28 مارس 2024 - 17:11
نظر مدیران میراث فرهنگی در مورد احیا میدان مشق

احیای میدان مشق با سه گزینه موافق، مخالف، مشروط

23 آوریل 2016 - 11:30 dsfr.ir/c5353

احیای میدان مشق با سه گزینه موافق، مخالف، مشروط
museum.ict.gov.ir
میدان مشق

ریشه کنی بیش از 40 اصله درخت درمیدان مشق در بهمن ماه سال گذشته در حالی اتفاق افتاد که شهردار منطقه 12 علت آن را مناسب سازی پوشش گیاهی میدان و جایگزینی این درختان با درختان «فاخر» عنوان کرد.

زمانی که در تعطیلات نوروز بیلبردهای شهرداری خبری از برگزاری مراسمی برای افتتاح «میدان مشق» دادند این سوال در ذهن‌ ها ایجاد شد که مگر میدان مشق تا پیش از این بسته بود؛ در طول روز که رهگذران می‌ توانستند از میدان عبور کنند؛ یا مگر مرمت میدان و سردر تاریخی اش به پایان رسیده است که آن هم درست نبود. تنها مرمت بخشی از میدان شامل سنگفرش و مبلمان شهری میدان به پایان رسیده بود و مرمت و بازسازی سردرباغ ملی تا پایان سال طول می‌ کشد.
میدان مشق یکی از میدانهای تاریخی پایتخت است که در 12 مهر 1377 با شماره ثبت 2130 در فهرست آثار ملی ثبت شده است. این میدان و سردر معرف آن، سردر باغ ملی، بخشی از بافت تاریخی تهران در منطقه 12 را تشکیل می‌ دهد که چندسالی است بیش از گذشته مورد توجه مدیران شهری قرار گرفته است.
به گزارش خبرگزاری میراث فرهنگی، طرح احیا و بازسازی این میدان در کنار طرح ساماندهی و ارتقای کیفی میدان امام خمینی(توپخانه) که معطوف به گسترش پیاده‌ راه‌‌ ها و ایجاد فضای مکث در مرکز شهر تهران است می‌ تواند به باز زنده سازی بافت تاریخی این منطقه از تهران منجر شود.
طرحی که سازمان زیباسازی شهرداری و شهرداری منطقه 12 سال گذشته  عهده دار آن بودند و با همکاری دانشگاه هنر انجام شد. این طرح در ایام نوروز 95 با حضور شهردار تهران در مراسمی که با عنوان «افتتاح میدان مشق» ازآن نام برده شد به بهره‌ برداری رسید.
اقدامات انجام شده در ماه های اخیر در این میدان پیرو تفاهم نامه‌ ای انجام شد که در سال 92 بین شهرداری تهران و وزارت امور خارجه منعقد شد و هدف آن ارتقاء کیفی میدان مشق و تجهیز آن برای بهره برداری شهروندان بود. بر اساس این تفاهم نامه هدف شهرداری از اجرای این پروژه تبدیل فضای میدان مشق به فضایی شهری بود  که برای همه شهروندان قابل دسترسی و قابل رفت و آمد باشد و هدف وزارت امور خارجه نیز تجهیز و مناسب سازی فضای میدان بود. از آنجایی که هزینه‌ های این پروژه برعهده سازمان زیباسازی و شهرداری منطقه 12 بود وزارت امور خارجه متعهد شد که محدودیت های تردد در این میدان بخصوص در ساعات شامگاه را به حداقل برساند تا شهرداری بتواند بعد از مرمت شرایط را برای بهره برداری و استفاده شهروندان فراهم کند.
سازمان زیباسازی شهرداری در سال گذشته اقداماتی چون تعویض سنگفرش، محوطه سازی، روشنایی و نورپردازی، تجهیز سرویس‌ های بهداشتی و مبلمان شهری شامل نیمکت، سطل زباله و تابلوهای معرفی مجموعه را در این میدان انجام داد که البته برخی از اقدامات انجام شده با انتقاداتی از سوی رسانه همراه بود.
