بر اساس تفاهم نامه همکاری بین صندوق احیا و سرمایه گذاران چینی قرار است 20 بنا در مسیر جاده ابریشم برای امکان سنجی و مطالعات ابتدایی با هدف بهره برداری نهایی به سرمایه گذاران چینی معرفی شوند.
در حالی که فعالان و علاقه مندان به میراث تاریخی و فرهنگی کشور از واگذاری خارج از مزایده 20 بنای تاریخی در جاده ابریشم به سرمایه گذاران چینی ابراز نگرانی می کنند، مسئولان سازمان میراث فرهنگی اطمینان می دهند که این بناها بر اساس ضوابط واگذار و بر روند مرمت و بهره برداری از آنها نظارت کامل خواهد شد.
هفته گذشته رئیس صندوق احیا و بهره برداری از اماکن تاریخی و فرهنگی از امضای تفاهم نامه همکاری بین این صندوق و سرمایه گذاران چینی برای مرمت، احیا و بهره برداری از 20 بنای تاریخی خبر داد که بر اساس آن قرار است 20 بنا در مسیر جاده ابریشم برای امکان سنجی و مطالعات ابتدایی با هدف بهره برداری نهایی به سرمایه گذاران چینی معرفی شوند.
اما در بدو انتشار این خبر، برخی از فعالان و علاقه مندان به میراث فرهنگی به آن واکنش نشان دادند و از واگذاری این بناها به چینی ها انتقاد کردند. آنها از واگذاری خارج از مزایده این بناها به چینی ها انتقاد می کنند و با اشاره به سابقه بد چینی ها در ذهن ایرانی ها که ناشی از فعالیت های تجاری انحصارگرایانه و کالاهای نامرغوب آنهاست، در حسن نیت چینی ها در حفظ و احیای میراث ما تردید می کنند و بر این باورند که واگذاری این بناها به تخریب بیشترشان منجر خواهد شد.
واگذاری قانونی است
با این همه، محمدرضا پوینده، مدیرعامل صندوق احیا از زیرمجموعه های سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری با بیان این که این بناها قانونی است، به جام جم می گوید: واگذاری خارج از مزایده بناهای تاریخی در اساسنامه صندوق احیا پیش بینی شده تا در صورت اعلام آمادگی و توانمندی سرمایه گذاران، این بناها با تفاهم و خارج از مزایده واگذار شود. البته این امکان فقط به سرمایه گذاران خارجی محدود نیست و شرکت های داخلی در صورت توانمندی می توانند درخواست دهند.
او در این باره به نمونه واگذاری خارج از مزایده 28 بنای تاریخی بافت تاریخی شیراز به شهرداری این شهر به مدت 22 سال و به مبلغ 50 میلیارد تومان اشاره می کند.
چرا چین؟
پوینده در پاسخ به این سوال که چرا چین برای سرمایه گذاری در احیای بنای تاریخی ایران علاقه نشان داده است، می گوید: ما با کشورهای مختلفی از جمله اسپانیا و سوئیس برای سرمایه گذاری در این زمینه در حال مذاکره هستیم. مذاکرات ما با شرکت اوراسیا و شرکای ایرانی اش از اردیبهشت ماه آغاز شده و هنوز به مرحله اجرا نرسیده است.
وی به روند رو به رشد ورود گردشگران چینی به ایران اشاره می کند و می افزاید: کشور چین با برخورداری از جمعیت زیاد، بیشترین گردشگر خروجی در دنیا را دارد که هم دولت ها و هم سرمایه گذاران چینی متناسب با این خروجی در کشور ها سرمایه گذاری می کنند. به گفته او، طرف چینی در مذاکرات خود با صندوق احیا ابراز تمایل کرده تا در مسیر جاده ابریشم از طریق احیای بناهای تاریخی اقدام به ایجاد بوتیک هتل ها و مراکز گردشگری متعددی کند.
سابقه مرمتی ندارد؟
پوینده با بیان این که این 20 بنای تاریخی هنوز مشخص نشده اند، می افزاید: شرکت چینی تنها برای بهره برداری این تعداد بنای تاریخی در ایران اعلام آمادگی کرده است. ما باید در شش ماه آینده با امکان سنجی و نیازسنجی، شهرها و بناها را مشخص کنیم و به شرکت اوراسیا اطلاعات بدهیم تا آنها هم بررسی های میدانی خود را انجام دهند و کار شروع شود.
رئیس صندوق احیا با تأکید بر این که فرآیند واگذاری این بناهای تاریخی به شرکت چینی دقیقا مطابق رئوس تعیین شده است و خارج از مزایده بودن این واگذاری باعث تغییر شرایط نمی شود، در پاسخ به این که شرکت اوراسیا سابقه مرمتی ندارد عنوان می کند: این شرکت تصمیم گرفته در حوزه گردشگری ایران سرمایه گذاری کند و از آنجا که طرح مرمت را مشاور داخلی تهیه می کند و مرمت هم با همکاری پیمانکار داخلی انجام می شود، الزامی به داشتن پیشینه مرمتی نیست.
نگرانی از رعایت نشدن دغدغه های میراثی
از سوی دیگر، رئیس مرکز احیا و توانمندسازی اماکن تاریخی با استقبال از ورود سرمایه گذاران خارجی به موضوع احیا و مرمت بناهای تاریخی می گوید: با توجه به تعداد زیاد بناهای تاریخی در کشور و باقی ماندن دریای بی کرانی از کار، ورود هر سرمایه گذار به این عرصه فرصتی است که می تواند به حفظ و احیای میراث فرهنگی ما کمک کند.
با این همه، علی اصغر بدری معتقد است حضور سرمایه گذاران خارجی در این عرصه نقاط قوت و ضعف خود را دارد و البته در شرایط برابر اولویت با سرمایه گذاران داخلی است.
به گفته او، مرمت و احیا از نقاط قوت حضور این سرمایه گذاران به شمار می آید که اگر استانداردهای بین المللی را در زمینه مرمت، احیا و بهره برداری از بنا رعایت کنند برای همه قابل قبول است. او با بیان این که اروپایی ها در رعایت این استانداردها شهرت بهتری نسبت به چینی ها دارند، می افزاید: معمولا این سرمایه گذاران به ابعاد اقتصادی نگاه می کنند و دغدغه های ما درباره میراث فرهنگی کشورمان برای آنها محلی از اعراب ندارد. بدری این موضوع را از نقاط ضعف حضور سرمایه گذاران چینی در ایران می خواند و می گوید: تنها نگرانی ما این است که چینی ها به ملاحظات ما توجه نکنند. اما نباید فراموش کرد سرمایه گذار چه داخلی و چه خارجی باشد باید بر روند کار او نظارت صورت گیرد.
به گفته بدری، مهم ترین مسأله وجود سیستم نظارتی مستمر در مراحل مختلف است، از تهیه طرح مرمتی گرفته تا اجرای آن و تجهیز و بهره برداری از بنا تا با رعایت ضوابط و کنوانسیون های بین المللی انجام شود.
« دنیای سفر » این نوشته را از « جام جم آنلاین » آورده است. واکاوی، پی گیری، نگارش و آفرینش، شایسته سپاسگزاری است.