29 مارس 2024 - 03:37

ساماندهی تورهای گردشگری برای حفاظت از بیابان لوت

12 دسامبر 2016 - 12:10 dsfr.ir/o16ok

ساماندهی تورهای گردشگری برای حفاظت از بیابان لوت
کارمانیا آفرود
لزوم جلوگیری از تورهای غیرمجاز کویرگردی و آفرود در حریم کویر لوت

روایت مسئولان اداره کل میراث فرهنگی 3 استان #سیستان و بلوچستان، #کرمان و #خراسان جنوبی از حفاظت حریم #کویر #لوت.

با ثبت جهانی کویر لوت، گردشگران این منطقه رشد چمشگیری داشت. در این میان حفاظت از حریم کویر لوت به دغدغه ای مهم تبدیل شد، تا جایی که زهرا احمدی پور در نامه اخیر خود به استاندارهای 3 استان درگیر درباره حفاظت از حریم بیابان لوت هشدار داد، در این گزارش سعی شد تهدیدات حریم کویر لوت و راهکارهای مبارزه با آن بررسی شود.

معاون رئیس جمهوری و رئیس سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری اخیرا در نامه ای به استاندارهای 3 استان خراسان جنوبی، کرمان و سیستان بلوچستان درباره حفاظت از حریم بیابان لوت هشدار و خواستار توجه به ضوابط حریم این اثر طبیعی شد.

در این نامه حدود عرصه و حریم بیابان لوت در استان خراسان جنوبی شهرستان نهبدان، بخش مرکزی، دهستان نه و روستاهای دهسلم، چاه داشی و حیدرآباد، عرصه حریم بیابان لوت در استان کرمان بخش شهداد، دهستان تکاب، روستاهای شفیع آباد و ده سیف و عرصه محدوده حریم بیابان لوت در استان سیستان و بلوچستان را شهرستان زاهدان، بخش نصرت آباد، دهستان نصرت آباد و روستای گراغه عنوان شد.

حسن رمضانی مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان خراسان جنوبی، در این باره گفت: «بعد از جهانی شدن کویر لوت، تعداد گردشگران این کویر بویژه تورهای گردشگری و آفرود افزایش پیدا کرد. این تورها متاسفانه با رعایت نکردن استاندارها می توانند به کلوت ها، تپه های شنی و ... سایر بخش های کویر لوت آسیب بزنند، در نتیجه این نیاز احساس می شود که در کویر، جاهایی برای این قبیل ورزش ها و فعالیت ها در نظر گرفته شود، تا به حریم کویر لوت آسیبی وارد نشود.»

او افزود: «علاوه بر جاذبه های گردشگری، کویر لوت منایع و ذخایر زیرزمینی نیز دارد، با توجه به اینکه کویر لوت به 3 استان نسبتا محروم متصل است، باید راهکاری اندیشید که فعالیت های معدنی جدید در این ناحیه با هماهنگی با سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری باشد.»

رمضانی گفت: «بعد از ثبت جهانی این کویر، جلسات زیادی با اداره کل ورزش و جوانان استان داشتیم تا تورهای گردشگری کویر لوت ساماندهی شود، از طرفی با سازمان صنعت، معدن و تجارت خراسان جنوبی نیز جلساتی داشتیم که در آن ها تأکید شد که اگر قرار است فعالیت جدید معدنی در این ناحیه انجام شود حتما با هماهنگی با سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری باشد. باید دقت داشت، علاوه بر اینکه از ظرفیت گردشگران نهایت استفاده را برد، تمهیدی اندیشید که گرشگران به حریم کویر لوت آسیب نرسانند.»

لزوم جلوگیری از تورهای غیرمجاز کویرگردی و آفرود در حریم کویر لوت

محمد جهانشاهی معاون گردشگری اداره کل میراث فرهنگی استان کرمان و مدیر پایگاه ثبت جهانی بیابان لوت در منطقه شهداد درباره نامه معاون رئیس جمهوری مبنی بر حفاظت از حریم بیابان لوت گفت: «با توجه به رشد صنعت گردشگری در کشور و به دنبال آن در استان کرمان، و با توجه به راهبردهای گردشگری استان، حوزه اکوتوریسم با محوریت بیابان گردی یکی از بحث های اصلی بود و تلاش زیادی انجام شد که از ظرفیت های اکوتوریست در راستای توسعه گردشگری در استان استفاده شود.»

او مشارکت دادن مردم در توسعه اقامت های بوم گردی را یکی از اقدامات انجام شده در بحث توسعه زیرساخت ها اعلام کرد و گفت: «در کنار این برنامه های توسعه ای، یک سری برنامه های کنترلی و نظارتی نیز داشتیم. بعد از اینکه ثبت جهانی کویر لوت اتفاق افتاد، براساس ضوابط منطقه را پایش و مدیریت کردیم، و سعی شد کارهای توسعه ای به حفاظت حریم کویر لوت خدشه ای وارد نکند. با مدیریت در حوزه گردشگری باید از تورهای غیرمجاز طبیعت گردی، آف رود و ... برنامه هایی که در چارچوب ضوابط نبودند و در عرصه کویر لوت، برگزار می شدند جلوگیری به عمل می آمد.»

جهانشاهی ادامه داد: «از طرفی این تورها از درگاه های مختلفی وارد می شدند و هماهنگی های لازم وجود نداشت و می توانست برای حریم کویر لوت مخاطره ایجاد کند. به عنوان مثال نبرد آفرود از یکی از ورودی های شمال غربی لوت که جز منایع تغذیه ای آب محسوب می شد، اعتراضات زیادی از سوی دوستداران طبیعت را در پی داشت، با جلساتی که داشتیم تلاش کردیم که همه بپذیرند سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری نهاد متولی در این زمینه است، و محدوده کویر لوت باید تحت نظارت این سازمان باشد.»

