«نوروز صیاد» آئینی کهن و ماندگار، برخواسته از ریشه های فرهنگی و اجتماعی زندگی ساحل نشینان جنوب کشورمان و به منزله آغاز سال نو صیادی است؛ آئینی که امسال نیز همچون گذشته های دور با حضور پررنگ مردم قشم در روستای سلخ این جزیره برگزار شد.
در این آئین که از صبح دیروز تا شامگاه برپا بود، علاوه بر برگزاری مسابقه هایی همچون طناب کشی، شنا، قایق رانی با قایق های چوبی، غواصی و عرضه صنایع دستی، نمایش های بومی محلی نیز اجرا شد که برای گردشگران و مسافران تجربه ای جالب و جدید به شمار می رود.
نمایش هایی که در گرما و رطوبت نفس گیر تابستان های گرم جزیره قشم یادآور ریشه های فرهنگی اجتماعی مردم این خطبه از کشورمان دارد و پلی می زند به گذشته های دور مردم این دیار.
تصور آغاز سال نو در چله تابستان، تصوری بدیع برای مردم دیگر نقاط کشور است؛ اما در این نقطه از ایران، قرن هاست که آئین کهن نوروز صیاد در میانه تابستان به صورت خود جوش توسط مردم روستای سلخ برگزار می شود.
در حالی که گفته می شود این آئین تا چند سال پیش در دیگر مناطق ساحلی خلیج فارس نیز برگزار می شد؛ امروز روستای سلخ یگانه پرچمدار برگزاری آن و تنها محلی است که برنامه های این آئین در آن برگزار می شود.
آئین کهنی که از طلوع خورشید با پوشیدن لباس های نو، آب تنی در آب های نیلگون خلیج فارس و خوردن غذاهای متنوع که ریشه ای غیردریایی داشته باشد آغاز می شود و تا پاسی از شب با برگزاری مسابقه ها و نمایش های بومی محلی ادامه می یابد.
کارشناسان معتقدند این آئین همچون دیگر آئین های ملی کشورمان، رویکردی اجتماعی-فرهنگی و ریشه ای کهن در آداب و رسوم مردم منطقه دارد و برخلاف آئین های وارداتی به تقویت بنیان های اجتماعی و شکل گیری پیوست های فرهنگی بین نسل ها کمک می کند.
یکی از شرکت کنندگان در آئین نوروز صیاد قشم، گفت: در این روز صیادی و تهیه غذا از ماهیان و به طور کل آبزیان ممنوع است و مردم به احترام دریا و برای افزایش جمعیت ماهیان، از خوردن گوشت این جانوران دریایی امتناع می کنند.
ماجد افزود: دریا و صیادی نقش کلیدی در زندگی مردم جزیره قشم ایفا می کند و می توان آئین نوروز صیاد را به نوعی بازگشت به ریشه های فرهنگی اجتماعی زندگی ساحل نشینان ارزیابی کرد. وی معتقد است که با برگزاری آئین نوروز صیاد، مردم قشم از نعمت های خدادادی دریا تشکر می کنند و فرهنگ احترام گذاشتن به این نعمت ها را به نسل های بعدی انتقال می دهند.
یکی دیگر از شرکت کنندگان نیز با اشاره به حضور کودکان و نوجوانان در این آئین، گفت: حضور این قشر یکی از مولفه ها و ویژگی های بارز آئین نوروز صیاد و نشانه مردمی بودن، نشاط و سرزندگی است. عبدالجواد ادامه داد: زمان انجام بسیاری از کارهای مردم قشم به ویژه صید و صیادی بر اساس تقویم نوروز صیاد پایه گذاری شده است و روستائیان سلخ بر مبنای این تقویم زندگی خود را مدیریت می کنند. وی کشیدن خاک سرخ به درب خانه ها و پیشانی حیوانات خانگی را از دیگر ویژگی های آئین نوروز صیاد اعلام می کند و آن را عاملی برای حفظ مردم و دام ها از بروز بیماری های جسمی و روحی می داند.
به اعتقاد کارشناسان، در شرایطی که آئین کهن نوروز صیاد ثبت ملی شده است و هر ساله شاهد افزایش معنی دار آمار گردشگران، مسافران و خبرنگاران در این آئین هستیم، تلاش برای ثبت جهانی این میراث معنوی می تواند به حفظ داشته های فرهنگی ما منجر شود و خطر ثبت این آئین ها به نام کشورهای دیگر را از بین ببرد. به طور قطع تحقق این مهم می تواند راهبردی مهم برای رونق گردشگری در بزرگ ترین جزیره خلیج فارس باشد و از قبل آن به تقویت اقتصاد جامعه محلی بومیان این منطقه منجر شود.
