8 اکتبر 2024 - 22:05

صعود به قله دماوند

27 اوت 2016 - 13:00 dsfr.ir/8p9vu

صعود به قله دماوند
میثم رودکی | صعود به قله دماوند
تپه گوگردی قله دماوند

شاید صعود به قله دماوند آرزوی هر کوهنورد ایرانی باشد. نوشته زیر برای کسانی است که می خواهند به قله دماوند صعود کنند.

کوه دماوند به عنوان بلندترین کوه ایران و بلندترین آتشفشان خاورمیانه شناخته می شود. این کوه در قسمت مرکزی رشته کوه البرز در جنوب دریای خزر و در بخش لاریجان شهرستان آمل قرار دارد. قله دماوند از نظر تقسیمات کشوری در استان مازندران قرار دارد.

به نقل از درگاه ملی آمار ایران، ارتفاع این قله 5610 متر است؛ منابع دیگر، از جمله پایگاه ملی داده های علوم زمین ایران و وب گاه رصدخانه زمین ناسا، ارتفاع 5670 متر و 5671 متر را نیز برای قله این کوه ذکر کرده اند.

در این نوشته به بررسی موارد زیر می پردازم: آشنایی با مسیر، برنامۀ غذایی، حمل کوله پشتی و وسایل، مشکل هم هوایی، آب آشامیدنی، ضروری ترین تجهیزاتی که باید به همراه داشت، خطرهای جسمی و محیط. و به سوالات زیر پاسخ داده خواهد شد.

جواب سوال های زیر را در ادامه خواهید گرفت؟ آمادگی بدنی در چه سطحی باشد؟ چه ماه هایی از سال صعود کنیم؟ چه روزهایی از هفته صعود کنیم؟ چه ساعتی از روز صعود کنیم؟

آمادگی بدنی در صعود به قله دماوند

همانند صعود به قله علم کوه آمادگی بدنی کافی نخستین شرط لازم برای صعود به قله دماوند است. صعود به قله دماوند از جبهۀ جنوبی، برای افرادی که به طور منظم به کوهپیمایی می پردازند و دارای آمادگی جسمانی کافی هستند، صعود مشکلی نیست. البته فوران گاز گوگرد در نزدیکی قله، ممکن است مرحلۀ آخر صعود از جبهۀ جنوبی را کمی با زحمت بیشتر همراه کند.

چه ماه هایی از سال به دماوند صعود کنیم؟

آب و هوای کوه دماوند در دو ماه فروردین و اردیبهشت زمستانی، بسیار ناپایدار و همراه با توفان های شدید است و برنامه های صعود را مختل کرده و احتمال بروز حوادث مختلف بالا می رود. بهترین زمان برای صعود به قلۀ دماوند ماه های تیر و مرداد است. هر چه از مرداد ماه به سمت شهریور می رویم، این منطقه خشک تر شده و با تغییرات ناگهانی آب و هوایی روبرو می شویم.

چه روزهایی از هفته به دماوند صعود کنیم؟

این نکته بیشتر در جبهۀ جنوبی کوه دماوند اهمیت دارد؛ چرا که جبهۀ جنوبی آسان ترین مسیر صعود به کوه دماوند است و حضور بی شمار کوهنوردان در یال جنوبی، شلوغی بیش از حد و سر و صدای زیادی به همراه داشته و ضمن ایجاد مشکلات دیگر، مانع استراحت و صعود آسان می شود. این مساله در روزهای آخر هفته کاملا قابل مشاهده است. بنابراین توصیه می شود برنامه های صعود از این جبهه، حتما در روز های اول هفته انجام شود.

در بارگاه سوم به جز دو پناهگاه موجود، فضاهایی مسطح و مناسب برای برپا کردن چادر نیز ایجاد شده. با این حال به دلیل حضور کوهنوردان از تمامی نقاط ایران در روزهای آخر هفته، ممکن است کمبود جا برای برپا کردن چادر در این فضاها نیز وجود داشته باشد.

چه ساعتی از روز به دماوند صعود کنیم؟

بیشتر کوهنوردان بر این باورند که به دلیل گرمای روز و تابش آفتاب بر روی سنگ های گوگردی و متصاعد شدن بوی گوگرد، صعود بهتر است در تاریکی شب انجام شود. به نظر می رسد تابش آفتاب تاثیر چندانی در این خصوص نداشته باشد و ارزش استراحت در طول شب و صعود به قله با انرژی بیشتر در صبح زود، از اولویت بیشتری برخوردار باشد.

آشنا بودن به منطقه و مسیر صعود به قله دماوند

اگر نخستین بار است که وارد این منطقه می شوید، بهتر است با افرادی صعود کنید که به منطقه آشنا هستند. اگر چه در طول صعود، مسیر پاکوپ وجود دارد ولی وجود سنگ های ریزشی در مسیر، تغییرات ناگهانی آب و هوا و … ممکن است مشکلاتی را در طول صعود ایجاد کند. ساده ترین مسیر صعود به قله دماوند، از مسیر جنوبی می باشد که امکانات بهتری نیز در رینه و پلور برای کوهنوردان فراهم شده است.

