اگر یک میلیون امضا جمع شود، سازمان ملل موظف است که تمام توان خود را برای احیای دریاچه ارومیه به کار گیرد.
"رضا کیانیان"«سلام بر همگی! من دریاچه ارومیه هستم، من زنده خواهم ماند، من خواهم ماند. با یک میلیون امضا جهان موظف خواهد شد زندگی را به من بازگرداند. اگر یک میلیون امضا جمع شود، سازمان ملل موظف است که تمام توان خود را برای احیای دریاچه ارومیه به کار گیرد. ثابت کنیم سرزمینمان و آب و خاکمان را دوست داریم. اگر دریاچه مان را نجات دهیم. خودمان را نجات داده ایم.» این چند جمله آغازگر شکل گیری یک کمپین بزرگ ملی برای کمک به نجات دریاچه ارومیه شد. روز ششم مهرماه که رضا کیانیان همین چند جمله را در صفحه اینستاگرامش منتشر کرد، کمتر کسی فکر می کرد که تنها یک ماه بعد او با نشر پست دیگری در اینستاگرام اعلام کند که می خواهد امضاهای جمع آوری شده را به سازمان ملل تحویل دهد.
هنرمندان و کمپین های ملی
موفقیت شگفتی آفرین کمپین «من دریاچه ارومیه هستم» در واقع نتیجه شکل گیری یک نهاد اجتماعی با حضور هنرمندان بود که در چند سال اخیر و در واکنش به بحران های اجتماعی و زیست محیطی پا گرفته است. به بیان دیگر، اسلاف کمپین دریاچه ارومیه در واقع کمپین های ریز و درشت دیگری هستند که به نوبه خود موفقیت های کوچک و بزرگی هم به دست آورده اند. در دو، سه سال اخیر کمپین های متعددی با عناوین مختلف مانند «جلوگیری از تصاحب پول ایران توسط آمریکا»، «اهدای خون در روز جهانی تالاسمی» ، «حمایت از صلح» ، «قانونی دیدن فیلم» ، «حمایت از پاکبان ها» ، «حقیقت یابی فاجعه منا»، «کتاب به جای گل» ، «عکس بدون آرایش» و... با بنیان گذاری هنرمندان شکل گرفت که البته در میان کاربران شبکه های اجتماعی به شهرت رسیدند و تا حدود قابل توجهی نیز مورد استقبال قرار گرفتند.
اما کمپین دریاچه ارومیه به عنوان یک کمپین ملی زیست محیطی که فوریت داشت، با استقبال باورنکردنی ایرانیان در یک بازه زمانی 32 روزه توانست حمایت نزدیک به یک میلیون و 700 هزار ایرانی را جلب کند تا با امضاهای خود خواستار اجماع کمک های جهانی برای نجات دریاچه ارومیه شوند.موفقیت این کمپین نشان داد که حاصل جمع «حضور چهره های محبوب و فرهیخته»، «نگرانی از یک بحران ملی» و «فوریت یک موضوع» می تواند در انسجام بخشی و تجمیع حمایت های ملی، نتایج بسیار چشمگیر و اثربخشی داشته باشد.
تلاش های زیست محیطی هنرمندان
در چهار سال گذشته حضور جامعه هنرمندان ایرانی در حوزه های زیست محیطی و تلاش برای گسترش الگوسازی صحیح زندگی در جهان معاصر گسترش بسیار چشمگیری پیدا کرده است.برگزاری مجدد جشنواره فیلم سبز در دولت کنونی پس از نزدیک به یک دهه توقف این جشنواره یکی از مهم ترین روزنه های تلاش هنرمندان و افزایش حساسیت جامعه هنری به موضوع های زیست محیطی بوده است.از سال 92 به این سو همواره بخش مهمی از تلاش های اجتماعی هنرمندان صرف ایجاد، گسترش و تبلیغ کمپین های زیست محیطی شده است.
برگزاری بیش از 50 نمایشگاه آثار تجسمی در قالب عکس، طراحی، مجسمه و... برگزاری بیش از 20 جشنواره مختلف ادبی و داستانی با موضوع محیط زیست و همچنین تولید آثارنمایشی متعددی در قالب تئاتر، تله فیلم و فیلم سینمایی از مهم ترین دستاوردهای سال های اخیر هنرمندان در حوزه محیط زیست بوده است. اما رویکرد قابل توجه هنرمندان نه صرفا در حوزه های هنری بلکه در حوزه های اجتماعی گل کرده است. آنجا که شکل گیری کمپین های اجتماعی به ویژه در حمایت از محیط زیست در میان جامعه هنری به یک الگوی محبوب تبدیل شد.