ساماندهی فعالیت های گردشگری با ابلاغ آئین نامه تورهای طبیعت گردی و بیایان گردی

او افزود: «خوشبختانه با نامه دکتر زهرا احمدی پور بر این مسئله بیشتر تأکید شد. بعد از این نامه جلساتی با نهادهای مختلف داشتیم، و اکنون تقریبا همه برنامه های هوایی و زمینی در این محدوده از کانال میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری و پایگاه ثبت جهانی بیابان لوت در منطقه شهداد کنترل می شود. بعلاوه به دنبال این هستیم بحث راننده تورها را ساماندهی کنیم تا راننده های متخصص این کار را انجام دهند، از طرفی ورود تورهای بدون راهنمای متخصص به این ناحیه ممنوع است.»

معاون گردشگری اداره کل میراث فرهنگی استان کرمان گفت: «آئین نامه تورهای طبیعت گردی و بیایان گردی در معاون گردشگری کشور در حال تدوین است و پس از ابلاغ این آئین نامه بسیاری از امور ساماندهی می شود. ما سعی کردیم برنامه های سنگین طبیعت گردی و کویرگردی را به بخش های جنوبی استان هدایت کنیم تا این برنامه ها در خارج از عرصه و حریم بیابان لوت انجام شوند.»

همه تورهای کویرگردی استان سیستان بلوچستان با اداره کل میراث فرهنگی استان برگزار می شود

مجید کلانوری معاون میراث فرهنگی اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان سیستان و بلوچستان نیز در این باره گفت: «همه تورهایی که در این استان برگزار می شود با هماهنگی اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری این استان بود، در نتیجه سعی شد استاندارها رعایت شود تا به حریم کویر لوت آسیبی وارد نشود.»

او تأسیس کمپینگ گردشگری در نصرت آباد را از جمله برنامه های اداره کل سامان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری اعلام کرد و گفت: «ما قصد داریم با ایجاد این کمپینگ، گردشگران کویر را ساماندهی کنیم. تاکنون 2 میلیارد تومان اعتبار از منابع استانی برای راه اندازی این کمپینگ جذب شده است، تصمیم داریم در صورت امکان از کاروان سرای قدیمی نصرت آباد استفاده کنیم و این اعتبار را برای ایجاد کمپینگ در این کاروانسرا هدایت کنیم.»

کلانوری ادامه داد: «همه تورهای گردشگری این استان بویژه تورهای گردشگری کویر لوت هدفمند است و مسیر از پیش تعیین شده ای، برای گردشگران این کویر با هماهنگی اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری در نظر گرفته شده است، البته عده ای گردشگر از استان های خراسان جنوبی و کرمان وارد استان سیستان و بلوچستان می شوند، در نتیجه معتقدم اگر مرزهای استان ها مشخص باشد، می توان مشکلات را بهتر ساماندهی کرد.»

او افزود: «وقتی ضوابط مربوط به حریم کویر لوت و جرایم مربوط به تخلفات یا سهل انگاری در این حریم از سوی سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری به صورت مشخص و به استان ها ابلاغ شود، راحتتر می توان مسئله را ساماندهی کرد.»

معاون میراث فرهنگی اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان سیستان و بلوچستان ادامه داد: «در حال حاضر تعامل خوبی بین اداره کل محیط زیست، استانداری و سایر نهادهای مرتبط با اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری وجود دارد، و امیدواریم این تعامل بیشتر شود.»

مجتبی میرحسینی معاون گردشگری استان سیستان و بلوچستان نیز در این باره گفت: «تاکنون همه تورها و برنامه های گردشگری این استان با هماهنگی سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری بود و مخاطره خاصی در این استان در محدود کویر لوت نداشتیم، اما با این نامه حساسیت دستگاه های اجرایی استان درباره حفاظت از حریم کویر لوت بیشتر برانگیخته می شود و هماهنگی بهتری بین این دستگاه ها با سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری را شاهد خواهیم بود.»

چرا گرم ترین نقطه جهان نیازمند حفاظت است؟

کویر لوت با مساحتی حدود 175 هزار کیلومتر، در شمال شرقی استان کرمان و میان 3 استان خراسان جنوبی، سیستان و بلوچستان و کرمان، حدود 10 درصد وسعت کشور را دربر گرفته است. منطقه ای که تاکنون 3 هزار اثر تاریخی از جمله درفش 5هزارساله شهداد یعنی قدیمی ترین درفش جهان در آن کشف شده است. لوت را به عنوان گرم ‎ترین نقطه زمین می شناسند تا آن جا که در سال 2005 با دمای 70.7 درجه سانتی گراد، رکورد گرم ترین دما در همه زمین را ثبت کرد.

گرم ترین نقطه زمین هر سال میزبان گردشگران بسیاری است، اما تعدادی از تورهای گردشگری غیرقانونی با رعایت نکردن ملزومات و استانداردها یا با برگزار کردن مسابقات آفرود در حریم کویر لوت، نه تنها در دراز مدت ظرفیت های گردشگری در این منطقه را توسعه نمی دهند، بلکه می توانند تهدیدی برای حریم لوت باشند. تهدیدی که می تواند بسیاری از منابع و ظرفیت هایی را از بین ببرد که به راحتی قابل بازگشت نیستند. امروز لوت با نگرانی چشم انتظار گردشگرانی است که می توانند مثل تیغ 2 لبه باشند.

1