سیستان و بلوچستان سرزمینی پر از جاذبه

آشنایی با جاذبه های گردشگری کمتر شناخته شده استان سیستان و بلوچستان: روستای قلعه نو ، تپه شنی ریگ زرگران ، گورستان شهر سوخته.

روستای قلعه نو

روستای قلعه نو در 7 کیلومتری مرکز شهرستان زهک با جمعیتی بالغ بر یک هزار و 300 نفر واقع شده است. قلعه نو از روستاهای مهم استان است که به عنوان روستای هدف گردشگری مطرح شده و همه ساله پذیرای تعداد زیادی گردشگر به ویژه در تعطیلات نوروزی است.

روستای «قلعه نو»، به سبب نوع معماری و استفاده از مصالح سنتی عنوان «ماسوله جنوب شرق کشور» را به خود گرفته است. قلعه نو تنها روستای سیستان و بلوچستان است که معماری تمام منازل آن قدیمی بوده و از خشت و گل ساخته شده که با همان سبک ویژگی خود را حفظ کرده است و خشت و گل استفاده شده، در معماری این روستا سرما و گرما را در خود حفظ می کند. به دلیل زلزله خیز نبودن منطقه سیستان، قدمت این نوع منازل به 120 سال نیز می رسد.

با توجه به آب و هوای گرم و خشک کویری، در سقف این منازل دریچه هایی به نام «کولک» یا بادگیر وجود دارد و در دیواره آن دریچه ای شبیه حرف S انگلیسی با نام «سورک» تعبیه شده که سبب ورود هوای سرد به خانه شده است، به گونه ای که باد از «کولک» وارد و از «سورک» خارج می شود.

این روستا از مهاجرت مردم روستای «قعله کهنه» شکل گرفته که به دلیل متروک شدن روستای مذکور، ساکنان آن به روستای قلعه نو کوچ کرده اند. ساکنان این روستا را طوایف مختلفی تشکیل می دهند و محصولات زراعی این روستا شامل گندم، جو، صیفی جات، تنباکو، و میوه جاتی از قبیل انگور، توت و ... است و از انواع صنایع دستی که در این روستا رواج دارد نیز می توان به قالیبافی، گلدوزی و ... اشاره کرد.

تپه شنی ریگ زرگران

تپه شنی ریگ زرگران یکی از جاذبه های طبیعی و بسیار زیبای شهرستان سیب و سوران است. این جاذبه طبیعی همه روزه گردشگران زیادی را به این مکان می کشاند. این پدیده شنی در روستای مرگوک شهرستان سیب و سوران و در فاصله 12 کیلومتری این شهرستان قرار دارد. این پدیده از گذشته های بسیار دور در این منطقه چشم هر بیننده ای را به خود جلب می کند و با وجود آن که منطقه کوهستانی و سنگلاخی است این مکان یکی از اماکن بسیار زیبا و تفریحی به شمار می رود. هنگام بالا رفتن از این تپه شنی شور و نشاط خاصی به انسان دست می دهد، می توان روی آن سر خورد بدون آن که لباس کثیف و خاکی شود.

گورستان شهر سوخته

این گورستان خارج از منطقه مسکونی قرار گرفته و در سطح آن برخلاف منطقه مسکونی، هیچ گونه آثار مادی و فرهنگی دیده نمی شود. یکی از شگفتی های گورستان شهر سوخته، نحوه تدفین است که به صورت های گوناگون در جهات مختلف و در حالت های متفاوت از هم دیده شده اند. با استناد به کاوش های باستان شناسی، یکی از روش های تدفین در شهر سوخته، روش تدفین با پاهای جمع شده یا در اصطلاح تدفین جنینی است. قرار گرفتن دست ها، پاها و زوایای بین آن ها، به نظر می رسد که حامل پیام های بسیاری از دنیای شهر سوخته است.

گورستان شهر سوخته با انواع نحوه تدفین نشان می دهد آداب تدفین در آن دوره بسیار متنوع بوده است. در این شهر کهن علاوه بر تدفین جنینی اشکال گوناگون و متفاوتی از تدفین ثبت شده است. در شناسایی آداب تدفین در شهر سوخته به امتداد تنه فوقانی در جهت جغرافیایی، جهت صورت، جهت بالا تنه، جهت پایین تنه، طرز قرار گرفتن دست ها و پاها و زوایای بین آن ها فاصله زانو از اندام و فاصله پاشنه پاها از لگن توجه شده است.

اجساد مردگان شهر سوخته را با پارچه می پوشانیده اند که جنس پارچه های استفاده شده، برای پوشش مردان خشن تر از پارچه های زنانه است. موی سر برخی از زنان به طور استثنایی و به سبب قرار گرفتن در زیر قشری از نمک به طرز شگفت آوری تا به امروز باقی مانده است. تدفین اجساد در این شهر به صورت انفرادی بوده است اما با این حال گورهایی نیز دیده شده اند که در داخل آنان دو اسکلت وجود داشته است؛ برای مثال گور شماره 112 نمونه ای از گورهای دو نفره است که دفن شدگان در آن را یک بچه نا بالغ و یک زن سی ساله تشکیل می دهند که صورت به صورت خوابانده شده اند.

یکی از خصوصیات گورستان شهر سوخته را می توان همسان نبودن گورهای آن دانست. تاکنون 5 نوع گور متفاوت شناسایی شده که شامل گودال های ساده، گودال های دو بخشی، گودال های سردابه ای، سرداب های کاذب و قبور خشتی است. قبور خشتی یکی از انواع قبور به کار رفته در گورستان شهر سوخته با تعداد کم است. شکل هندسی چهار گوشه دیوارها با یک رشته خشت پوشیده شده است و مساحت داخل آن ها حدود 3.5 متر مربع است. گور شماره 18 بزرگ ترین این گورها به شمار می رود و 120 سانتی متر و 210 سانتی متر طول و 70 سانتی متر عرض دارد. این قبر با استفاده از دو ردیف خشت ساخته شده و دیواره داخلی آن نیز با اندودی پوشانده شده است این قبر متعلق به مرد 50 ساله ای است که پیرترین نمونه انسانی است که در شهر سوخته پیدا شده است.