گردشگری دریایی و ساحلی، یکی از مهم ترین، جذاب ترین و سودآورترین حوزه های گردشگری در جهان است.
بالا بردن سطح آگاهی و شناخت مردم از فضاها و امکانات مسافرت دریایی و عزم و حمایت دولت در رونق صنعت گردشگری کشور و اعطای تسهیلات به افراد جامعه برای استفاده از کشتی های مسافرتی، هتل و امکانات تفریحی دریایی گامی مهم در این حوزه تلقی می شود.
گردشگری دریایی و ساحلی، یکی از مهم ترین، جذاب ترین و سودآورترین حوزه های گردشگری در جهان است. در بیشتر کشورهای دنیا توجه به تورهای دریایی، حمل نقل دریایی، ورزش و تفریحات آبی، غواصی و سایر سرگرمی های مرتبط با ساحل و فراساحل در صدر برنامه های گردشگری قرار دارد؛ مالزی برای ایجاد گردشگری پایدار در این کشور پارک های دریائی در جزایر تیکا را گسترش می دهد. کشور اندونزی نیز با استفاده از شیوه های سنتی و مدرن گردشگری دریائی را روز به روز توسعه می دهد.
در سال 2013 بیش از 20 میلیون نفر با درآمدی معادل 34 میلیارد دلار در جهان سفر دریایی داشته اند؛ و در این میان استرالیا به عنوان یکی از اصلی ترین مقاصد گردشگری دریایی جهان در سال 2012 توانسته 2.5 میلیارد دلار تنها از گردشگری دریایی خود درآمد کسب کند.
کشورمان ایران با دارا بودن بیش از 5 هزار و 800 کیلومتر نوار ساحلی در شمال و جنوب ، وجود سواحل متنوع و ماسه ای، بندر های تاریخی، جنگل حرا، زیستگاه پرندگان و زیستگاه گاندو، اسکله های تفریحی، لنج سواری با لنج های خاطره دار، وجود جلبک های دریایی خاص، دلفین ها و لاکپشت ها و ... موج سواری در تنها بندر اقیانوسی ایران، همچنین وجود مدرن ترین تفریحات دریایی و آبی در کیش و قشم سواحل ایران را خاص کرده است. اما؛ با تمامی این پتانسیل ها هنوز نوزاد است، چرا که کشورهای حوزه خلیج فارس با داشتن سهم کمی از دریای فارس امروزه، رقیب جدی کشورمان در گردشگری دریایی شده اند به طوری که امارات طی دوره ای هفت ساله در سال 2012 توانسته حدود 600 هزار گردشگر دریایی را صرفا از طریق پهلو گرفتن کروزهای مسافری پذیرایی کند؛ کشور عمان با حذف تشریفات دریافت روادید برای گردشگرانی که از طریق دریا وارد خاک این کشور می شوند، تسهیلات فراهم کرده است و رقیبی دیگر به شمار می رود و در هر ماه شاهد توقف کروز های قاره پیما در بنادر کشورهای همسایه مستقیم.
با وجود اینکه گفته می شود سالانه حدود 12 میلیون نفر سفر دریایی در کشورمان انجام می پذیرد، ولی تقریبا اغلب آن ها به قصد خرید از بازارهای مناطق آزاد قشم و کیش است و این فرصت بسیار خوبی است که می توانیم از آن در رونق گردشگری دریایی استفاده بهینه کرد. در ساحل بندرعباس کمتر تور یا شناور گردشگری دریایی مورد توجه است درصورتی که در دوبی با اندک تغییراتی در شناورهای سنتی لنج، آنها را به لنج های گردشگری دریایی تبدیل کرده و گردشگران دریایی طی 2 ساعت گشت دریایی در آب های ساحل دوبی و صرف شام در عرشه کشتی خاطره خوشی را از سفر به همراه می برند. این سفر به ازای هر نفر بین 200 الی 300 درهم برای اقتصاد آن کشور ارزآوری و درآمدزایی دارد و با توقف کروزها برای مدت یک یا دو روز در بندر کشورهای همسایه بین 2 تا 6 هزار گردشگز را وارد آن منطقه می کنند.
اگر کشورمان در ورود به برخی صنایع دریایی پیچیده مزیت کمتری دارد، ولی در توریسم دریایی دارای مزیت مطلق است که باید با ارتقای فرهنگ دریایی در میان مردم و نیز حمایت از سرمایه گذاری بخش خصوصی فعال در این زمینه، توسعه و رونق بیشتری به وجود آید. وجود برخی از تورهای دریایی گردشگری در جزیره کیش و استقبال بسیار چشمگیر مردم از آنها، لزوم توسعه این صنعت را در سایر شهرهای ساحلی کشورمان توجیه پذیرتر می کند.
فرهنگ سازی می تواند نقش مهمی در این زمینه ایفا کند، چرا که فرهنگ مسافرت دریایی در ایران جز برای افراد ساحل نشین و بومی که در نزدیک دریاها هستند و بین جزایر تردد می کنند شناخته شده نیست. بالا بردن سطح آگاهی و شناخت مردم از فضاها و امکانات مسافرت دریایی و عزم و حمایت دولت در رونق صنعت گردشگری کشور و اعطای تسهیلات به افراد جامعه برای استفاده از کشتی های مسافرتی، هتل و امکانات تفریحی دریایی گامی مهم در این حوزه تلقی می شود.
در سال های گذشته نیز شناور تفریحی" میرزا کوچک خان"در دریای خزر وارد عرصه گردشگری دریایی شد. با حمایت از فعالان و تشویق سرمایه گذاری می توان تور های دریایی در کناره شهرهای شمالی به مدت یک هفته طراحی کرد و تمامی گردشگران ایرانی و خارجی را با هزینه ای مناسب به بازدید از شهر های شمال ایران سوق داد و نیز اوقات فراغت گردشگران را در شمال کشور با برنامه های متنوع دریایی غنی کرد. همینطور می توان این تور را به کشور های شمال دریای خزر هم سوق داد و از این رو درآمد ازری همراه با برگزاری توری شگفت انگیز برای کشور به ارمغان آورد.
پهلو گیری کروزهای مسافری و قاره پیما. در تمامی بنادر های شناخته شده جهان بیش از یک جاذبه منحصربه فرد درآمد زایی قابل توجهی را نیز نصیب ساکنان آن منطقه، دولت و سرمایه گذاران کرده است. پیشنهاد می شود، متولیان امر با فراهم نمودن زیر ساخت ها و دعوت از شرکت بزرگ کروز زمینه پهلوگیری این کروزها را در بنادر جنوبی ایران فراهم کنیم و برای مسافران آنها تور های یک روزه یا دو روزه بازدید از شیراز، اصفهان و بوشهر را پیشنهاد دهیم.
در کیش وجود مارینا نمونه کوچکی از یک طرح بزرگ و اجرا شده در تمام بنادر بزرگ است. می توان در نقاط مختلف بنادر جنوبی و سواحل جنوبی و شمالی کیش، توقفگاه ها و اسکله های تفریحی برای قایق های خصوصی و کوچک ار فراهم کنیم. فراهم نمودن اسکله و سالن های پذیرش و انتظار و راه اندازی خطوط کشتی های تفریحی از چابهار تا اروند می تواند تورهای یک هفته و ده روزه ای را برای علاقه مندان فراهم کند که در چند روز سفر تفریحی دریافتی با چندین قومیت و آداب و رسوم آشنا می شوند.