رسانه‌ ها در روزهای پایان بهمن ماه سال گذشته از ریشه کنی بیش از 40 اصله درخت درمیدان مشق خبردادند که شهردار منطقه 12 علت این کار را مناسب سازی پوشش گیاهی میدان و جایگزینی این درختان با درختان «فاخر» عنوان کرد.
در نشست های تخصصی که برای احیا و بازسازی میدان با حضور نمایندگانی از سازمان زیباسازی شهرداری، شهرداری منطقه 12، دانشگاه هنر( که بناهای ضلع شمالی میدان را دراختیار دارد)، موزه ملی، موزه ملک، موزه ارتباطات، پژوهشگاه میراث فرهنگی، اداره کل حفظ بافت ها و بناهای تاریخی و ... برگزارشد، هدف از احیاء میدان مشق تبدیل آن به یک مکان رویداد هنری و فرهنگی برای برگزاری جشنواره‌ ها، مسابقات هنری، کنسرت موسیقی و اقداماتی از این دست در شهر تهران عنوان شد.
و این هم جایی است که نقطه اختلاف اداره کل حفظ و احیا بناها، بافت ها و محوطه‌ های تاریخی با شهرداری است. در حالیکه یکی از مشاوران پروژه که نخواست نامی از او برده شود معتقد است که میدان مشق یک میدان شهری است و باید در اختیار همه شهروندان باشد اما غلامرضا میثاقیان مدیرکل حفظ و احیا بناها، بافت ها و محوطه‌ ها تاریخی با اشاره به مصوبه سال 82 هیات دولت در خصوص میدان مشق  به CHN گفت: دوستان ما در شهرداری متوجه نیستند که این میدان یک میدان شهری نیست . اینجا حیاط خلوت مجموعه بناهایی است که اینجا هستند و اگر می خواهند میدانی را احیا کنند بروند میدان های شهری را احیا کنند.
بر اساس مصوبه هیات دولت که در10 فروردین 1382 به استناد اصل 138 قانون اساسی به تصویب رسید همه نهادهای دولتی مستقر در میدان مشق حد فاصل خیابان‌ های امام خمینی (ره)، فردوسی، سی تیر و و سرهنگ سخایی موظف شدند تا ساختمان‌ های خود را برای گسترش موزه ملی به سازمان میراث فرهنگی و گردشگری واگذار کنند. این ساختمان‌ های دولتی شامل مجموعه ساختمان‌ های وزارت امور خارجه، بانک سپه، کتابخانه ملی و سازمان پست جمهوری اسلامی ایران است. این مصوبه با هدف نگهداری صحیح از موزه ملی، موزه تاریخ اطلاعات، مجموعه باغ ملی و موزه گمرک پیشنهاد داده شد. در صورت عملیاتی شدن این طرح موزه ملی ایران در رده یکی از 5 موزه بزرگ دنیا، در مساحتی بالغ بر 280 هزار متر مربع قرار می‌ گیرد.
در طول 13 سالی که از زمان تصویب مصوبه فوق می‌ گذرد به نظر نمی‌ رسد که هیچ اقدامی عملی از طرف سازمان میراث فرهنگی در جهت اجرایی شدن این مصوبه صورت گرفته باشد. تنها ساختمان تخلیه شده در محدوده مورد نظر مصوبه فوق، ساختمان کتابخانه ملی است. جالب آنکه این ساختمان هم پس از تخلیه نه در اختیار سازمان میراث فرهنگی و موزه ملی بلکه، دراختیار وزارت علوم،‌تحقیقات و فناوری قرار گرفت و از سال 89 تا کنون به عنوان موزه علوم و فناوری فعالیت می‌کند.
 
