28 مارس 2024 - 15:14
رئیس جامعه هتلداران ایران:

خارجی ها حتی یک ریال هم نیاورده اند

18 اکتبر 2016 - 13:00 dsfr.ir/qh38w

خارجی ها حتی یک ریال هم نیاورده اند
pintapin.com
هتل خورشید مشهد

خبری از سرمایه گذاری برای ساخت هتل در ایران نیست و شرکت های خارجی تنها برای فروش برندهای خود در ازای دریافت درصد از طرف های ایرانی به ایران آمده اند.

"رئیس جامعه هتلداران ایران"

جمشید حمزه زاده، رئیس جامعه هتلداران ایران اعلام کرده است که خبری از سرمایه گذاری برای ساخت هتل در ایران نیست و شرکت های خارجی تنها برای فروش برندهای خود در ازای دریافت درصد از طرف های ایرانی به ایران آمده اند و تاکنون حتی ریالی سرمایه گذاری خارجی برای ساخت و احداث هتل جدید در ایران صورت نگرفته است.

او معتقد است که تکرار مداوم نبود هتل در ایران از زبان مسئولین شانس سرمایه گذاری در هتل سازی ایران را پایین آورده و موجب می شود حتی گردشگران نیز از ترس نبود ظرفیت اقامت در ایران از سفر به کشور خودداری کنند. گفت و گوی او با همشهری درخصوص ضرورت سرمایه گذاری در ساخت هتل و مشکلات هتلدارها در ایران ادامه یافت تا به موضوعات خواندنی رسید.

حمزه زاده گفته است مشخص شدن زمین در شهرهای کشور و معرفی آنها به مسئولین سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری کشور به معنای احداث هتل در کشور نیست و سخنان این چنینی تنها یک شوی تبلیغاتی است.

  • در 2 سال اخیر تمرکز بسیاری بر ساخت و راه اندازی هتل در ایران شده است. آنچه از آن با عنوان نهضت هتل سازی در ایران نام برده شده و به طور مداوم تأکید شده اینکه ایران نیاز به ساخت هتل های جدید دارد. این اظهارات تا چه اندازه درست است؟

در رابطه با احداث هتل در ایران آنچه ما در صنعت هتلداری و هتل سازی ایران به شدت از آن انتقاد داشته و داریم این است که متأسفانه نه تنها در حوزه هتلداری و هتل سازی که در تمام حوزه های دیگر چیزی به عنوان مطالعات نیازسنجی نداریم. مطالعات نیازسنجی به ما خواهد گفت که مثلا در کدام شهرهای کشور چه تعداد هتل نیاز است. از این تعداد نیز چند هتل 5 ستاره، چند هتل 3 ستاره و حتی چند هتل باید 2 ستاره باشند.

همین مطالعات است که مشخص می کند با توجه به سیاست های سازمان میراث فرهنگی و روند توسعه و جذب نیروی انسانی متخصص تا 5 سال آینده به چه تعداد هتل نیاز است. با توجه به مطالعات نیازسنجی است که می توان حتی مشاوره کارشناسی به سرمایه گذاران مایل به احداث هتل داد که متأسفانه در حال حاضر در ایران این مطالعات به مفهوم واقعی انجام نمی شود. در نتیجه در آینده نزدیک در موارد مختلف در امر هتل سازی و هتلداری به شدت آسیب خواهیم دید و مشکلات به زودی خود را نمایان می کنند.

اگر بخواهم مثال این آسیب ها را بگویم، در شهری مانند مشهد مقدس همین حالا هم نسبت ظرفیت اقامتی و تعداد هتل ها با مسافران این شهر همخوانی ندارد. هتل های مشهد 2 سال است که به شدت با کاهش مسافر رو به رو است. 180 هتل در مشهد وجود دارد که ضریب اشغال آنها در 2 سال گذشته هر سال پایین آمده است. البته در کل کشور نیز ضریب اشغال هتل ها کاهش داشته است.

