بودن در طبیعت و به پیروی از آن افزایش جنب و جوش، تحرک و حرکات جسمی مانع از بروز چاقی و اضافه وزن شده و همچنین چاقی و اضافه وزن به وجود آمده را کاهش می دهد.
خانواده ها و به طَبَع آنها کودکان امروز، به طور عمومی از اقبال کمتری برای حضور در طبیعت و ارتباط با آن برخوردار بوده و به بیان دیگر دچار "اختلال کمبود طبیعت" هستند. با نگاهی به تنها دو دهه اخیر در خواهیم یافت که روند ماشینی شدن و مدرنیته در همه جوامع و کشورها به طرز غیرقابل باوری سریع و البته نگران کننده است.
نسل جدید کودکان زمان بسیار زیادی را صرف تماشای تلوزیون و بازی های کامپیوتری میکنند و زندگی آنها در دنیای مجازی خلاصه شده است. در مقایسه با بیست سال گذشته، حیاط خانه ها رفته رفته کوچک شده و حالا جای خود را به یک تراس بی استفاده در طبقه ی دهم یک آپارتمان کوچک داده و البته از باغچه و گلدان و حوض ماهی در خانه ها خبری نیست.
در این بین برنامه های درسی مدارس نیز کمکی به تغییر این روند نکرده است و کودکان همواره حبس در محیط های کوچک کلاس به امید زنگ تفریح یا ساعات ورزش برای یادگیری مفاهیم نه چندان کارآمد تلاش میکنند. همچنین به واسطه ی دغدغه های زندگی میزان مصرف غذاهای آماده و غیر طبیعی، با میزان چربی و کربو هیدرات بالا افزایش یافته و سنت زیبای دور هم غذا خوردن خانواده ها به دست فراموشی سپرده شده است.
همه تغییراتی که به آنها اشاره شد در نهات میتواند منجر به بروز مشکلاتی همچون چاقی و در ادامه بیماری های قلبی عروقی، دیابت، آپنه خواب (اختلال و وقفه تنفسی در خواب) و مشکلات اجتماعی و روانشناختی شود. شاید نگاهی به یک درصد ساده داستان را روشن تر کند، بر اساس آمار وزارت بهداشت در سال 1393، نزدیک به 30 درصد از کودکان ایرانی از افزایش وزن و چاقی مفرط رنج میبرند که این آمار به جد نگران کننده است.
همین مشکلات ناشی از تغییر در سبک زندگی حالا زنگ خطری را در میان دانشمندان و مراکز بزرگ علمی پژوهشی در دنیا به صدا در آورده است به گونه ای که در چند سال گذشته توجه ها به سمت خروج از زندگی ماشینی و ارتباط با طبیعت که در سرشت آدمی از دیرباز بوده است افزایش یافته و بسیاری از مزایای ارتباط با طبیعت توسط مجامع علمی معتبر به دنیا عرضه شده است. از جمله ی این مراکز می توان به دانشگاه کورنل آمریکا اشاره کرد، در ادامه به بخشی از این مزایا که دستاورد حضور بنده در دوره "آموزش جهانی محیط زیست" دانشگاه کورنل است به تفکیک اشاره خواهم کرد.
اثرات طبیعت بر سلامت فیزیکی کودکان
1. بودن در طبیعت و به پیروی از آن افزایش جنب و جوش، تحرک و حرکات جسمی مانع از بروز چاقی و اضافه وزن شده و همچنین چاقی و اضافه وزن به وجود آمده را کاهش می دهد.
2. عارضه فشار خون و دیابت که در کودکان امروز به نسبت نسل های قبل شایع تر است به واسطه ی حضور در طبیعت کاهش می یابد.
3. با حضور در طبیعت به دلیل افزایش وسعت دید و تاثیر نور خورشید، کاهش ابتلا به نزدیک بینی و بهبود دید را در کودکان خواهیم دید.
4. همچنین ارتباط با طبیعت فاکتورهای حرکتی را فعال می کند، به این معنی که کودکان از لحاظ فیزیکی و حرکتی فعال شده و از سلامت جسمی برخوردار خواهند شد.
5. استفاده از محصولات اورگانیک موجود در طبیعت و حتی محصولات کشاورزی که توسط خود کودکان کشت داده می شود آن ها را با مفهوم و ارزش غذای سالم آشنا کرده و به بهبود سلامت آن ها منتج می شود.
