سهم مستقیم سفر و گردشگری بر تولید ناخالص داخلی ایران در سال 2014، 237هزار و 121 میلیارد ریال(3/ 2 درصد از کل تولید ناخالص داخلی) بوده است و پیش‌بینی می‌شود در سال 2015 تا 6/ 6 درصد افزایش یابد.
به گزارش «دنیای اقتصاد»، شورای جهانی سفر و گردشگری(WTTC) در تازه ترین گزارش خود به بررسی آماری تاثیر گردشگری براقتصاد کشورهای مختلف پرداخته است. این شورا در گزارش سالانه اقتصادی 2015 خود، 184 کشور و 25 منطقه جهان را مورد بررسی قرار داده است. در این گزارش برای نخستین‌بار کشورهای عضو اتحاد اقیانوس آرام (آ‌سه‌آن) نیز گنجانده شده‌اند.
طبق این گزارش در سال 2014 سفر و گردشگری برای اقتصاد جهانی 6/ 7 تریلیون دلار(10 درصد از تولید ناخالص داخلی جهان) و 277 میلیون شغل ایجاد کرده؛ به گونهای که از هر 11 شغل، یک شغل مربوط به بخش سفر و گردشگری بوده است.
این گزارش با تاکید بر اینکه در سال‌های اخیر بخش سفر و گردشگری نسبت به اقتصاد به‌طور کلی و دیگر بخش‌های عمده مانند خودرو، خدمات مالی و بهداشت و درمان با رشد سریع‌تری روبه‌رو شد و سال گذشته هم از این مساله مستثنی نبوده است، خاطرنشان می‌کند: در سال 2014 ورود گردشگران بین‌المللی نیز افزایش داشت و به نزدیک 14/ 1 میلیارد نفر رسید. گردشگران اقتصادهای نوظهور 46 درصد از سهم ورود گردشگران بین‌المللی را به خود اختصاص دادند که نسبت به 38 درصد در سال 2000، رشد محسوسی داشته است. براساس پیشبینیهای این شورا، بخش سفر و گردشگری هر ساله با چالش‌هایی روبه‌رو است و احتمالا امسال نیز همین‌گونه خواهد بود.
کاهش و بی‌ثباتی بالقوه برخی ارزها در برابر دلار و رکود اقتصادی در روسیه که یک بازار خروجی عمده محسوب می‌شود، همزمان با کندی رشد تجارت جهانی در سال 2015، موجب کاهش صرف هزینه توسط گردشگران خواهد شد. اما در مقابل کاهش قیمت نفت موجب بهبودهای چشمگیر اقتصادی در کشورهای واردکننده نفت در سال 2015 می‌شود؛ به طوری که فشار بر هزینههای زندگی را کاهش خواهد داد، موجب افزایش درآمد خانوارها و درنتیجه هزینه مصرف‌کنندگان خواهد شد و همین‌طور قیمت بلیت هواپیما را کاهش خواهد داد. بنابراین، پیش‌بینی می‌شود در سال‌جاری سفر و گردشگری با آهنگی سریع‌تر از سال گذشته رشد کند. همچنین براساس برآوردها، کل سهم این بخش از تولید ناخالص داخلی تا 7/ 3 درصد افزایش خواهد یافت. به علاوه ظهور مقاصد جدید و فرصت‌های سرمایه‌گذاری ادامه خواهد داشت، زیرا صنعت گردشگری در کشورهای درحال توسعه به‌طور فزاینده درحال مقرون به صرفه شدن است. این رشد، کشورها را وادار خواهد کرد شیوه‌ای هماهنگ را در برنامه‌ریزی و توسعه صنایع و نهادهای دولتی و آموزشی اتخاذ کنند تا این نهادها بتوانند از پتانسیل‌هایشان به‌طور کامل بهره‌برداری کنند. در اینجا گزارش شورای جهانی سفر و گردشگری درمورد تاثیرات سفر و گردشگری بر اقتصاد ایران آورده می‌شود. این شورا برای تدوین گزارش خود در مورد ایران از آمارهای موجود در مرکز حسابهای اقماری گردشگری بهره گرفته است.