شما حساب کنید که با توجه به هتل های موجود در مشهد و ضریب اشغال پایین آنها، نزدیک 200 هتل و هتل آپارتمان نیز در این شهر در حال احداث است. حتی اگر تا 5 سال آینده 100 هتل و هتل آپارتمان هم در این شهر افتتاح شود، خب چه اتفاقی می افتد؟ مسافر این هتل ها و هتل آپارتمان ها از کجا می خواهد تأمین شود؟

  • یعنی در مشهد چیزی حدود 400 هتل و هتل آپارتمان در آینده نزدیک خواهیم داشت؟

بله! مشهد در حال حاضر به دلیل آنکه تمامی کشورهای اسلامی همسایه ایران ازجمله عراق و سوریه و مصر ناامن هستند در بهترین شرایط خود قرار دارد و بسیاری از مسافران آن کشورها به سمت ایران آمده اند ولی فردا که امنیت به آن کشورها بازگردد درصدی از همین مسافران به سمت همان مقاصد می روند. تازه همین حالا هم که مشهد با وضعیت خوبی مواجه است باز هم هتل های این شهر با کمبود مسافر روبه رو هستند.

  • ظرفیت اشغال هتل های مشهد در طول سال چقدر است؟

زیر 50 درصد.

  • یعنی در طول سال 50 درصد هتل های مشهد خالی است؟

بله. البته زمانی هست که مثلا همایشی در مشهد یا همین تهران برگزار می شود و 10روز تمام هتل ها پر می شود و بعد صدای همه درمی آید که هتل در ایران پیدا نمی شود درحالی که این نگاه از نظر اقتصادی صحیح نیست. در نگاه اقتصادی می گویند در تهران یا مشهد میانگین ضریب اشغال هتل ها در طول سال چقدر است.

اینکه حالا 2 تا همایش برگزار شده و چند مسافر آمده و هتل در یک شهر جا ندارد، به این مفهوم نیست که واقعا هتل در ایران وجود ندارد. در تمام دنیا میانگین سالانه اشغال هتل ها را می گیرند و براساس آن برنامه ریزی می کنند و به سرمایه گذاران برای ساخت هتل جدید مشاوره می دهند.

در ایران متأسفانه فقط همان لحظه را می بینیم. وقتی هتل ها خالی است و هتلدارها با 50 یا 60درصد تخفیف هم التماس می کنند و مسافر ندارند، صدای هیچ کس درنمی آید که البته بیشتر از 10 ماه سال است که همین وضعیت در هتل های ایران وجود دارد ولی وقتی 2 ماه آن هم تنها در برخی شهرها وضعیت سفر به گونه ای است که اتاق پیدا نمی شود، آن وقت صدای همه درمی آید که هتل در ایران نداریم. به همین دلیل به لحاظ اقتصادی می گویم که باید در هتل سازی مطالعات نیازسنجی دقیق وجود داشته باشد.

در تهران واقعا هتل خوب و استاندارد کم است و این شهر حداقل 15هتل 5 ستاره خوب می خواهد. پس در وهله نخست متولیان باید سرمایه گذاران را جهت دهی کنند که به جای ساخت هتل در مشهد در تهران هتل بسازند. مطالعات نیازسنجی همین کار را انجام می دهد.

تسهیلات هم باید به شهرهایی داده شود که نیاز 100درصد به احداث هتل دارند. برخی شهرها مانند تهران و اصفهان نیاز 100درصدی به هتل های خوب دارند اما در برخی شهرها مانند کرمان که یک هتل 5 ستاره دارد و آن هم همیشه خالی است، ایجاد یک هتل 5 ستاره دیگر در کنار آن توجیه ندارد. هتل باید جایی ساخته شود که بازار 5 یا 10ساله خود را پیدا کرده باشد.

در ایران اما برعکس است، به جای آنکه بازار را فراهم کنیم اول هتل می سازیم و نتیجه آن می شود که همه متضرر می شوند. به همین خاطر است که باید به مطالعات نیازسنجی در ایران توجه شود و مدام گفته نشود که ایران مشکل هتل دارد. مطالعات نیازسنجی به صورت تفکیک شده می گوید که کدام شهرها نیاز به هتل دارند و در کدام شهرها نباید هتل سازی انجام شود.