1. بسیاری از کودکان امروز دچار عارضه استرس هستند، حضور در طبیعت منجر به کاهش استرس، جلوگیری از عصبی بودن و در نهایت افزایش آرامش می شود.
2. ارتباط با طبیعت باعث می شود که کودکان بر احساست خود کنترل بیش تری داشته باشند و قدرت تصمیم گیری و عملکرد منطقی در آن ها بالا می رود.
3. طبیعت معلم بی بدیلیست، به کودکان احترام به خود، اعتماد به نفس و چگونگی عملکرد مستقل را می آموزد.
4. به واسطه ی لمس و دیدن زیبایی ها و معجزات طبیعت معنویت و ارتباط با خالق بیشتر شده و درک و شناخت از پروردگار هستی افزایش می یابد.
5. به طور کلی حضور در طبیعت منجر به بالا رفتن خلق و افزایش رضایت و شادی در کودکان می شود.
1. توانایی تمرکز را در کودکان بالا برده و به طور قابل توجهی منجر به کاهش اختلال کمبود توجه (ADD) می شود.
2. قوه ی ادراک و توانایی استفاده از حواس پنجگانه لامسه، دیداری، شنیداری، شنوایی و بویایی و نیز خلاقیت را بالا می برد.
3. باعث تقویت حافظه می شود.
4. کودکان در طبیعت بکر با نیازهایی رو به رو می شوند که قبلا آن ها را تجربه نکرده اند، مواجه با نیازهایی که باید مرتغع شود و همچنین ضرورت اتکا به خود برای حصول نتیجه (که در اجداد ما این نتیجه حفظ بقا بوده است) در طی فعالیت های طبیعت محور، قدرت تفکر منطقی و حل مساله را بالا می برد.
5. به علاوه حضور در طبیعت به کودکان در شناخت خویشتن خویش، نیازها و روحیاتش کمک می کند.
1. حضور در طبیعت منجر به بالا رفتن راندمان کودکان در انجام فعالیت های مدرسه می شود، به طور کلی تاثیرات طبیعت را می توان در مهارت های زیر مشاهده کرد: مهارت های ریاضی و قدرت حل مساله، مهارت های مربوط به خواندن، نوشتن و سخنوری، شناخت موجودات زنده و نظام جهان، آشنایی بهتر با قوانین فیزیک و ...
2. مهارت های حرکتی و فیزیک که در بخش اول به آن اشاره شد.
1. بازی آزادانه در طبیعت، خصوصا فعالیت هایی که به صورت گروهی توسط کودکان تعریف می شود مهارت مدیریت و رهبری کردن در حین ارتباط دوستانه را در آن ها تقویت می کند.
2. این مهارت ها حتی منجر به یادگیری نحوه ی پیروی از مدیر و رهبر در غالب رفتار منطقی می شود.
3. عشق به دوستان، قدرت همدردی، همکاری و محبت در ورای فعالیت های طبیعت محور در کودکان به صورت معنا داری افزایش می یابد.
شاید یکی از مهم ترین تاثیرات این ارتباط مستقیم، ایجاد حس عشق و مسئولیت در قبال طبیعت است. به وجود آمدن این بینش که ما به عنوان اجزای محیط زیست با حضور در طبیعت آن را می شناسیم، به آن عشق می ورزیم و از آن حراست می کنیم.
ارتباط کودکان با طبیعت باید ارتباطی بی واسطه و به دور از دخالت ها، امرو نهی ها، باید ها و نباید ها و جهت دهی والدین و مربیان بوده و تنها باید از ایمنی آنها در محیط اطمینان حاصل شود.
حرکت بشر به سمت آینده تا به امروز حرکتی پیش رونده و مترقی بوده است، هر نسل به نسبت پدر و مادر خود عمر بیشتری داشته و سلامت جایگاه خود را هر روز بیش از پیش یافته است، اما به واسطه ی دور افتادن از طبیعت شاید کودکان ما اولین نسلی باشند که به نسبت پدر و مادرهایشان از طول عمر کمتری برخوردارند. از طرفی محیط زیست ما هر روز با مشکلات و تخریب بیشتری رو به روست. شاید امروز ارتباط بی واسطه و لمس مستقیم طبیعت تنها راه نجات بشر از انقراض و تنها راه نجات زمین از نابودیست.
« دنیای سفر » این نوشته را از « زیست بوم » آورده است. واکاوی، پی گیری، نگارش و آفرینش، شایسته سپاسگزاری است.