سهم گردشگری در تولید ناخالص داخلی
سهم مستقیم سفر و گردشگری منعکس‌کننده فعالیت اقتصادی ایجاد شده توسط هتل‌ها، آژانس‌های مسافرتی، خطوط هواپیمایی و دیگر خدمات حمل و نقل مسافر است. همچنین فعالیت‌هایی مانند خدمات رستوران‌ها و مراکز تفریحی را هم درنظر می‌گیرد. براساس گزارش WTTC، سهم مستقیم سفر و گردشگری در تولید ناخالص داخلی ایران در سال 2014، 237هزار و 121 میلیارد ریال(3/ 2 درصد از کل تولید ناخالص داخلی) بوده است و پیش‌بینی می‌شود در سال 2015 تا 6/ 6 درصد افزایش یابد. ایران در این شاخص آماری جایگاه 135 را به خود اختصاص داده و بعد از کشورهایی همچون لبنان، اردن، سوریه، ترکیه، پاکستان، عمان و عربستان سعودی قرار گرفته است. (جدول 1)
همچنین طبق برآوردها، سهم مستقیم سفر و گردشگری از تولید ناخالص داخلی از سال 2015 تا سال 2025 سالانه 7/ 5 درصد افزایش خواهد یافت و در سال 2025 به 442156 میلیارد ریال (9/ 2 درصد از کل تولید ناخالص داخلی) خواهد رسید. همچنین این گزارش تصریح می‌کند که علاوه‌بر تاثیرات مستقیم گردشگری بر اقتصاد کشورها، این صنعت به‌طور غیرمستقیم نیز بر اقتصاد موثر است. بنابراین سهم کل سفر و گردشگری یعنی جمع سهم مستقیم و سهم غیرمستقیم از تولید ناخالص داخلی سرمایه گذاری، زنجیره عرضه و تاثیرات درآمدی را هم دربرمی‌گیرد. طبق گزارش WTTC، سهم کل سفر و گردشگری ایران از تولید ناخالص داخلی در سال گذشته میلادی، 651 هزار و 511 میلیارد ریال (3/ 6 درصد از تولید ناخالص داخلی) بود و پیش‌بینی می‌شود این سهم در سال 2015 تا 1/ 6 درصد رشد خواهد داشت. به علاوه برآوردها نشان می‌دهد سهم کل سفر و گردشگری سالانه 7/ 5 درصد در ایران رشد خواهد کرد و در سال 2025 به 1182هزار و 450 میلیارد ریال(8/ 7 درصد از تولید ناخالص داخلی) خواهد رسید. (جدول2)
سهم گردشگری از مشاغل
گزارش شورای جهانی سفر و گردشگری نشان می‌دهد در سال گذشته میلادی، توریسم به‌طور مستقیم 413هزار شغل (8/ 1 درصد از کل مشاغل) ایجاد کرد. پیش‌بینی می‌شود این مساله در سال 2015 تا 4/ 4 درصد افزایش یابد و تا سال 2025 با رشد سالانه 3/ 4 درصدی رو به رو شود و به 656هزار شغل (2/ 2 درصد از کل مشاغل) برسد.
همچنین در سال 2014، مجموع مشاغلی که به‌طور مستقیم و غیرمستقیم به حوزه گردشگری مرتبط هستند، 3/ 5 درصد از کل مشاغل (یک میلیون و 223هزار و 500 شغل) بوده است. طبق پیشبینیها، این رقم در سال 2015 تا 1/ 5 درصد رشد خواهد کرد و به یک میلیون و 285هزار و 500 شغل خواهد رسید. سهم کل مشاغل از سفر و گردشگری تا سال 2025 سالانه 1/ 4 درصد افزایش خواهد یافت و به مرز یک میلیون و 913هزار شغل(5/ 6 درصد از کل مشاغل) میرسد.
