19 مارس 2024 - 14:43

تراکم سفر، محصول تراکم تعطیلات

24 سپتامبر 2016 - 12:00 dsfr.ir/hd12w

تراکم سفر، محصول تراکم تعطیلات
میثم رودکی
میدان امام علی اصفهان

موانع زیادی در مسیر تحقق تعطیلی دو روزه آخر هفته وجود دارد که در صورت پیگیری و عزم و اراده نمایندگان مجلس و دیگر مسوولان ذی ربط غیرممکن نخواهد بود.

روزهای پایانی شهریورماه هر سال مصادف است با موج پایانی سفرهای تابستانی خانواده ها در ایران. در واقع با فرا رسیدن مهر ماه و آغاز سال تحصیلی، فرصت و فراغت کافی برای سفر از دست می رود و خانواده ها برای بهره بردن از اندک زمان باقی مانده به تکاپو افتاده و با وجود تمامی مشکلات و مسائلی که سفر در این ایام با خود به همراه دارد، رنج آن را به جان خریده و از آخرین فرصت باقی مانده به منظور اندوختن لذت سفر برای نیمه دوم سال استفاده می کنند. این احساس که با پایان فصل تابستان و به دنبال آن در نیمه دوم سال، فرصت کافی و مغتنمی برای دور شدن از فضای زندگی روزمره وجود ندارد، افراد را برای رفتن به سفر در این روزها ترغیب کرده و عوارض ناشی از سفرهای متراکم را یک بار دیگر بر دوش طبیعت، مردم و جاده ها می اندازد؛ زندگی عادی جوامع محلی را مختل می کند و علاوه بر افزایش اتلاف مصرف انرژی به دلیل ترافیک های طولانی، احتمال تصادفات و حوادث جاده ای را نیز افزایش می دهد.

نماینده مردم سمیرم در مجلس دهم و عضو فراکسیون گردشگری، یکی از راه حل های برون رفت از تجمیع سفر خانواده ها در زمان های ویژه ای از سال، ازجمله نیمه دوم شهریور ماه را تعریف تعطیلات آخرهفته و ایجاد بسته های زمانی سفر برای کارکنان ادارات دولتی و غیردولتی می داند و بر لزوم ساماندهی تعطیلات در کشور تاکید می کند.

اصغر سلیمی در این باره می گوید: «بازنگری نظام فعلی تعطیلات در کشور امری ضروری است که برای تحقق این هدف بررسی الگوهای اجرا شده در کشورهای مختلف می تواند بسیار راهگشا باشد.» وی با تاکید بر اینکه افزایش تعطیلات آخر هفته از یک روز به دو روز یکی از ارکان اصلی ساماندهی تعطیلات کنونی است، با ابراز تاسف اظهار می کند: «دو روزه شدن تعطیلات آخر هفته تنها در صورتی که با تعطیلی شنبه محقق شود منطقی است؛ اما از آنجا که حساسیت های زیادی در رابطه با تعطیلی این روز به عنوان تعطیل رسمی وجود دارد، عملی شدن آن را کاری دشوار و زمانبر می دانم.»

گر چه اهمیت تعطیلات دو روزه آخر هفته و تاثیرش بر کنترل ترافیک، آلودگی هوا و محیط زیست و همچنین رشد و توسعه گردشگری داخلی مورد وفاق قاطبه کارشناسان است اما همان طور که این نماینده مجلس اشاره کرد، موانع زیادی در مسیر تحقق آن وجود دارد که البته در صورت پیگیری و عزم و اراده نمایندگان مجلس و دیگر مسوولان ذی ربط غیرممکن نخواهد بود.

سلیمی در خصوص تعریف بسته های زمانی سفر برای کارمندان نیز توضیح می دهد: «ادارات، دستگاه ها و سازمان های مختلف می توانند به فراخور ملاحظات خود و با در نظر گرفتن موقعیت جغرافیایی، نوع کار و دیگر شرایط تعیین کننده، زمان هایی را در اختیار کارکنانشان قرار دهند تا آنها بدون استفاده از مرخصی های استحقاقی و بدون نگرانی از کم شدن درآمد و دریافتی ماهانه شان به سفر بروند.»

نماینده مردم سمیرم در مجلس شورای اسلامی اضافه می کند: «تصویب قانونی که ادارات را موظف به اجرای این طرح کند، تا حد بسیار زیادی از تجمیع سفرها در روزهای مشخصی از سال همچون عید نوروز و ماه پایانی تابستان خواهد کاست و به این ترتیب با کاهش ترافیک در جاده ها و مقاصد سنتی، رنگ و روحی دیگر به سفرهای داخلی می دهد و منجر به توسعه و رونق گردشگری داخلی خواهد شد.»

