مقصد شبکه ای از فعالان گردشگری است که عدم توفیق هر یک از Hنها ضربه ای سنگین به کل سیستم گردشگری است.
مقاصد گردشگری از شبکه ای به هم پیوسته از خدمات گردشگری شکل گرفته اند. استاندارد و کیفیت این خدمات حرف اول و آخر آنها است. از حمل و نقل، اقامت، پذیرایی، آژانس های مسافرتی، راهنمایان گردشگری، ویزا و صدور روادید، دفاتر اطلاع رسانی و ... گرفته تا نیروی انسانی، میزان تجهیزات و امکانات تاسیسات گردشگری و در کل هر انچه که بتواند تجربه گردشگران را ویژه و مطلوب سازد، در موفقیت ایران در جذب هر چه بیشتر گردشگران تاثیر خواهد داشت.
اما آنچه می تواند ایران را در توسعه صنعت گردشگری به توفیق رساند، رشد همزمان و یکپارچه تمام مجموعه خدماتی است که گردشگران دریافت می کند. عدم موفقیت هر یک از این بخش ها در ارائه خدمات خود، ضربه ای به وجهه مقصد است.
بسیاری از گردشگران ورودی به کشور اذعان دارند که ایران از پتانسیل های خوبی برای توسعه بیشتر و موثرتر گرشگری برخوردار است و این درحالی است که مشکلات مدیریتی، زیرساختی، سیاست گذاری و غیره همیشه یک پای این صنعت را لنگ کرده است.
نیاز و علایق اقامتی گردشگران ورودی باید تعیین شود
عدم وجود زیرساخت های لازم و کافی مرتبط با این صنعت معضلی است که در دوره های اوج تقاضا بیشتر به چشم می آید. درست است که صنعت هتلداری کشور با حضور بخش خصوصی و سرمایه گذاران خارجی ممکن است در آینده ای نزدیک با وضعیت بهتری رو به رو شوند اما نباید فراموش کرد که هنوز هم گردشگری کشور با کمبود جدی در تعداد هتل ها با سطح استانداردهای بین المللی رو به رو است.
در سال های اخیر، با مشارکت جامعه محلی در ایجاد اقامتگاه های بوم گردی، بخشی از خانه های محلی به میزبانی مردمان بومی ایجاد شدند و بسیاری از بناها و ساختمان های تاریخی با تغییر کاربری به هتل هایی لوکس مبدل گشتند. این رویدادها توانستند هر چند اندک جانی تازه به صنعت میهمان نوازی کشور بدمد.
به نظر می رسد تعداد قابل توجهی از گردشگران ورودی علاقه بیشتری برای اقامت در هتل های تاریخی و یا اقامتگاه های بوم گردی دارند؛ زیرا بدین ترتیب می توانند ارتباط بیشتر با مردم محلی داشته باشند و از نزدیک اصالت بیشتری را در سفر خود تجربه کنند.
به هر حال برای توسعه صنعت میهمان نوازی کشور، باید تقاضای گردشگران ورودی در خصوص نوع و تعداد اماکن اقامتی مورد علاقه و یا نیاز ارزیابی شود و با انجام پژوهش ها و امکان سنجی ها، اقدامات اساسی در این خصوص صورت گیرد.
حضور پررنگ و موفقیت آمیز در نمایشگاه های بین امللی مطرح برای معرفی ایران به گردشگران بالقوه الزامی است
در زمینه جذب گردشگران ورودی، آژانس ها و تورگردانان بسیاری در حال فعالیت هستند. تنها با یک جستجوی کوچک در فضای اینترنت می توان لیست بلند بالایی از آنها تهیه کرد.
بسیاری از انها از طریق شرکت در نمایشگاه های بین المللی گردشگری، درصدد جذب گردشگران بالقوه هستند. جای خالی دولت و سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری در بازاریابی ایران به عنوان یک مقصد گردشگر پذیر در نمایشگاه های بین المللی بسیار محسوس و بار معرفی ایران بر دوش همین فعالان گردشگری است.
حضور در این نمایشگاه ها فرصت بسیار خوبی را برای بخش خصوصی فراهم می کند و آنها می توانند از این بستر برای شناسایی و همکاری های بلند مدت با همتایان خود در سایر کشورها بهره مند شوند. گروه دیگری از آژانس های مسافرتی که توان حضور در چنین نمایشگاه هایی را ندارند، از طریق وبگاه های چند زبانه خود و حضور در شبکه های اجتماعی به جذب گردشگران می پردازند. زبان های انگلیسی، چینی، عربی، فرانسوی، اسپانیایی و ایتالیایی از زبان های به کار رفته در این وبگاه ها هستند.