  • می گویید نهضت هتل سازی که در ایران آغاز شده فاقد مطالعات نیازسنجی است؟

بله، دقیقا همین است. سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری البته مدعی داشتن مطالعات نیازسنجی است. اما به اعتقاد بنده روندی که وجود دارد منطبق با مطالعات نیازسنجی نیست.

  • چطور چنین چیزی ممکن است؟

همین که در مورد مشهد عرض کردم. اگر مطالعات نیازسنجی وجود داشت الان دیگر نمی آمدند مجوز ساخت هتل در آن شهر بدهند و اندکی مدارا می کردند؛ مثلا در شهری مانند کلیبر که کشش مسافرت ندارد، ایجاد هتل 4و 5 ستاره مفهوم ندارد. درواقع هتل 5ستاره تعریف دارد. حداقل 200کارمند می خواهد. درحالی که اگر چنین هتلی در کلیبر ساخته شود در طول سال شاید 200مسافر هم آنجا نرود.

  • خب این هتل چگونه می خواهد خود را مدیریت کند؟ به همین خاطر می گویم اینها نیازسنجی نشده است. البته سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری مدعی است که نیازسنجی شده است، ولی من می گویم به مفهوم واقعی این اتفاق نیفتاده که اگر افتاده بود باید خود را نشان می داد. باید به سرمایه گذار گفت که کجا امکان ساخت هتل وجود دارد. الان در تهران نیاز بسیاری به وجود هتل 5 ستاره است. چند هتل 5 ستاره در همین تهران وجود دارد؟

تهران شهری است که از همه بیشتر به هتل نیاز دارد اما چرا هتل ساخته نمی شود؟ چون گران تمام می شود. می دانید زمین در تهران متری چند است؟ طبق قانون، سازمان ملی زمین و مسکن و شهرداری ها موظف هستند زمین را به نرخ تمام شده با حداکثر تخفیف به متقاضیان ساخت هتل بدهند. چرا در تهران این اتفاق نمی افتد؟ بنابراین باید تمام تمرکز خود را برای ساخت هتل در شهرهایی بگذاریم که واقعا نیاز به هتل دارند. نهضت هتل سازی هم باید در عمل خود را نشان بدهد. هتلدارها معتقدند این نهضت باید با داشتن مطالعات نیازسنجی همراه شود و در عمل خود را نشان بدهد.

آنچه تاکنون ما متوجه شده ایم نهضت هتل سازی در ایران چندان خود را نشان نداده و برندهای خارجی مثل آکور که به ایران آمده اند به دنبال سرمایه گذاری در صنعت هتلداری و هتل سازی ایران نیستند و بیشتر به دنبال فروش برند خود در ایران هستند؛ یعنی سرمایه به ایران نمی آورند، فقط می گویند تکنولوژی و دانش می فروشیم و در ازای آن از بابت فروش هتل درصد می گیریم. تا الان هم اینگونه جلو آمده اند.

  • اما به صورت مداوم اعلام می شود که سرمایه گذاران خارجی در ایران هتل می سازند.

خیر، اینگونه نیست. تا الان هم برای این کار نیامده اند.

  • آکور گفته بود تصمیم دارد 100هتل در ایران بسازد.

خیر اینگونه نیست. 100هتل رقم کمی نیست. دردولت قبل هم می گفتند به قدری هتل در ایران بسازیم که نتوانید بشمارید. حالا حکایت اینهاست. من فکر می کنم اشتباه شده است. شاید آکور به دنبال توسعه برند خود در ایران روی 100هتل است؛ یعنی به مجموعه های هتلی می گوید برند آکور را به شما می دهم و از بابتش از فروش یا سود هتل 2تا 5درصد می گیرم.

  • پس این عرب ها و ترکیه ای ها و آلمانی ها که به ایران آمده اند برای چه کاری است؟

دنبال برندفروشی آمده اند. آکور آمده فرودگاه امام 2 هتل را گرفته و حتی یک ریال هم تاکنون سرمایه گذاری نکرده است و فقط درصد می برد.

