27 مارس 2024 - 14:22

ایکوم، سازمانی جهانی برای موزه ها

29 اوت 2016 - 09:30 dsfr.ir/wb4k4

ایکوم، سازمانی جهانی برای موزه ها
میثم رودکی - دنیای سفر
موزه ملی ایران

ایکوم زیر نظر یونسکو است ولی شخصیت حقوقی مستقل و مجزایی از سازمان یونسکو دارد.

شورای بین المللی موزه ها (ایکوم) یک سازمان بین المللی و غیردولتی است؛ سازمانی که به منظور پیشبرد منافع موزه شناسی، نظام مندی خاصی را در خصوص مدیریت و عملکرد آن تدوین کرده و در 5 سپتامبر 1989 راه اندازی شده است. ایکوم سازمانی جهانی است که بسیاری از اعضای یونسکو از جمله ایران به آن پیوسته اند. این سازمان در کمیته های ملی و بین المللی در سطح جهانی و منطقه ای فعالیت می کند. ایکوم زیر نظر یونسکو است ولی شخصیت حقوقی مستقل و مجزایی از سازمان یونسکو دارد.

ایکوم بر موزه ها حکمرانی می کند

مطابق با اساسنامه ایکوم، موزه یک موسسه دائمی و غیرانتفاعی است که در خدمت جامعه و توسعه آن است و ورود به آن برای افرادی به منظور مطالعه، آموزش و بهره گیری از شواهد مادی و محیط زیست، محافظت، تحقیق، ارتباط و نمایش آزاد است. این تعریف در موزه باید بدون محدودیت و ارتباط با نظام های سیاسی کشورهای مختلف و ساختارهای متفاوت دولتی تفسیر شود.

مطابق اساسنامه، این موارد از نظر ایکوم به موزه ها اختصاص دارد:

  • بناها و مکان های طبیعی و باستان شناسی و نژادشناسی و بناهای تاریخی و مکان هایی که از ماهیت موزه برخوردارند و برای کسب، حفظ و ارتباط شواهد مادی مردم و محیط زیست آنها فعالیت می کنند.
  • سازمان هایی که مجموعه ها را نگهداری و نمونه های گیاهان و جانوران زنده مانند مکان های وحش شناسی و گیاه شناسی، آکواریوم و باغ وحش را نمایش می دهند.
  • موسسات محافظ و گالری های نمایشی که دائما توسط کتابخانه ها و مراکز بایگانی محافظت می شوند.
  • ذخایر طبیعی.
  • سازمان های موزه بین المللی، ملی، منطقه ای، محلی، وزارتخانه ها، ادارات، موسسات دولتی مسوول موزه ها.
  • موسسات و سازمان های غیرانتفاعی مسوول تحقیق، آموزش و پرورش، اسناد و سایر فعالیت های مربوط به موزه ها و موزه شناسی.
  • سایر سازمان ها مانند شورای اجرایی، پس از کسب مشورت از کمیته مشاوره که دارای کلیه یا بعضی از خصوصیات موزه هستند یا از طریق مطالعه و تحقیق و آموزش موزه ها و کارکنان حرفه ای موزه ها از موزه ها حمایت می کنند.

ایکوم برای کارکنان حرفه ای موزه ها نیز مقرراتی دارد.

طبق اساسنامه ایکوم، کارکنان حرفه ای موزه شامل کلیه پرسنل موزه ها یا موسساتی هستند که دوره آموزش را گذرانده اند یا دارای تجربه عملی معادل در زمینه مدیریت و عملکرد موزه و افراد مستقلی هستند که طبق تعریف فوق، به قانون اصول اخلاقی و حرفه ای ایکوم احترام می گذارند و به صورت حرفه ای یا مشاوره ای فعالیت می کنند؛ در حالی که برای محصولات و تجهیزات تجاری مورد لزوم موزه ها و خدمات مربوط به موزه ها فعالیت نمی کنند.

اهداف ایکوم چیست؟

برابر با ماده سوم اساسنامه، اهداف ایکوم عبارتند از:

  1. تشویق و حمایت از تاسیس، توسعه و مدیریت حرفه ای کلیه و انواع موزه ها؛
  2. پیشرفت دانش و درک طبیعت، وظایف و نقش موزه ها در خدمت جامعه و توسعه آن؛
  3. برقراری همکاری و مساعدت دوجانبه بین موزه ها و بین کارکنان حرفه ای موزه های کشورهای مختلف؛
  4. بیان، حمایت و پیشبرد انواع منافع کارکنان حرفه ای موزه؛
  5. پیشبرد و انتشار دانش موزه شناسی و سایر روش های مدیریت و عملیات موزه.

برابر با اساسنامه، ایکوم ساختاری به این شرح دارد: کمیته های ملی، سازمان های منطقه ای، کارگزاران ملی، کمیته های بین المللی، سازمان های وابسته، مجمع عمومی، کنفرانس عمومی، کمیته مشاوره، شورای اجرایی، مرکز اطلاعات موزه یونسکو و ایکوم، بنیاد ایکوم.

رکن اجرایی این سازمان هم شورای اجرایی ایکوم است. شورای اجرایی همواره باید اطمینان حاصل کند که برنامه های ایکوم به خوبی اجرا و مطابق با بودجه تصویب شده سازمان عمل می شود. این شورا باید موضوعات مهم مربوط به سیاست ها، برنامه ها و روش های ایکوم را برای بررسی و مشورت دهی به کمیته مشاوره ارجاع دهد. شورای اجرایی شامل 10 عضو ایکوم است که 9 نفر آنها توسط نمایندگان دارای حق رای از طرف کمیته های ملی و بین المللی و سازمان های وابسته برای دوره سه ساله انتخاب می شوند. این شورا حداقل دو بار در سال جلسه عادی تشکیل می دهد. جلسات شورای اجرایی با مجمع عمومی شامل جلسات قبل و بعد از مجمع عمومی است.

کنفرانس عمومی ایکوم، اما هر سه سال یک بار تشکیل می شود. کنفرانس عمومی محل تجمعی برای بررسی و بحث در مورد موضوعات عملی و تئوری مربوط به موزه شناسی و موزه ها و مخصوصا مطالبی مربوط به موضوع کنفرانس که در محل مجمع عمومی قبلی در مورد آن تصمیم گیری شده، خواهد بود. همچنین کنفرانس، گزارشی در مورد فعالیت های ایکوم در دوره سه ساله قبل و پیش نویس برنامه دوره سه ساله آینده را دریافت و موردبررسی قرار می دهد. شرکت در کنفرانس برای کلیه اعضای ایکوم آزاد است. موسسات مرتبط هم مشروط بر عضویت در ایکوم می توانند یک نماینده به سازمان اعزام کنند.

« دنیای سفر » این نوشته را از « روزنامه دنیای اقتصاد » آورده است. واکاوی، پی گیری، نگارش و آفرینش، شایسته سپاسگزاری است.
1