موفقیت در جذب گردشگران خارجی از این طریق به عواملی نظیر ارائه ی اطلاعات صحیح، اطمینان گردشگر به خرید آنلاین و حتی ظاهر گرافیکی وبگاه بر می گردد. در واقع یک تیم بازاریابی گردشگری و تولید محتوای بسیار قوی باید مدیریت این وبگاه ها را به عهده بگیرند.
به نظر می رسد بخش خصوصی برای جذب گردشگران ورودی و کسب سود ناشی از انها شدیدا در تلاش است. حضور و پررنگ تر شدن فعالیت فارغ التحصیلان رشته ی گردشگری در این بخش نشان از درک اهمیت و جایگاه تخصص در موفقیت صنعت گردشگری در بین فعالان بخش خصوصی کشور دارد. نیازی که شاید هنوز به اندازه کافی برای سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری روشن نشده است.
طرح های بازاریابی، نقطه آغاز توسعه گردشگری کشور
به نظر نمی رسد طرح بازاریابی یکپارچه و جامعی توسط سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری تدوین شده است. شاید اقداماتی پراکنده در مقاطع زمانی مشخص صورت گرفته باشد اما استراتژی های بازاریابی و ترویجی مناسب و موثری که بتواند در افزایش تعداد آمار گردشگران ورودی به طور مستقیم موثر باشد، کمتر به چشم می خورد.
یکی از ضعف های عمده در این زمینه عدم توجه به انتظارات و ترجیحات گردشگران ورودی به کشور و عدم تلاش در جهت افزایش میزان رضایت آنهاست. می توان تنها با طراحی یک پرسشنامه ساده و با قرار دادن ان در اختیار گردشگران فهمید که چه مواردی گردشگران را به ایران می کشاند و ویژگی های محصولات و خدماتی که رضایت آنها را به دنبال خواهد داشت چیست. با پاسخ بدین دو سوال می توان خدماتی متناسب به گردشگر ورودی ارائه داد و از همین طریق مزیت رقابتی مقصد را افزایش داد.
آموزش؛ پیش شرط توسعه گردشگری
هر چقدر که از نیروی انسانی آموزش دیده و متخصص استفاده کنیم، یک قدم به موفقیت در جذب گردشگر نزدیک تر می شویم. هنوز هم با وجود مراکز آموزشی و فارغ التحصیلان متعدد، ضعف نیروی انسانی خصوصا در بخش هتلداری دیده می شود.
ارزیابی و ارزشیابی های دوره ای در کنار رعایت استانداردها در تمام بخش های گردشگری به ویژه در بخش هتلداری می تواند بهبود مستمر را ممکن سازد.
راهنمایان گردشگری مهمترین حلقه ی اتصال مقصد و گردشگر هستند. این، راهنما خواهد بود که با همه ی کاستی ها، می تواند رضایت گردشگر از مقصد را شکل دهد.
ارتقا تجهیزات و امکانات اماکن گردشگری
تامین امکانات و خدمات بهداشتی، حفظ پاکیزگی مکان های گردشگری، نصب تابلوهای راهنما چند زبانه در سایت های گردشگری، دسترسی به اینترنت، بازگشایی دفاتر اطلاعات گردشگری، خدمات بانکداری و غیره همگی بخشی از پیش شرط های توسعه گردشگری هستند.
تنوع غذایی؛ ورود غذاهای محلی به منو رستوران ها
سرو غذاهای محلی و متنوع به شیوه اصیل ایرانی نه تنها می تواند به عنوان یک جاذبه گردشگری مطرح شود بلکه می تواند سطح بالایی از رضایت را در گردشگران ورودی نیز ایجاد کند.
ارتقا سیستم های حمل و نقل
ارتقا سطح خدمات سیستم های حمل و نقل هوایی، زمینی و ریلی می تواند بر تعداد گردشگران ورودی بیافزاید. حمل و نقل مهمترین نقش را در جا به جایی و رضایت گردشگران در مقاصد گردشگری به عهده دارد. ارتقا سطح خدمات ارائه شده معضلی است که باید هر چه زودتر رفع شود.
عدم توازن سیستماتیک بین نهادهای دولتی
عدم وجود توازن سیستماتیک بین نهادهای دولتی گردشگری از دیگر موانع جذب گردشگر ورودی است. از نظر متخصصان و صاحب نظران گردشگری، عدم یکپارچگی در کل سیستم گردشگری کشور دیده می شود.
مادامی که سیاست گذاری های کلان کشور به صورت پیوسته و در ارتباط و پشتیبانی از یکدیگر تدوین نشوند، تا زمانی که برنامه ریزی ها چه در حوزه بازاریابی، مدیریتی و یا زیرساختی به صورت جامع و یکپارچه انجام نشوند و تا راه برای ورود بخش خصوصی قدرتمند و مستقل باز نشود، راه حل های کوتاه مدت و مقطعی هرگز نمی تواند، گردشگری کشور را از جا بلند کند و آن را به مقامی که شایسته ان است برساند.