  • درصد آنها مشخص است؟

اینها محرمانه می ماند و اعلام نمی شود. ما هم دقیقا نمی دانیم. مثلا در تبریز هتل کایا افتتاح شد ولی یک ریال سرمایه گذاری خارجی نشده است. در حقیقت فقط برند خود را به ایران داده و درصدش را از این بابت می گیرد. مالک این برند هم یک ایرانی مقیم ترکیه است نه اینکه ترکیه ای ها آمده و سرمایه گذاری کرده و هتل کایا را ساخته باشند. اینها آمده اند و برندشان را داده اند.

برند هم زمانی معنا و مفهوم پیدا می کند که باعث افزایش ضریب اشغال و درآمد هتل شود. آکور نام برند خود را بر هتل فرودگاه امام خمینی گذاشته است ولی در عمل این هتل افزایش ضریب اشغال پیدا نکرده خب این برند به چه دردی می خورد؟ اینها معمولا در تمام دنیا به برند فروشی توجه دارند. آکور هم اینگونه است. مثل همین غذاخوری ها که می بینید هر کجای ایران سفر کنید برند آنها وجود دارد. در حقیقت این محصول، برند خود را فروخته است. نرفته رستوران را از صفر تا صد بسازد. فقط تابلوی خودش را داده است و درصد می برد.

  • پیش از برگزاری همایش بین المللی سرمایه گذاری در صنعت گردشگری، معاون سرمایه گذاری سازمان میراث فرهنگی خبر داد که بیش از 160هتل در دست احداث است. این آمارها واقعی است؟

اعلام این موضوع اشتباه است و شفاف بیان نمی شود. اینها کاری که کرده اند نامه زده اند به شهرداران و فرمانداری ها و استاندارها که به دنبال سرمایه گذاری هستند. مثلا شهردار تبریز 10زمین مشخص کرده است برای ساخت هتل و بعد معرفی کرده به این دوستان که این زمین ها وجود دارند. جمع کل اینها شده است چندین زمین برای سرمایه گذاری. این اقدام مفهومش این نیست که هتل احداث می شود. در حقیقت اینها به دنبال یافتن سرمایه گذار هستند و تنها زمین هتل ها مشخص است.

  • اینکه گفته شود تا پایان سال این میزان هتل در دست احداث است شوی تبلیغاتی است؟

بله معتقدم بیشتر تبلیغاتی است.

  • تبلیغات اینچنینی چه تأثیری بر صنعت موجود هتلداری و هتل سازی ایران دارد؟ اینکه مدام گفته شود آلمانی ها و ترک ها و... برای ساخت هتل به ایران آمده اند چه تأثیری در این صنعت دارد؟

تا زمانی که زیاده روی نشود این تبلیغات تأثیر مثبت دارد اما اگر بیش از حد تکرار شود و بعد از 2سال مشخص شود اتفاقی نیفتاده است آن وقت همه دلسرد می شوند. حتی سرمایه گذاری که واقعا تصمیم داشته برای ساخت هتل به ایران بیاید هم بعد که ببیند 2سال گذشته و آنچه گفته شده اتفاق نیفتاده ممکن است برای همیشه پشیمان شود. چون می گوید حتما ساخت هتل در ایران توجیه اقتصادی کافی نداشته است که هتل سازهای خارجی اقدام به ساخت و احداث هتل نکرده اند.

  • وضعیت کنونی هتلداری و هتل سازی با سرمایه داخلی چگونه است؟

خیلی از برج سازها و سرمایه گذاران، علاقه مند به ورود به هتل سازی هستند ولی چون هنوز مشکلات زیربنایی وجود دارد که حل نشده باقیمانده، موانع بزرگ برای ورود آنها به هتل سازی همچنان وجود دارد.