سلیمی اما در این باره که خانواده ها درحالی که فرزندانشان به مدرسه و دانشگاه می روند چگونه می توانند از مزایای این طرح استفاده کنند، نیز تصریح می کند: «اختصاص این زمان به کارکنانی که فرزند محصل دارند در طول تابستان، می تواند این مشکل را هم برطرف کرده و امکان سفر در فصل تابستان را برای این دست از خانواده ها فراهم کند.» او همچنین با انتقاد از تجمیع تعطیلات مدارس و دانشگاه ها در یک فصل خاص خاطرنشان می کند: «تجدید نظر در تعطیلات تابستانه که سال ها است رایج است، بخش مهم دیگری است که باید در طرح ساماندهی تعطیلات مد نظر قرار گیرد.»

ساماندهی ناقص!

گرچه به گفته این نماینده مجلس تاکنون طرح یا بحثی جدی در ارتباط با ساماندهی تعطیلات در مجلس و به صورت خاص در میان نمایندگان عضو فراکسیون گردشگری درنگرفته است، اما به تازگی سازمان محیط زیست پیشنهاد داده است در فصل پاییز و برای کنترل آلودگی هوا، مدارس تعطیلاتی دو هفته ای داشته باشند. این طرح اگر چه به کنترل ترافیک و آلودگی هوا در کلانشهرهایی همچون تهران کمک خواهد کرد، اما در همین حال با ایجاد موجی از ازدحام در سفرها، به گونه ای دیگر به آسیب های محیط زیستی و آلودگی هوا دامن خواهد زد و معلوم نیست که چرا تصمیم سازان کشور برای حل یک مشکل، بدون در نظر گرفتن دیگر ابعاد، دومینویی از مشکلات جدی تر را سبب می شوند.

نمونه خارجی

با توجه به اینکه تقویم مسافرت ها و مرخصی کارکنان ادارات و نهادهای دولتی و غیردولتی در این برهه بیش از هر عامل دیگری متاثر از تعطیلی مدارس و دانشگاه ها و به عبارتی تقویم تحصیلی است، از این رو به نظر می رسد که تجدید نظر در ساختار تعطیلات آخرهفته بتواند تا حد زیادی از بار مشکلات موجود ناشی از تراکم سفر بکاهد. همچنین در کنار این طرح، کاستن از زمان تعطیلات تابستانی و توزیع این روزها در دیگر ایام سال، موجب خواهد شد خانواده ها علاوه بر اینکه مکان های دیگری را به فهرست مقاصد مورد نظر خود برای سفرهایشان بیفزایند و به این ترتیب به توزیع مکانی سفر کمک شود، گزینه های بیشتری را برای انتخاب زمان مسافرت های خود در اختیار داشته باشند و به این ترتیب با توزیع سفرها در کل سال، ترافیک کمتری را در جاده ها شاهد خواهیم بود.

در همین راستا، کشورهای بسیاری با طراحی الگوهای منعطف برای تعطیلات مدارس تلاش کرده اند تا از فرصت تعطیلات و اوقات فراغت که می تواند به بهترین شکل ممکن به تجدید قوای افراد منجر شود و بازده کاری آنها را در طول سال افزایش دهد، استفاده کنند و همچنین با تقویت گردشگری داخلی خود، زمینه های توزیع ثروت در سطح سرزمین شان را فراهم کنند.

بریتانیا یکی از همین کشورها است که به تازگی با تصویب قانونی به دنبال ساماندهی تعطیلات و سفرهای خانواده ها است. بنا بر این قانون، مدیران مدارس این اجازه را خواهند داشت که طبق صلاحديد خود، در مورد دوره تعطيلات براى مدارس تحت مديريتشان به صورت مستقل از برنامه ملی، تصميم بگيرند. در پی تصویب این قانون جدید، تحقيقات گروه مشاوره بوستون نیز نشان داده است که 70 درصد مدارس فورا تغييرات تصويب شده را به اجرا درمی آورند و در سال هاى آتى اين رقم تا 90 درصد هم افزايش خواهد يافت. دلايل اصلى ارائه شده براى اين كار، بهبود توان مالى و مقرون به صرفه شدن تعطيلات براى والدين به دليل افزايش تقاضاى سفر در طول سال و تمركززدايى از فصل اوج سفر كه در نتيجه موجب كاهش هزينه هاى پرداختى توسط گردشگران مى شود و همچنين تطابق تعطيلات مدارس با تعطيلات فرهنگى، مذهبى و جشنواره ها عنوان شده است.

حالا به نظر می رسد مطالعه و بررسی چنین تجاربی می تواند گره سیاستی در حوزه تعطیلات را سهل تر بگشاید.

« دنیای سفر » این نوشته را از « روزنامه دنیای اقتصاد » آورده است. واکاوی، پی گیری، نگارش و آفرینش، شایسته سپاسگزاری است.
1