یک محقق و مدرس موسیقی استفاده از ملودی های موسیقی اقوام را راهی برای رهایی از تکرار در موسیقی ردیف دستگاهی ایران دانست و گفت: با استفاده از این ملودی ها می توان قطعه های جدید خلق کرد که در ذهن مردم ماندگار شود.
احمد صدری - محقق و مدرس موسیقی - با بیان این که موسیقی از مقتضیات فرهنگ و یکی از وجوه ظهور و بروز فرهنگ است، به روابط عمومی جشنواره ی «آواها و نواهای رضوی» گفت: موسیقی یکی از مظاهر فرهنگ است که تابع تام و تمامی از نوع زندگی، باورها و جهان بینی فرهنگی انسان ها در تمام نقاط دنیاست. موسیقی محملی است برای ظهور و بروز باورها و اعتقادات و آن چیزهایی که در زندگی برای مان اهمیت دارد. ظهور این باورها در موسیقی کشور به صور مختلف تعین شده است. مثلا در موسیقی اقوام مختلف ایران، یکی از موضوعات که به فراوانی وجود دارد، نعت و مولودی خوانی پیامبر (ص) اکرم است.
وی ادامه داد: در ایران به جهت حضور تشیع و همجواری با حرم امام رضا (ع) علیه السلام، ذکر این امام در موسیقی های مناطق مختلف ایران رواج دارد. چاووش خوانان با صوت خوش در بدرقه زائران با لحنی خوش می خواندند:
ما به نزد حضرت شاه خراسان می رویم با سر و جان در بر سلطان ایمان می رویم
قبله هفتم، امام هشتمین باشد رضا ما به نزد آن شهنشاه غریبان می رویم
هرکه دارد آرزو بر گوبیا با کاروان ما به نزد آن امام انس و هم جان می رویم
آن امامی که مراد عالَمی سازد روا در حضور او به امید فراوان می رویم
خاک ایوان طلا را سرمه ی چشمان کنیم سر ز پا نشناخته در نزد جانان می رویم
هر که را عشق امام دین بُوَد برگو بیا گو بیا با ما که ما با عهد و پیمان می رویم
عضو اتاق فکر اولین جشنواره ی «آواها و نواهای رضوی» با تاکید بر این که آواهای مذهبی از موسیقی اقوام ایرانی قابل تفکیک نیست، گفت: در میان موسیقی اقوام مختلف ایران، ملودی مذهبی با شادیانه دو امر مجزا از یکدیگر هستند. مثلا در مازندران با لحن امیری و کتولی، مرثیه و نوحه سرایی می کنند. با همین لحن و کمی تغییر در ریتم و تمپو برای مراسم آیینی و مذهبی بهره می گیرند.
صدری ادامه داد: یک نکات جالب توجه دیگر این است که بین موسیقی اقوام مختلف ایران و موسیقی ردیف دستگاهی، پیوند ژنتیک و ارگانیک وجود دارد. برای مثال لحن های دشتستانی، بیدگانی و... که لحن خاص مناطق جنوبی کشورمان است با تغییرات اندکی در موسیقی ردیف دستگاهی قرار می گیرد.
وی در توضیح نحوه ی برگزاری جشنواره ی «آواها و نواهای رضوی» اظهار کرد: در جشنواره ی آواها و نواهای رضوی دو گونه موسیقی نواحی ایران و موسیقی ردیف - دستگاهی در بخش مسابقه حضور و اجرای صحنه ای دارند.
این پژوهشگر موسیقی نواحی درباره ی پژوهش های انجام شده در حوزه ی آواها و نواهای رضوی، گفت: پژوهش های پراکنده ای در این زمینه انجام شده، اما عموما مشکل تحقیق در کشور این است که این پژوهش ها پیوسته و به دنبال هم انجام نمی شود و سلسله تحقیق های جزیی و مستدام که به نتیجه برسد، وجود ندارد. تا جایی که من مطلع هستم، به سفارش موسسه ی آفرینش های آستان قدس رضوی توسط یکی از پژوهشگران موسیقی نواحی ایران در این زمینه اقداماتی به منظور ثبت و ضبط شده است. چند فیلم مستند درباره نقاره نوازی در آستان حضرت امام رضا (ع) همراه پژوهش هایی جامع تولید شده است. همچنین چند پایان نامه ی کارشناسی با این عنوان تالیف شده که متاسفانه این پژوهش ها در یک بانک اطلاعاتی متمرکز نشده است که امیدواریم به همت بنیاد بین المللی امام رضا (ع) این امر محقق شود.
وی همچنین درباره از بین رفتن گنجینه های فرهنگی ایران در حوزه ی آواها و نواهای رضوی، بیان کرد: این موضوع صرفا درباره آواها و نواهای رضوی مطرح نیست، بلکه در موسیقی نواحی ایران نیز مطرح است. از آنجا که یکی از موارد کاربرد موسیقی نواهای رضوی به صورت بخشی از یک کل است، من به طور کلی درباره موسیقی نواحی ایران اعتقاد ندارم که این موسیقی و آواها و نواها در حال از بین رفتن است.
او تاکید کرد: این نواها در موسیقی اقوام، یک حقیقت هستند که از بین نمی روند. گاهی در ظهورند و گاهی در بطون. آن هنگام که ما آن را نمی بینیم، نباید بیانگاریم که از بین رفته و مرده، بلکه از نظر ما غایب است. کما این که بارها این جمله را شنیده اید که این آخرین نوازنده ی محلی است. در حالی که با یک پژوهش میدانی می بینیم، چند نوازنده ی خوب جوان این ساز را می نوازند.امروز هنرمندان خوانندگان و نوازندگان جوانی داریم که بسیار بهتر از قدما این موسیقی را درک می کنند، چراکه قدما در ضمیر ناخوادآگاه و غیرارادی به صورت تقلیدی نغمه ها را تکرار می کردند، ولی نوازندگان جوان محلی معاصر به صورت خود آگاه و ارادی آگاهانه این موسیقی را برای فعالیت خود انتخاب می کنند.
صدری گفت: در نهمین جشنواره ی موسیقی نواحی ایران، جوانان هنرمندی حضور داشتند که عمدتا دارای تحصیلات عالیه آکادمیک و در زمینه ی موسیقی بومی خود صاحب تالیف و به لحاظ اجرایی چه در تکنیک اجرایی ساز و روایت محتوای موسیقایی اصیل فوق العاده قوی ظاهر شدند. این جوانان نیاز به حمایت دارند و این حمایت صرفا مالی نیست.
این موسیقی دان تاکید کرد که جشنواره ی آواها و نواهای رضوی ظرفیت بالقوه ای برای ایجاد زمینه ی پژوهش های مستدام و نتیجه بخش در این حوزه دارد و باید دید از این ظرفیت چقدر بهره گرفته می شود.
