غذا و نحوه ارائه آن به گردشگر از آنجا اهمیت بسیاری می یابد که خود جزوی از جاذبه سفر محسوب می شود و هر گردشگری پیش از سفر به سرزمینی ناشناخته در این زمینه کسب اطلاعات می کند.
محدود شدن وعده های غذایی مسافران خارجی به انواع کباب موجود در منوی رستوران ها باعث دلزدگی گردشگران شده و از سوی دیگر باعث می شود که فرصتی برای آشنایی با واقعیت آشپزخانه ایرانی پیش نیاید. این در حالی است که تنوع غذایی از مشخصات اصلی آشپزی ایرانی بوده و با ذائقه گردشگران نیز مطابقت دارد.
گردشگری که به ایران سفر می کند مطمئنا در وهله اول بازدید از برخی سایت های تاریخی و طبیعی کشور را هدف قرار داده اما نحوه پذیرایی و سایر خدمات ارائه شده در زمان سفر از مواردی هستند که بر جذابیت و یا عدم جذابیت آن تأثیر گذاشته و تصویر این سرزمین را در ذهن گردشگر خارجی شفاف یا مات می سازد.
غذا و نحوه ارائه آن به گردشگر از آنجا اهمیت بسیاری می یابد که خود جزوی از جاذبه سفر محسوب می شود و هر گردشگری پیش از سفر به سرزمینی ناشناخته در این زمینه کسب اطلاعات می کند. بنابراین آماده دیدن و چشیدن غذاهای متنوع ایرانی می شود اما در عمل با غذاهای مشابهی در خیلی از رستوران ها مواجه می شود. اینجاست که نقش رستوران ها به عنوان یکی از حلقه های مرتبط با گردشگری و هم چنین آخرین حلقه یعنی راهنمای گردشگری که ارتباط مستقیم با سایر حلقه ها دارد، نمود می یابد.
غلامرضا شهدادیان راهنمای گردشگری می گوید: «مشکل ما از همان اول با پسوند کباب آغاز می شود. چراکه جدای انواع کباب، بقیه مواد غذایی مانند ماهی را هم کباب می کنند و این برای مسافر نمایی از تنبلی آشپزی ایرانی است که نمی خواهند تنوع ایجاد کنند. این در حالی است که در کشورهای دیگر با ماهی انواع و اقسام و سوپ و غذا را درست می کنند ولی ما فقط کباب آن را به مسافر می دهیم. درست است که در برخی مناطق غذایی مثل قلیه ماهی داریم ولی چیزی نیست که در رستوران ارائه شود.»
وی دلیل این امر را جایگاه رستوران در میان ایرانیان می داند: «ایرانی برای لذت بردن به رستوران نمی رود و بیش تر به طرف غذاهایی مثل جوجه کباب یا انواع دیگر کباب می رود که تهیه آن در خانه مشکل است و غذایی مانند خورش سبزی را که خود به راحتی در خانه درست می کند، انتخاب نمی کند. به تبع رستوران ها هم انواع کباب را که مشتری دارد و بماند هم خراب نمی شود در منو می گذارند. و این در تور مشکل زا می شود، حساب کنید در یک تور 15 روزه، هر روز با 5، 6 ردیف انواع کباب در منو مواجه می شوید. در جایی مانند دزفول که گنجشک می خورند، گنجشک کباب است و مسافر خنده اش می گیرد.»
شهدادیان می گوید: «اگر عده زیاد باشد مثلا حدود 20 نفر اگر به رستوران قورمه سبزی سفارش بدهیم، می پذیرد ولی کمتر از این برایش به صرفه نیست و برخی از مسافران هم ممکن است به این غذا اعتماد نکنند. شده که برای همین عده دیزی سفارش داده شده و همه دوست داشتند.» وی در مورد رستوران سنتی نیز معتقد است وضع به همین منوال است و کباب ها در منو ردیف هستند.
این راهنمای گردشگری معتقد است: «تنها زمانی می توانیم فکری به حال این معضل کنیم که حجم بالای توریست داشته باشیم و برای رستوران طبخ سایر غذاها به صرفه باشد».
سامان شمعدانی یکی دیگر از راهنمایان گردشگری می گوید: «ایران از نظر تنوع غذایی مشکلی ندارد. توریست های مختلف ذائقه های متفاوتی دارند، اروپایی ها هم ذائقه خاصی دارند و برخی از میان آن ها گیاه خوار هستند که طی سفر دچار مشکل می شویم. من مسافر گیاه خوار داشته ام، روزهای اول و دوم مشکلی نداشته ولی روزهای بعدی دیگر غذا تکراری می شود، کاری که کرده ام به آشپز گفتم سبزیجاتی مثل کلم، هویج، سیب زمینی را با هم ترکیب کند و سالادهای مختلف و میوه را به غذای شان اضافه کرده ام.»
وی همچنین پیک نیک را مناسب می داند: «در مسیرهایی که رستوران مناسبی نیست، پیک نیک گذاشته و با میوه، خرما و پنیر پذیرایی کردم و گاهی هندوانه که خیلی خوش شان آمده است.» این راهنمای گردشگری می گوید: «در شهرهای سنتی مثل یزد و اصفهان می توان غذاهایی مثل انواع خورش فسنجان، کرفس، سبزی و آلو را سفارش داد و معمولا خیلی دوست دارند و دستور پخت را می پرسند.»
سامان شمعدانی در پاسخ به این سئوال که چقدر امکان سفارش هست، می گوید: «در شهرهایی غیر از تهران ممکن است، در کرمانشاه خورش خلال و در قزوین قیمه نسا سفارش داده ام اما در تهران دست مان باز نیست چون شهر مدرنی است و به لحاظ حسی که باید به مسافر القاء کرد و همچنین موقعیت و زمان، محدودیت داریم.»
این راهنمای گردشگری معتقد است: «قسمتی از تور متعلق به جاذبه های غذایی و آشپزخانه ایرانی است و من این را همیشه به مسافران می گویم که این شانس را دارند تا از نزدیک آشپزخانه ایرانی را ببینند. ادویه ها و چاشنی ها را می توانند بچشند، می بینند که زعفران چگونه در غذا استفاده می شود. دیزی یکی دیگر از جاذبه های آشپزخانه ایرانی است، نحوه پخت و خوردن آن برای مسافران خیلی جالب است.»
این راهنمای گردشگری معتقد است انواع نان ایرانی اعم از سنگک و بربری هم از دیدنی های جذاب برای مسافران خارجی است.