مشاور پروژه احیا میدان مشق با اشاره به نقش سازمان میراث فرهنگی در این پروژه گفت: سازمان میراث فرهنگی از لحاظ مالی نمی‌ توانست نقشی در این پروژه داشته باشد و بایست نقش حامی را بازی می‌ کرد که این نقش را هم بالاخره ایفا کرد. اگر سازمان میراث فرهنگی زیاد وسط این پروژه نبود زیاد مهم نیست، باید ببینیم که چه کاری برای شهرمان انجام شده است. این مهم است که  برای شهرمان یه اتفاق خوبی افتاده است.
در مورد احیا و بازسازی این میدان در داخل سازمان میراث فرهنگی هم نظرات مختلف و گاه متضادی وجود دارد. در حالیکه محمد حسن طالبیان، معاون میراث فرهنگی، سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری با کلیت این طرح موافق است و در  نشست خبری 23 فرودین صراحتا تاکید کرد «اصلا مخالفتی با این طرح نبوده است به دلیل اینکه بر این کار نظارت داشتیم. البته باید نظارت مان را قوی کنیم و این را به عنوان یک نقد می‌ پذیریم. ما فقط باید دقت‌ مان را بالا ببریم، نیروی انسانی‌ مان را ارتقا دهیم و نظارت همه جانبه داشته باشیم»؛ غلامرضا میثاقیان مدیرکل حفظ و احیاء بناها، بافت ها و محوطه‌ ها تاریخی که دریکی از نشست‌ های  مرمت و احیا میدان مشق در سال گذشته شرکت کرده است در این باره به CHN گفت: مصوبه سال 82 هیات دولت که لغو نشده است بنابراین باید رعایت شود. هرکس که بیاید و به حفاظت و مرمت میدان کمک کند ما دستش را می بوسیم. اما حالا که دارند کاری را انجام می‌ دهند کار را درست انجام دهند.
 میثاقیان در خصوص کیفیت  سنگفرش  میدان مشق گفت: من نمی‌ گویم تخلف  صورت گرفته اما سنگی که کار کردند مناسب نیست. اینها کار تخصصی است. زمین تنفس دارد وقتی سنگی به قطر 10 سانتی متر کار گذاشته می‌ شود جلوی تنفس زمین گرفته می‌ شود.
مدیرکل حفظ و احیاء بناها، بافت ها و محوطه‌ های تاریخی با بی پاسخ گذاشتن این سوال که آیا امکان جلوگیری از کاربرد چنین سنگی برای سنگفرش میدان نبود و چرا سازمان بر این کار نظارت نداشت، اظهار کرد: من نمی‌ خواهم به این سوال جواب بدهم، برای جواب به این سوال باید به همکار خودم ایراد بگیرم.
  احتمالا این ایراد همان نقدی است که طالبیان به عنوان معاون میراث فرهنگی بر کار نظارتی سازمان بر این پروژه می‌ پذیرد.
پژوهشگاه میراث فرهنگی  یکی دیگر از ساکنان میدان مشق است که  نمایندگانش در نشست های تخصصی بازسازی میدان مشق حضور داشتند. منیر خلقی، مدیر ارتباطات و همکاری های بین الملل پژوهشگاه میراث فرهنگی، که در یکی از این نشست های  شرکت کرده است به CHN گفت: نظر ما نسبت به این اتفاق مثبت است. اما تاکیدمان بر آن بود که مشخص شود که چه آینده ای برای این میدان در نظر گرفته شده است. قرار است این میدان فقط در سطح یک میدان ملی باقی بماند یا قراراست روزی میدان مشق ثبت جهانی شود. اگر قرار باشد که این مجموعه در آینده ثبت جهانی شود استانداردهای خاص خودش را دارد که باید از الان به آنها توجه شود.
خلقی با اشاره به این نکته که هم معاونت میراث فرهنگی و هم پژوهشگاه  با این طرح موافق هستند تاکید کرد: هرکاری که قرار است برای توسعه میدان انجام شود باید براساس چشم انداز آینده میدان و نیز براساس مصوبه سال 82 و در هماهنگی با آن باشد.
با وجود موافقت‌ ها و مخالفت‌ های مدیران و مسئولان سازمان میراث فرهنگی، میدان مشق در تعطیلات  نوروز95 با حضور محمدباقر قالیباف، شهردار تهران و جمعی از مدیران شهری با اجرای برنامه‌های مختلفی از جمله کنسرت موسیقی افتتاح شد و مدیران میراث فرهنگی غایبان اصلی این مراسم بودند.
البته به گفته محمد حسن طالبیان،  شهرداری تهران از ایشان برای شرکت در مراسم دعوت کرده بود ولی او به دلیل حضور در برنامه راهیان نور نتوانست در این مراسم شرکت کند. همچنین وی دلیل حضور نداشتن مدیران میراث استان تهران را هم درگیر بودن آنها در برنامه‌ های نوروزی عنوان کرد.
با وجود اینکه قالیباف در سخنانی که در این مراسم ایراد کرد، از آن با عنوان افتتاح نام برد اما حسین هوشیار، مدیر باغ موزه‌ قصر و معاون فرهنگی سابق منطقه 12 شهرداری تهران این مراسم را نوعی پروپاگاندای رسانه‌ای دانست  که هدفش پررنگ کردن ماهیت فرهنگی این بخش از منطقه 12 است.
هدف از این مراسم هرچه بوده باشد و با هر عنوانی که برگزار شده باشد، باید منتظر بمانیم و ببینیم که در آینده شهرداری تهران و سازمان میراث فرهنگی هریک چه مسئولیت‌ ها و چه حقوقی را در بهره برداری از میدان مشق برای خود در نظر خواهند گرفت.

 

1