برنامه غذایی در صعود به قله دماوند

بهترین غذاها برای کوهنوردی غذاهای کم حجم و پر انرژی است تا ضمن کمتر شدن وزن وسایلی که باید حمل شوند، فضای معده بیش از حد انباشته نشده و تنفس و صعود را با مشکل مواجه نکند. همچنین از مواد غذایی باید استفاده شود که فاسد نشوند، به ویژه در فصل های گرمتر سال. اصلی ترین قسمت هر وعده از غذا، می توانند این موارد باشند: عسل، مربا، خرما.

همراهان و همنوردان در صعود دماوند

در صعودهای گروهی چند نکته را باید متذکر شد: بهتر است دست کم یک نفر از اعضای گروه، قبلا به قلۀ دماوند صعود کرده باشد. در مرحلۀ آخر صعود، یعنی از آخرین پناهگاه تا قله، اگر همراهانی در میان گروه وجود دارند که نسبت به توانایی صعود آن ها اطمینان کاملی وجود ندارد، بهتر است از صعود نهایی خودداری نمایند تا برنامۀ دیگر افراد گروه مختل نشود؛ یا این که پیش از صعود، فردی از میان گروه برای بازگشت و همراهی با فرد یا افراد از صعود بازمانده، داوطلب شود.

حمل کوله پشتی و وسایل در صعود به قله دماوند

بهتر است از حمل وسایل سنگین، اضافی و دست و پا گیر خودداری نمایید. برای حمل بار تا آخرین پناهگاه می توانید از چهارپایان استفاده کرده تا انرژی بیشتری برای صعود نهایی داشته و خستگی کمتری ایجاد شود. در مرحلۀ آخر صعود نیز با برداشن وسایل ضروری و قراردادن آن ها در کوله پشتی کوچک تر، به سمت قله حرکت کنید.

مشکل هم هوایی یا تطابق با ارتفاع در دماوند

هم هوایی، فرایند تدریجی تطبیق بدن با کمبود اکسیژن هوا در مکان های مرتفع است. این تغییرات سبب آسان شدن تحویل اکسیژن بیشتر به سلول ها و همین طور موجب کارایی استفاده از اکسیژن می گردد. تفاوت های فردی قابل ملاحظه ای در توانایی افراد برای تطابق با ارتفاع وجود دارد. بعضی اشخاص به سرعت با ارتفاع تطابق می یابند در حالی که برخی دیگر دچار کوه گرفتگی حاد شده و نیازمند دوره های زمانی طولانی تری برای تطابق کامل با ارتفاع می باشند.

مهم ترین آثاری و نشانه هایی که تا زمان تطابق کامل با هوای موجود بروز می یابند سردرد، تهوع و سرگیجه می باشند. برای رفع عوارض هم هوایی و آمادگی بیشتر برای صعود نهایی، با انجام یک صعود به ارتفاع 4500 متری و بازگشت به پناهگاه، به خوبی می توان با این مشکل مقابله کرد. در صورت بروز مشکلات جدی تر و علائم حادتر، فرد را سریعا به ارتفاعات پایین تر منتقل نموده و تا رسیدن امداد، از افرادی که با کمک های اولیه آشنا هستند کمک بگیرید.

آب آشامیدنی

آب چشمه های موجود در ارتفاعات بالاتر این منطقه، در طول شب یخ می زند و برای دسترسی به آب باید در گرمای روز و پیش از یخ زدن مجدد آب اقدام نمایید. البته به دلیل وجود کمی ناخالصی و مزه دار بودن آب، می توان از قرص های تصفیه آب نیز استفاده کرد. دسترسی به آب آشامیدنی در جبهۀ شمالی کمی مشکل تر از مسیرهای دیگر است و ممکن است برای تهیۀ آب، نیاز به ذوب کردن برف باشد.

در طول مسیر صعود به قله دماوند

حتما این یک بیت را شنیده اید: رهرو آن نیست که گه تند و گهی خسته رود / رهرو آن است که آهسته و پیوسته رود

از نخستین نکات مهم در ورزش کوهنوردی، آهسته و پیوسته حرکت کردن است که از چند جنبه دارای اهمیت است. تقسیم انرژی برای ادامه دادن کل مسیر، با گام های آهسته و پیوسته میسر می شود، به ویژه در مسیر های طولانی تر و دارای شیب بیشتر. همچنین لذت از کوه و کوهنوردی تنها در رسیدن به قله و مقصد نیست، بلکه تمامی طول مسیر و جاذبه های گوناگون آن می تواند لذت بخش باشد و هدف از فتح قله، استفاده از تمامی جاذبه ها و زیبایی های مسیر است.