  • معتقدید هتلداری و هتل سازی در شرایط فعلی زیانده است؟

نسبت به سرمایه ای که برای احداث آن هزینه می شود توجیه ندارد؛ البته در تمام ایران هم اینگونه نیست. در برخی شهرها سودده است و در برخی شهرها توجیه ندارد. نمی توانیم بگوییم در ایران زیانده است، باید نسبت به مناطق کشور قضاوت کنیم.

  • در شهری مانند اصفهان به صورت مداوم اعلام می شود هتل خالی نیست آیا این واقعیت دارد؟

خیر! در طول سال اینگونه نیست فقط در پیک سفر این اتفاق می افتد چون سفر در ایران فصلی است اما هیچ گاه نداشتیم که یک هتل در طول سال پر باشد.

  • تا چه اندازه با ورود سرمایه گذار برای ساخت هتل، موافق هستید؟

درصورتی که خارجی ها سرمایه به ایران بیاورند و در کنارش با ایرانی ها مشارکت کنند اتفاق خیلی خوبی است ولی اینکه بیایند و به دنبال این باشند که چیزی از ایران بگیرند و ببرند، خیر. فعلا بیشتر اهداف خارجی ها بر برندفروشی استوار بوده تا احداث هتل در ایران.

  • در سال های اخیر به صورت مداوم شنیده ایم که همه هتل های ایران پر هستند و خارجی ها به دلیل نبود هتل تورهایشان به ایران را کنسل می کنند.

پیک سفر ما برای خارجی ها مهرماه و اردیبهشت ماه است. در مهرماه برای تهران و اصفهان این مشکل وجود دارد. اینکه بگوییم ایران این مشکل را دارد، کم لطفی در حق هتل هایی است که خالی از مسافر هستند. مسئولین باید به تفکیک صحبت کنند؛ مثلا بگویند که در مهرماه فقط هتل های 4و 5ستاره در اصفهان جا ندارند. در اصفهان دیده ام که همه ترجیح می دهند بروند هتل عباسی، درحالی که هتل های خالی و مشابه نیز در اصفهان در همان پیک سفر خالی هستند. بنابراین اگر یک شهر یا یک هتل مبنای قضاوت قرار بگیرد اشتباه بزرگی است.

  • بحث هایی که در مورد نبود هتل در ایران گفته می شود تبعات ندارد؟

این بحث ها موجب می شود خیلی از گردشگرانی که می خواهند به ایران سفر کنند فکر کنند واقعا هتل های کشور پر هستند و جایی برای اقامت وجود ندارد و از مسافرت پشیمان شوند. این حرف ها همچنین باعث می شود همین سازمان های مسئول، مثل سازمان امور مالیاتی کشور، با نگاه سختگیرانه، مالیات هتل ها را علی الراس ببندند چون فکر می کنند واقعا هتل های ایران در طول سال پر هستند.

باید براساس یک مکانیسم آماری سخن بگوییم. اگر مبنای آماری وجود داشت دیگر این مشکلات پیش نمی آمد. آن وقت می توانستید ببینید در تبریز و اصفهان و تهران چه خبر است. نظام جامع آماری باید ایجاد شود. هنوز متأسفانه این نظام که مبنای همه برنامه ریزی هاست در کشور وجود ندارد.

  • در بحث هتل سازی آیا رانت ها یا سوءاستفاده هایی وجود دارد؛ مثلا یک سرمایه گذار زمین برای ایجاد هتل بگیرد و بخش هایی از آن را تفکیک کند و بفروشد؟

این اتفاق شدنی نیست چون هتل تعریف دارد. وقتی زمین برای هتل گرفته شود به عنوان کاربری هتل ثبت شده است و تغییر کاربری امکانپذیر نیست. قانون مصوب مجلس در این مورد وجود دارد. حتی برای تغییر کاربری نیز فردی که زمین برای ایجاد هتل گرفته است درصورت آنکه بخواهد تغییر کاربری بدهد باید تمامی خسارت و مبلغ زمین را بپردازد.

بنابراین قانون راه این سوءاستفاده ها را بسته است و اجازه این کار را نمی دهد. اگر هم چنین اتفاقی افتاده باشد فردی که اینکار را کرده مجرم است.

