راهنمای ایرانگردی: منطقه ام الدبس و کوه های میشداغ

فصل سرما که از راه می رسد باید مسیر سفر را به سمت مرکز و جنوب کشور کج کرد؛ به سویی که گرمای هوا کمتر مجالی برای سفر و دیدن مناطقش در اختیار دوستداران سفر قرار می دهد.

خوزستان، یکی از این مناطق است. در این سفر اما مقصد ما آبادان و خرمشهر، کارون زیبا، آبشارهای شوشتر، پل تاریخی دزفول، چغازنبیل و زیگورات یا سنگ نگاره های تاریخی ایذه و بهبهان نیست. این بار به منطقه ای خواهیم رفت که اسم آن را کمتر شنیده اید. منطقه ام الدَبس؛ منطقه ای با تپه های شنی و جنگلی، حد فاصل مزارع کشاورزی شمال رودخانه کرخه، بستان و جنوب کوه های میشداغ که از شرق به تپه ماهورهای چزابه در نزیکی مرز عراق منتهی می شود و فاصله زمینی جنوبی ترین نقطه منطقه تا شهر بستان، تقریبا 5 کیلومتر و تا شهر سوسنگرد 40 کیلومتر است.

در ام الدبس تا پیش از طرح تثبیت شن های روان، تا چشم کار می کرد تپه های رملی بود اما پس از این طرح، این منطقه پوشش گیاهی قابل توجهی پیدا کرده و درختان و درختچه های مقاومی مانند کهور، استبرق، پانی کوم، آکاسیا ویکتوریا، گزشاهی، پنی زی توم و اسکنبیل سر از خاک بیرون زده اند. بسیار جالب است بدانید این نقطه کمتر دیده شده که اکنون جزو مناطق شکار ممنوع است، از دیرباز زیستگاه آهو بوده و در کنار این گونه حیوانی زیبا، پستاندارانی همچون روباه، کفتار، شغال، گرگ، گراز، آهو و انواع جوندگان دیگر نیز زندگی می کنند.

خروجی اهواز از میدان سه راه خرمشهر به سمت جنوب غربی در مسیر شهرهای حمیدیه، سوسنگرد و بستان، مسیری است که شما را به ام الدبس خواهد رساند. پس از رسیدن به سوسنگرد یک دوراهی وجود دارد؛ یک جاده به شهرهای هویزه و رفیع ختم می شود و جاده دیگر شما را به سمت بستان، دهلاویه، چزابه و فکه هدایت می کند. جاده دوم همان راهی است که به مقصد مورد نظر ما منتهی می شود.

در این راه، روستایی قرار دارد به نام بردیه که اگر بی تفاوت از کنار آن بگذرید و به مضیف (مهمان سرا) زیبایی که با نهایت ذوق و سلیقه در آن ساخته شده سری نزنید، بعدا افسوس خواهید خورد. پس «بردیه» را از دست ندهید و بعد از توقفی کوتاه در این روستا، راه ام الدبس را در پیش بگیرید. اما بعد از بردیه، دهلاویه و پس از آن الوان و عبدالخان و شوش در راه رسیدن به مقصد نهایی در برابر شما خودنمایی خواهند کرد. اگر زمان کافی در اختیار دارید، شوش را نیز در برنامه سفر خود قرار دهید؛ شهری که دیدن آن نیازمند آوردن شاهد و دلیل نیست و حتی به واسطه ثبت منظره تاریخی اش، شهرت جهانی یافته است.

میشداغ؛ سفر در سفر

به منطقه ام الدبس که رسیدید، با گذر از جاده میانی جنگل های آن، به رشته تپه هایی می رسید که به میشداغ معروف هستند. با عبور از ارتفاعات تپه ای میشداغ، دشتی که بخشی از آن باقی مانده جنگل های ام الدبس است و با روستایی به همین نام در مقابل شما نمایان می شود. میشداغ از توابع شهرستان شوش و در غرب رودخانه کرخه قرار گرفته است و جامعه گیاهی رملیک، عمده پوشش گیاهی درختچه ای این منطقه را تشکیل می دهد.

در میشداغ همچنین می توان سراغ کبک، تیهو، دم جنبانک زرد، دم جنبانک ابلق، دم سرخ، سینه سرخ، کبوتر کوهپایه ای، کبوتر چاهی، قمری، هوبره، درنا، آنقوت، باقرقره شکم سیاه و شکم سفید، سار، گلاریول، عقاب دشتی، جغد کوچک، عقاب طلایی و نیز انواع چک چک ها، چکاوک ها و گنجشک ها را نیز گرفت. اما در ام الدبس جمعیت عشایری نیز زندگی می کنند. در کنار جاده و در میان چند خانه گلی مخروبه که در ابتدا به نظر می رسد کسی در آنها زندگی نمی کند، سیاه چادرهایی برپا است و این چادرها محل زندگی عشایر این منطقه است.

سفر به این منطقه با حال و هوای کویری، تجربه ای متفاوت از سفر به جنوب کشور و خوزستان را برای شما رقم خواهد زد و همنشینی با مردمان این دیار که غالبا عرب زبان هستند، از نزدیک شما را با فرهنگ بومی و محلی یکی از اقوام ایرانی که شاید کمتر با آن برخورد داشته اید، آشنا خواهد کرد. نزدیکی این منطقه به اهواز، شوش و سوسنگرد، نگرانی شما را برای توقف شبانه نیز برطرف خواهد کرد.

گرچه بهتر آن است که برای رفتن به ام الدبس، با تور همراه شوید اما اگر به هر دلیلی سفر انفرادی را ترجیح دادید، حتما از افراد محلی برای اقامت و خرید سوغات کمک بگیرید. خرید خرما، این سوغات شیرین جنوب را نیز در راه بازگشتتان فراموش نکنید.