خرداد امسال کمپین حمایت از محیط بانان با گستره بسیار بالایی شکل گرفت، پیش از آن و در زمستان سال گذشته کمپین سه شنبه های بدون خودرو با حضور گسترده هنرمندان ایجاد شد، چالش عکس اینستاگرامی در روز درختکاری در اسفند سال 94، حمایت از کمپین باغات پایتخت در اردیبهشت سال 94 و کمپین صدای پای آب در فروردین همان سال از مهم ترین کمپین های حمایتی هنرمندان در حوزه محیط زیست بوده است.همچنین راه اندازی کمپین بحران آب و برگزاری جشنواره فرهنگی-هنری گزارش یک نگرانی از جمله مهم ترین کارهایی بود که هنرمندان در همین راستا و در سال 93 به انجام رساندند. تعیین متولی آب و رسالت فراگیر هنرمندان و اهالی رسانه برای روشنگری و به صدا درآوردن زنگ خطر برای مردم از جمله راهکارهایی بود که در نشست جشنواره فیلم موبایلی «گزارش یک نگرانی» بر آنها تاکید شد.
همبستگی مردم در کمپین بازیگر سرشناس
اصلا صحبت خوش بین بودن من و کافی بودن این تعداد نیست. مهم این است که یک میلیون و 700 هزار نفر خواستار احیای دریاچه ارومیه هستند. باید از این زاویه به آن نگاه کرد. وقتی این تعداد انسان چنین مطالبه ای دارند خوب است. این کمپین همبستگی خیلی خوبی در بین مردم و جوانان ایجاد کرده و این همبستگی تا زمانی که کمپین به پایان عمر اولیه خود برسد، ادامه خواهد داشت.
اما بعد، یک میلیون و 700 هزار نفر سوال کننده از ستاد احیای دریاچه ارومیه وجود دارد و خواهند پرسید تا به حال چه کارهایی برای دریاچه انجام شده و چه کارهایی قرار است انجام شود؟ از این تعداد، 500 هزار نفر هم سوال کننده باشند و خواسته هایشان را طلب کنند، عالی است.این را می دانم که زمانی نه چندان دور این مساله ای خاموش بود و کسی درباره آن حرف نمی زد، اما الان این تعداد از مردم درباره اش حرف می زنند، این اتفاق خوبی است.
البته فقط یک میلیون و 700 هزار امضا برای دریاچه ارومیه است و برای زاینده رود، رود کارون، دریاچه هامون و دریاچه بختگان و... هم کمپین وجود دارد. کمپین دریاچه ارومیه یک مقدار بیشتر سروصدا کرد، اما آنها هم فعالیت می کنند. این کمپین ها یعنی چند میلیون نفر در ایران نسبت به مساله آب حساس هستند و این یک واقعیت انکارناپذیر است. این همه مطلب در فضای مجازی دست به دست می شود، اینکه درباره محیط زیست مطالب بازنشر شود بهتر از بازنشر شوخی های صرفا خنده آور است.
در سال 1345 کارشناسان محیط زیست به ایران هشدار دادند که اگر این روند را ادامه دهید در آینده دچار بی آبی و خشکسالی می شوید. اکنون 50 سال از آن هشدارها می گذرد و همچنان مسوولان به این هشدارها توجهی نمی کنند و هر دوره هم فکر می کنند سدسازی لازمه پیشرفت و توسعه است. این یعنی برنامه ریزان کشور باید با این مسائل جدی برخورد کنند. کانال های تبلیغاتی، اجرایی و قانون گذاری دست مسوولان است و این افراد باید در این زمینه برنامه ریزی کنند. من تاکنون دوبار از رئیس جمهور خواهش کرده ام که برنامه جامع آب را اعلام کنند.
« دنیای سفر » این نوشته را از « دنیای اقتصاد » آورده است. واکاوی، پی گیری، نگارش و آفرینش، شایسته سپاسگزاری است.
