گردشگری در دنیا از شاخه های مهم اقتصادی محسوب می شود. با این حال ایران، کشوری با 17 میراث فرهنگی ثبت شده در یونسکو، سال گذشته که سال رونق این صنعت پس از رکودی چندین ساله بوده، تنها 6 میلیارد دلار درآمد داشته است که سهمی 0.6 درصدی از درآمد جهانی این صنعت به حساب می آید.
راینِر اِشوِرت فِگِر، مشاور امور شرکت ها در آلمان با تخصص در حوزه های اقتصاد دیرپا و نو آوری زیست محیطی، با اشاره به این نکته که ایران کشوری است با قابلیت های قابل توجه در زمینه گردشگری، گفت: برای توسعه خدمات به گردشگران خارجی باید بر فرهنگ و سنت های چند هزار ساله ایرانی تمرکز شود و گنجینه های فرهنگی بی نظیر این کشور باید با نوآوری هایی همچون تکنولوژی مولتی مدیا و خدمات ویژه و انحصاری همراه شوند؛ چرا که این گذشته و پیشینه با شکوه ایران باستان است که گردشگران را به سمت خود می کشاند.
وی با تاکید بر ضرورت توجه و تمرکز دولت ایران بر درآمدی که می تواند از صنعت گردشگری کسب کند، تصریح کرد: با توسعه گردشگری، صنعت مهمانداری و خرده فروشی به طور مستقیم، و بسیاری صنایع خدماتی به طور مستقیم یا غیرمستقیم رونق می یابند. از این رو، برای افزایش درآمد حاصل از توریسم، در اولین مرحله به مدیران شهری کارآمد، معمارها، بانک ها، شرکت های ساختمان سازی، صنایع دستی و همچنین سرمایه گذاران نیاز است تا بتوان برای توسعه زیرساخت ها از جمله ساخت یا بازسازی هتل ها، صنعت خرده فروشی، موزه ها و مکان های توریستی برنامه ریزی کرد.
اِشوِرت فگر مرحله بعدی را درآمد بی واسطه ای عنوان کرد که از طریق مالیات های پرداختی توسط توریست ها به دست می آید و ادامه داد: از جمله مالیات های مستقیمی که توریست ها پرداخت می کنند می توان به پرداخت صورت حساب هتل ها و هزینه های اقامت (اقامت با خدمات کامل یا جزئی)، هزینه های خورد و خوراک و مهمان داری (در رستوران ها و کافه ها) اشاره کرد؛ همچنین به خریدهایی که آنها نزد مشاغل کوچک تر مانند نانوا، قصاب و فروشگاه های مواد غذایی انجام می دهند.
این مشاور آلمانی علاوه بر این دو مرحله، مرحله سومی را نیز برشمرد که شامل تاثیرات و درآمد غیر مستقیمی است و از طریق خدمات ارسالی-توزیعی عاید منطقه گردشگری می شود؛ از جمله تولید و توزیع محصولات غذایی ویژه، توزیع برق توسط نیروگاه ها، توزیع بروشور های تبلیغاتی مربوط به دیدنی های خاص مناطق، طراحی وب سایت ها و بازاریابی توسط شرکت ها و آژانس های تبلیغاتی و محاسبه تراز مالیاتی پایان سال توسط حسابداران مالیاتی. البته با ارائه و فراهم کردن خدمات دیگر مانند وام و بیمه، فرصت های شغلی دیگری هم ایجاد می شود.
اشوِرت فگر همچنین معتقد است در عمل امکان اینکه هر منطقه ای را به یک جاذبه گردشگری تبدیل کرد، وجود دارد. او در پاسخ به چگونگی عملی کردن این ایده گفت: این کار را می توان با ایجاد زیربنای موضوعی مناسب و مربوط به آن منطقه و همچنین با بهره گیری از پیشینه های تاریخی آن سرعت بخشید؛ برای مثال صنعت و هنر تولید فرش در ایران یا تولید خودرو در آلمان. وی در راستای تشریح بیشتر گام های عملی برای بهره گیری از توان و ظرفیت های طبیعی و تاریخی هر منطقه گفت: تمام شرکت های خودروسازی در آلمان برای خود موزه دارند و سالانه صدها هزار تا میلیون ها گردشگر را از سراسر جهان به خود جلب می کنند. موزه شرکت BMW با 2.93 میلیون بازدید کننده، رتبه اول را در سال 2013 به خود اختصاص داد.
اشوِرت فگر همچنین تاکید کرد: بدون داشتن ایده های نو و خلاقانه نمی توان از ظرفیت های این چنینی در قالب طرح های گردشگری بهره برد و راه اندازی پارک های علمی با موضوعات حیاتی مربوط به آینده مثل تامین 100 درصد انرژی (گرما، سرما، برق) از انرژی های تجدید پذیر یا پارک های زیست محیطی با تامین 100 درصد انرژی های زیست محیطی، مواد غذایی اکولوژیکی و مواد خام بیولوژیکی را نمود نوآورانه و خلاقانه استفاده از منابع بومی و طبیعی دانست. گسترش گردشگری می تواند تاثیرات بارزی بر مناطق، مردم بومی و همچنین طبیعت و فرهنگ آنها بگذارد و در این راستا حمایت از محیط زیست، فرهنگ و ساختارهای سنتی ممکن است مورد کم توجهی قرار گیرد.
اِشوِرت فِگِر با تاکید بر اهمیت حفظ ساختار فرهنگی و زیست محیطی مناطق محلی، به آن سوی مساله نیز اشاره کرد و گفت: اگر چه گردشگری اغلب در مناطق دور از شهر و در طبیعت شکل می گیرد اما با حفظ بافت این مناطق، این فضاهای طبیعی می تواند به فضاهای خدماتی هم تبدیل شود و برقراری ارتباط مردم بومی با گردشگران باعث تغییر و تحول در الگوهای مصرف و ارزش ها خواهد شد. ایجاد زیرساخت های جدید می تواند به سود مردم منطقه باشد. گردشگری صنعتی بسته و تعریف شده نیست و محدوده اثرگذاری و اثرپذیری آن بسیار گسترده است.
به اعتقاد این کارشناس آلمانی باید توجه داشت که توسعه گردشگری با اهداف کوتاه مدت و در قالب برنامه های پر شتاب و فاقد آینده نگری، امکان بهره وری اقتصادی پایدار از مسیر این صنعت نوپا و رو به رشد را سلب می کند.