صادرات گردشگر، صادرات نامرئی
در سال 2014، صادرات گردشگر ایران (یعنی درآمدی که از راه گردشگران ورودی به کشور حاصل شده است) بالغ بر 4/ 24903 میلیارد ریال (1/ 1 درصد از کل صادرات) بوده که با میانگین خاورمیانه، 5/ 3 درصد فاصله دارد. ایران از این حیث در رتبه 172 جهان و ذیل کشورهایی نظیر اردن، ترکیه، لبنان، مصر، عمان، پاکستان و عربستان سعودی قرار گرفته است. (جدول3)
صادرات گردشگر در سال 2015 تا 2/ 3 درصد افزایش خواهد یافت و از 2015 تا 2025 سالانه با رشد 0/ 3 درصدی رو به رو خواهد شد. صادرات گردشگر در سال 2025 به 1/ 34604 میلیاردخواهد رسید؛ این درحالی است که طبق این پیش‌بینی، رشد سالانه ایران کمتر از میانگین جهانی و میانگین خاورمیانه خواهد بود. (جدول4)
سهم سرمایه‌گذاری
در سال گذشته میلادی، سرمایه‌گذاری در بخش سفر و گردشگری در ایران، رقمی بالغ بر 5/ 83603 میلیارد ریال یا 0/ 3 درصد از کل سرمایه‌گذاری بوده است. در این زمینه نیز ایران با میانگین خاورمیانه، 8/ 3درصد فاصله دارد و در میان کشورهای جهان، در رتبه 141 قرار دارد. (جدول5) این گزارش پیش‌بینی می‌کند سرمایه‌گذاری در این بخش در سال 2015 تا 3/ 4 درصد رشد خواهد کرد و طی 10 سال آینده سالانه 5/ 5 درصد افزایش خواهد یافت؛ رقمی که بالاتر از میانگین جهانی رشد سرمایه‌گذاری گردشگری خواهد بود. به این ترتیب برآوردها نشان می‌دهد این رقم در سال 2025 به 149هزار و446 میلیارد ریال (7/ 3 درصد از کل سرمایه‌گذاری) خواهد رسید. (جدول6)
مولفه‌های سفر در ایران
این گزارش همچنین با بررسی مولفه های سفر در ایران، هزینه سفر تفریحی داخلی و محلی را 9/ 92 درصد از سهم مستقیم سفر و گردشگری از تولید ناخالص داخلی ایران (388هزار و433 میلیارد ریال) در سال گذشته میلادی عنوان کرده؛ این در شرایطی است که سهم هزینه سفرهای کاری از تولید ناخالص داخلی 1/ 7 درصد (6/ 29793 میلیارد ریال) بوده است. پیش‌بینی می‌شود هزینه سفرهای تفریحی در سال 2015، 7/ 6 درصد افزایش خواهد یافت و به 414589 میلیارد ریال خواهد رسید. هزینه سفرهای تفریحی سالانه 7/ 5 درصد رشد خواهد کرد و در سال 2025 به 724614 میلیارد ریال خواهد رسید. همچنین، طبق برآوردها، در سال 2015 هزینه سفر کاری تا 5درصد افزایش خواهد یافت و به 4/ 31280میلیارد ریال خواهد رسید. این هزینه تا سال 2025 با رشد سالانه 2/ 6 درصدی رو به رو شده و به مرز 6/ 57015 میلیارد ریال میرسد. سهم مستقیم هزینه سفر داخلی از تولید ناخالص داخلی در سال 2014، 94 درصد بوده است. این در شرایطی است که همان‌طور که گفته شد سهم صادرات گردشگر(یعنی هزینه گردشگران خارجی یا درآمدهای گردشگری بین‌المللی) از تولید ناخالص داخلی 0/ 6 درصد بوده است. پیش‌بینی می‌شود هزینه سفر داخلی در سال 2015 تا 8/ 6 درصد رشد خواهد کرد و به 420هزار و180 میلیارد ریال خواهد رسید. این هزینه با رشد سالانه 9/ 5 درصدی روبه‌رو خواهد شد و در سال 2025 به 747هزار و 26 میلیارد ریال خواهد رسید. (جدول 7)
به گزارش «دنیای اقتصاد»، شورای جهانی سفر و گردشگری یک مرجع جهانی درمورد سهم سفر و گردشگری از مسائل اجتماعی و اقتصادی محسوب می‌شود. این شورا به‌منظور ترغیب رشد پایدار در حوزه سفر و گردشگری با دولت‌ها و نهادهای بین‌المللی در زمینه‌های اشتغال‌زایی، افزایش صادرات و ایجاد رفاه همکاری می‌کند. این شورا مدت 25 سال است که تاثیرات اقتصادی سفر و گردشگری را در نقاط مختلف جهان مورد بررسی قرار می‌دهد.