  • موضوع دلالی اتاق هتل ها چیست؛ اینکه مثلا اتاق هتل ها را پیش از پیک سفر خریداری می کنند تا در فصل سفر به قیمت بالاتر بفروشند؟

این البته نامش دلالی نیست. در تمام دنیا این کار توسط آژانس های گردشگری مرسوم است و تعدادی اتاق را از مدت ها پیش برای تورها می گیرند.

  • این اتفاق دلالی نیست؟

اگر شخص بگیرد دلالی است ولی اگر آژانس بگیرد دلالی نیست چون آژانس تا اتاق نگیرد اصلا نمی تواند تور خود را بفروشد. حالا اگر آژانس بیاید اتاقی را که گرفته بیشتر از نرخ مصوب بفروشد بله کارش دلالی و خلاف قانون است.

  • این اتفاق در هتل های ایران می افتد؟

به ندرت. آژانس ها معمولا نرخ مصوب را رعایت می کنند.

  • چه میزان سرمایه برای احداث هتل 4یا 5ستاره لازم است؟

ساخت و تکمیل هر اتاق در یک هتل لوکس و 5ستاره یک میلیارد تومان هزینه دارد، البته به غیراز زمین؛ یعنی اگر یک هتل 200اتاق دارد باید 200میلیارد تومان هزینه کند تا هتلش تکمیل شود.

  • برای یک هتل 100 میلیارد تومانی دولت چقدر باید تسهیلات بدهد؟

به غیراز زمین براساس قانون، دولت باید 70درصد را پس از 20تا 30درصد پیشرفت فیزیکی کار به صورت وام به سرمایه گذار بدهد. البته الان تقاضا برای هتل زیاد و سرمایه دولت محدود است. اینگونه نیست که هر شخصی بخواهد هتل بسازد تسهیلات بگیرد.

  • به ازای این تسهیلات بهره هم گرفته می شود؟

بله، الان کمترین بهره از محل صندوق توسعه ملی با 16درصد است. حتی برخی بهره های بانکی تا 32درصد هم متغیر است. درصورتی که الان انتظار داریم بهره بانک ها که پایین آمده است بهره تسهیلات مرتبط با هتل سازی نیز پایین بیاید.

  • مهم ترین موانع برسر راه سرمایه گذاران داخلی و خارجی برای ورود به عرصه هتلداری و هتل سازی که نیاز به ورود مجلس یا دولت دارد، کدام است؟

یکی همین بحث معافیت 100درصدی مالیاتی و معافیت تجهیزات گمرکی است؛ مثلا آسانسوری که مورد نیاز یک هتل 20طبقه است یا موکت مخصوص برای یک هتل 5ستاره که ضد آتش و ضد آلرژی است در ایران وجود ندارد و باید از خارج کشور وارد شود.

در وسایل چوبی الان ایران بهتر است؛ حتی کایاک در تبریز وسایل چوبی اش را از تبریز خریداری کرده است چون می داند که کیفیت وسایل چوبی ایران بهتر از ترکیه و حتی 50درصد ارزان تر از آن کشور است. تجهیزات هتلی تنها 10درصد از کل تجهیزات هتل است که گمرک برای آنها تعرفه 100درصدی به عنوان کالای لوکس بسته است.

موضوع دیگر این است که متولیان ما به شدت از هتل های موجود غافلند و افکارشان فقط بر احداث هتل جدید متمرکز است، درحالی که در دنیا می گویند اول بیاییم هتل های موجود را سامان بدهیم که تسهیلات مورد نیاز آنها یک دهم تسهیلاتی است که برای ساخت هتل لازم است.

بازدهی آنها نیز بیشتر است چون شش ماهه می توان آنها را به چرخه بهره برداری جدید وارد کرد و ساماندهی شان پول بسیار کمی می خواهد. متأسفانه در این مورد توجه چندانی در ایران نمی شود.

« دنیای سفر » این نوشته را از « روزنامه همشهری » آورده است. واکاوی، پی گیری، نگارش و آفرینش، شایسته سپاسگزاری است.
1