برداشتن گام های آهسته، تنفس های عمیق (دم از راه بینی و بازدم از راه دهان)، نوشیدن مایعات شیرین و استراحت های بسیار کوتاه در طول مسیر، رسیدن به قله را آسان تر می کند. در ضمن یک دوربین عکاسی نیز به همراه داشته باشید و لحظات صعود و زیبایی های پیرامون خود را ثبت کنید. پس از بازگشت از کوه دماوند می توانید در نقاط مختلف منطقه استراحت کرده و از جاذبه های دیگر آن استفاده کنید، به ویژه استحمام در آب معدنی آبگرم لاریجان که علاوه بر دارا بودن خواص درمانی، خستگی صعود را تا اندازۀ زیادی برطرف خواهد کرد.

ضروری ترین تجهیزاتی که باید به همراه داشت

کفش کوه، کوله پشتی، بادگیر، کلاه پشمی، کاپشن، جوراب پشمی، کیسه خواب، دستکش مناسب، عینک آفتابی، لباس گرم، چراغ قوه، کرم ضد آفتاب، شلوار گرم، چادر، سوت، قمقمه.

خطرهای صعود به قله دماوند

صعود به کوه دماوند با در نظر گرفتن ارتفاع آن، کوه چندان سختی نیست. فشار اتمسفر در قلۀ آن 456 میلی متر جیوه است. ولی با این حال همیشه خطرهایی کوهنوردان را تهدید می کند.

خطرهای محیط در صعود به قله دماوند

1. سرما: در زمستان، در هنگام طوفان و کولاک، در میانۀ ارتفاع کوه درجۀ حرارت به 40 درجۀ سانتی گراد زیر صفر می رسد. چنین دمای پایینی به جهت و سمت دامنۀ کوه نیز بستگی دارد. جبهۀ شمالی سردترین نقطه می باشد و دمای هوا گاهی به 50- درجۀ سانتی گراد می رسد. مسیر جنوبی دومین نقطه ای است که سرما بر آن حاکم است زیرا تا ظهر و نیمی از روز در سایه قرار دارد. به همین دلیل کوهنوردی در چنین شرایطی تجربه و تجهیزات ویژۀ خود را می خواهد و کسانی که آن را درنظر نمی گیرند به سادگی با مشکل یخ زدگی اعضای بدن و قطع آن روبرو می شوند.

2. طوفان، مه و باد: هرم آتشفشانی دماوند در فضای آزاد قرار گرفته است و طوفان از هر سمت به آن حمله می کند و مانع عبور رطوبت هوا از شمال و غرب می شود. در نتیجه اطراف قله را کلاه ابری فرا می گیرد. در چنین حالتی ریزش برف و تگرگ یا وزش باد امکان پذیر است. این شرایط نیز برای کوهنوردان خطرناک است. در زمستان به ویژه در سمت غرب کوه طوفان و باد زیاد است. مه و ابر سبب گم کردن راه می شود.

3. بهمن: وزش باد سبب جابجایی برف و انباشته شدن آن در چاله ها می شود که سبب ریزش بهمن می شود؛ به ویژه در آخر زمستان و ابتدای بهار در سمت جنوب احتمال ریزش بهمن وجود دارد. سقوط بهمن در دماوند زیاد روی می دهد و به همین خاطر آشنایی و شناسایی مسیر بهمن برای جلوگیری از خطر ضروری است.

4. ریزش زمین، سنگ و گل و لای: با آغاز تابستان و ذوب برف ها، این خطر از هر زمان دیگری بیشتر است، به ویژه در قسمت غربی که مواد سنگی غیر ثابت و تثبیت نشده، با کوچک ترین فشار به سمت پایین سرازیر می شوند. در بهار نیز در یخچال ها خطر ریزش سنگ وجود دارد، به ویژه در یخچال دوبی سیل و سیوله.

خطرهای جسمی در صعود به قله دماوند

در مسیر صعود به قله دماوند ممکن است خطرات جسمی و بیماری زیادی برای شما رخ دهد. مهم ترین شان بیماری ارتفاع، حالت تهوع، سرگیجه و به هم ریختن وضعیت مزاجی شماست.

بیماری ارتفاع، تهوع و سرگیجه

دماوند همیشه به خاطر ارتفاع زیاد آن، برای کوهنوردانی که وضع جسمانی خوبی ندارند یا با شرایط تازه خو نگرفته اند، مشکلاتی را پدید می آورد. این افراد به بیماری ارتفاع مبتلا می شوند که به صورت سردرد، تهوع و یا سرگیجه نمایان می شود. با ایجاد چنین حالتی کوهنورد نمی تواند راه را ادامه دهد و مجبور است راه بازگشت را هرچه زودتر در پیش بگیرد.

1