شده بود و موتور هواپیماهای ایرانی در آلمان نیز تعمیر و سرویس می شدند.
 
اکنون ایران نزدیک به 170 هواپیمای بزرگ دارد و در خطوط هوایی خود استفاده می کند اما فقط نیمی از آنها از استانداردهای ایمنی اروپایی برخوردارند و بقیه اغلب برای پروازهای داخلی استفاده می شوند.

قرارداد فروش هواپیما توسط بوئینگ و ایرباس در کنار بازاری به بزرگی 80 میلیون نفر و نیز برنامه های بلند پروازانه برای نوسازی ناوگان هوایی و ورود به صنعت پر رقابت حمل و نقل هوایی در دوران پسابرجام، بازار فروش عظیمی برای شرکت های هواپیماسازی جهان محسوب می شود که می تواند سیاست های غیرمعقول برخی دولت ها را نیز به مرز تعدیل سوق دهند.

برخی کارشناسان اقتصادی غربی معتقدند که قرارداد تجاری اخیر بین شرکت هواپیمایی جمهوری اسلامی ایران و شرکت بوئینگ، نشانه دیگری است از عدم هماهنگی بین این شرکت عظیم هواپیماسازی آمریکایی و رییس جمهوری جدید این کشور؛ زیرا پیش از این نیز ترامپ از طریق توئیتر خود شرکت هواپیماسازی بوئینگ را بدلیل هزینه سنگین ساخت دو هواپیمای جمبوجت برای رئیس جمهوری آمریکا که احتمالا هر فروند آن بیش از 4 میلیارد دلار بود مورد انتقاد قرار داد و لغو پروژه نیروی هوایی شماره یک (Air Force One) را خواستار شده است.

رویکرد شرکت هواپیماسازی بوئینگ که پس از ماه ها چانه زنی سرانجام در مورد فروش 80 فروند هواپیمای جدید به هواپیمایی جمهوری اسلامی ایران که به طور نهایی به توافق رسید، چالشی اساسی برای دولت آتی آمریکا بوجود آورده است، بدین ترتیب که معامله این مجتمع بزرگ اقتصادی آمریکایی با ایران، رئیس جمهوری آینده آمریکا را بر سر دو راهی اعتراف به اینکه آیا برای وی تجارت و اشتغال داخلی مهم تر است یا رویکردهای سنتی سیاست خارجی دستگاه حاکمه که دیگر بوی کهنگی به خود گرفته اند؟

استدلال بوئینگ برای خط بطلان کشیدن به شک و تردیدهای دولت ترامپ در مورد معامله با ایران بسیار هوشمندانه انتخاب شده است از جمله اینکه در بیانیه صادر شده این شرکت اعلام شده که انجام این معامله با ایران به ارزش 16.6 میلیارد دلار، ایجاد 100 هزار شغل در آمریکا را تضمین می کند؛ این موضوع دقیقا یکی از شعارهای اصلی ترامپ مبنی بر اینکه «به هر وسیله ای که شده می خواهد از اشتغال در داخل آمریکا حمایت کند و شرکت هایی را که قصد دارند فرصت های کاری خود را به خارج منتقل کنند، تحت مجازات قرار دهد» را هدف قرار داده است.

انتظار می رود تصمیم بوئینگ در همکاری با صنعت هواپیمایی ایران، رئیس جمهوری جدید آمریکا را وادار سازد تا اعتراف کند که برای وی آیا ایجاد اشتغال در کشور مهم تر است یا شعار وی در دوران مبارزات انتخاباتی مبنی بر نادیده گرفتن معاهده اتمی با ایران؟

اکنون بوئینگ، بزرگ ترین قرارداد تجارت صادراتی آمریکا در 36 سال گذشته را اعلام کرده است؛ بنا براستدلال این شرکت، سفارش 50 فروند مدل مکس 737 (737 Max 8) و نیز 30 فروند جت غول پیکر از نوع 777 به طور مستقیم ده ها هزار شغل ایجاد می کنند؛ با در نظر گرفتن شرکت هایی که قطعات مصرفی در این هواپیماها را تولید می کنند، می توان گفت که بدین ترتیب با این سفارش که بوئینگ گرفته، ایجاد تا 1.5 میلیون شغل در آمریکا تامین می شود.

بوئینگ بدین نکته اشاره می کند که شرکت هواپیمایی ایران ایر در ماه ژوئن (خردادماه) در این زمینه تفاهم نامه ای را با این شرکت صنعتی امضا کرده است و این تفاهم نامه با شرایط مندرج در توافقنامه ای که در ماه سپتامبر (شهریورماه) با وزارت دارایی آمریکا تنظیم شده، مطابقت دارد.

تصمیم گیرنده اصلی، دفتر کنترل دارایی های خارجی (Office of Foreign Assets Control) است که باید با تحویل فناوری آمریکایی به مشتریان خارجی موافقت کند؛ مدت این سفارش از قرار معلوم 10 سال است و انتظار می رود نخستین فروند هواپیما در سال 2018 تحویل ایران شود.

پیش از این، در ماه سپتامبر شرکت هواپیماسازی ایرباس نیز با تحویل هواپیما به ایران موافقت کرد و قرار شده ایرباس نیز 118 هواپیما به ایران تحویل دهد که 12 فروند آن از نوع غول پیکر ای 380 (A380) خواهد بود.

البته ایرباس نیز به کسب مجوز از آمریکا نیاز دارد، زیرا 10 درصد از قطعات این هواپیماها در آمریکا تولید می شود و قراردادی که اکنون به نتیجه رسیده فصل دیگری در روند عادی شدن روابط صنعت هواپیماسازی جهان با ایران به شمار می رود.